Er is niets racistisch aan de opvang van Oekraïense vluchtelingen

In de zaterdagkrant stond een verhaal over de opvang van Oekraïense vluchtelingen in huis en wat dat in de praktijk betekent. Het zorgde voor de nodige reacties dat het oneerlijk is dat Nederlanders zich wel inspannen voor ‘witte’ vluchtelingen, maar niet voor mensen met een donkerder huidskleur. In het publieke debat klinkt die kritiek al weken, maar het is wel gemakzuchtige kritiek.

Onlangs nog bekritiseerde bijvoorbeeld de presentator van de Amerikaanse Daily Show het Europese opvangbeleid door te suggereren dat het werd ingegeven door racisme. Daarbij wordt de werkelijkheid uit zijn verband getrokken. Waar de racisme-roepers aan voorbijgaan, is dat óók Syrische vluchtelingen hier in groten getale zijn opgevangen. Tot 2021 vroegen zo’n 70.000 Syrische vluchtelingen in Nederland asiel aan. Zij kregen allemaal opvang en een asielstatus. Doen alsof zij aan hun lot zijn overgelaten, is domweg niet waar. Toen de oorlog in Syrië uitbrak en miljoenen mensen vluchtten, stelden net als nu ook toen veel gezinnen hun huis open om te helpen bij de eerste opvang. En ook vluchtelingen uit andere landen hebben recht om hier te blijven.

Er is wel een verschil in hoe we Oekraïners behandelen. Zij vallen onder een speciale Europese regeling die bestaat sinds de vreselijke burgeroorlog in voormalig Joegoslavië, toen vooral veel Bosniërs moesten vluchten naar buurlanden. Het leidde tot een verstopping van het asielsysteem. Afgesproken werd dat bij een volgende oorlog op Europese bodem vluchtelingen niet meer formeel asiel hoefden aan te vragen, maar direct recht kregen op opvang. Critici vinden dat we dat bij alle vluchtelingen moeten doen. Maar Nederland of de Europese Unie kan niet alle vluchtelingen van de wereld opvangen. Een Kamermeerderheid bepleit daarom al jaren zo veel mogelijk opvang in de regio. Ook blijkt een groot gedeelte van de mensen die hier asiel aanvraagt thuis helemaal niet te hoeven vrezen voor zijn of haar leven. Dat maakt een asielprocedure noodzakelijk.

Zoals elke samenleving kent ook de onze ongelijkheid. Maar dingen te snel racisme te noemen slaat de discussie daarover dood. Het genereert aandacht, maar vergroot ook onnodig de verschillen en doet geen recht aan de werkelijkheid.