Ook telefoonverkeer hoort controleerbaar te zijn

Jarenlang wiste de premier sms-berichten op zijn telefoon omdat die slechts een beperkte opslagcapaciteit had, zo bleek tijdens een rechtszaak die de Volkskrant had aangespannen om zijn sms-verkeer over het coronabeleid te kunnen inzien. Kamerleden van de oppositie klommen direct weer in de hoogste boom. Je kunt zeggen: er zijn nu toch wel belangrijker zaken om je druk over te maken? Maar openbaarheid is belangrijk om ons landsbestuur te kunnen controleren.

In de Archiefwet staat daarom dat informatie van de overheid niet zomaar mag worden vernietigd. Nou verdedigt Rutte zich door te wijzen op de richtlijnen van het ministerie van Binnenlandse Zaken dat belangrijke berichten niet per se op het toestel van de bewindspersoon zelf hoeven te worden bewaard. Om ruimte te maken op zijn oude telefoon stuurde hij belangrijke sms’jes die hij kreeg door naar zijn ambtenaren, juist om te voldoen aan de wet.

Maar met die aanpak is achteraf niet meer te controleren of er niet toch belangrijke informatie verloren is gegaan. En dat is iets waar de premier zich voordat hij vorige week alsnog een nieuwe smartphone aanschafte beter rekenschap van had moeten geven.

In een democratie moeten bestuurders altijd ter verantwoording kunnen worden geroepen. Er zijn geen bewijzen dat Rutte belangrijke zaken heeft achtergehouden, maar de wet is er niet voor niets.

De premier moest eerder al verantwoording afleggen omdat overleggen op zijn ministerie van Algemene Zaken niet goed worden vastgelegd. Toen ontkende hij dat dat gebeurde om zo zaken toe te dekken. Juist daarom had hij meer moeten doen om zijn berichtenverkeer vindbaar en doorzoekbaar te houden. Eerder een betere telefoon kopen paste misschien niet bij zijn karakter, maar hoort gewoon wel bij zijn baan.