Reclasseringsmedewerkers uit Den Haag en Rotterdam hebben tussen 2014 en september 2016 in minstens vijf gevallen 'handje contantje' en zonder bon steigerhouten tuinmeubilair verkocht, zo tonen de videobeelden. Ook blijkt dat een veroordeelde man tijdens zijn taakstraf aan een eigen project kon klussen.

Wie in Den Haag of Rotterdam een taakstraf krijgt, kan in een timmerwerkplaats van Reclassering Nederland belanden. Taakgestraften maken daar steigerhouten meubelen, die worden verkocht aan de lokale kringloopwinkel.

Gesjoemel
Klussen aan eigen projecten is uit den boze. Ook het aannemen van contant geld door reclasseringsmedewerkers is taboe. Juist om gesjoemel te voorkomen, stelde directeur Sjef van Gennip van Reclassering Nederland in 2013 dat verkopen 'uitsluitend per pin' mogen plaatsvinden.

Het onderzoek met de verborgen camera is gedaan door drie klokkenluiders, die in 2010 voor het eerst melding doen van contante verkopen bij Reclassering Den Haag. Ze worden gesteund door de Expertgroep Klokkenluiders, die na onderzoek tot een vernietigende conclusie komt. Toenmalig voorzitter Gerrit de Wit: ,,We stellen vast dat het topmanagement van Reclassering Nederland van de corruptie op de hoogte was, de zaak bewust heeft geneutraliseerd en heeft nagelaten verantwoordelijkheid te nemen."

Reclassering Nederland zelf wil de klokkenluiders niet geloven. De aantijgingen zijn niet te bewijzen, concludeert directeur Van Gennip in 2013. Na lange juridische procedures belandden de drie wegens 'verstoorde arbeidsverhoudingen' op straat.

Undercover
Om alsnog de wanpraktijken bij ­Reclassering Den Haag aan te tonen, schakelen de ontslagen ­medewerkers de hulp in van ­undercoverkopers. De eerste koper die er in juni 2015 binnenstapt, is 'Dude'. De werkplaats is voor hem bekend terrein: Dude heeft er zelf een jaar eerder een taakstraf uitgevoerd. Toen maakte hij - tegen de regels in - een steigerhouten plantenbak voor zijn oma. Daarvoor zou hij nog 25 euro aan materiaalkosten betalen aan zijn werkmeester, wat er nooit van is gekomen.

Het is de perfecte gelegenheid om er terug te keren, maar nu met verborgen camera. Als Dude de 25 euro contant heeft afgerekend, wil hij een volgende plantenbak bestellen. De werkmeester antwoordt: ,,Dat kan, maar niet meer voor die prijs."

Cash
De maanden daarna introduceert Dude meer kopers. Iemand bestelt een steigerhouten bank, een vrouw met de schuilnaam Tamira bestelt een tafel. Allemaal rekenen ze cash af. Ook komen de klokkenluiders erachter dat Den Haag niet de enige locatie is waar contant wordt gehandeld. Tamira wordt doorverwezen naar Reclassering Rotterdam. Ook als ze daar vraagt om een bonnetje, zegt de werkmeester in een opgenomen telefonisch gesprek: ,,U krijgt geen bonnetje nee, het is handje contantje, zeg maar."

In totaal zeggen de 'lokkopers' vijf steigerhouten meubelen te hebben. Opvallend is dat de contante bedragen volgens hen veel lager zijn dan de officiële prijzen in de kringloopwinkel waar Reclassering Den Haag normaal gesproken aan levert. Een werkmeester geeft dat lachend toe op één van de video's: ,,Ja, deze prijzen gaan nergens over, haha!"

Doofpot
De beelden tonen dat er nog steeds wordt gesjoemeld, stellen de klokkenluiders. In 2013 werden hun aantijgingen nog opzij geschoven na een onderzoek van Hoffmann Bedrijfsrecherche. Het recherchebureau concludeerde dat er geen bewijzen waren. Volgens een van de klokkenluiders, Anthony Jacobi, is de zaak destijds niet goed onderzocht. ,,Mensen die onze verhalen konden bevestigen, zijn bewust niet gesproken. Het was een doofpotonderzoek."

Na het zien van een deel van de verborgen camerabeelden zegt Van Gennip een extern onderzoek te hebben ingesteld naar de financiële administratie. Dat onderzoek is nog niet afgerond, zegt hij. ,,Maar de eerste bevindingen onderschrijven de onderhandse handel vooralsnog niet." Van Gennip zegt zijn personeel wel weer te waarschuwen dat contante betalingen niet mogen. Directeur Martijn van de Beek van Hoffmann Bedrijfsrecherche zegt omwille van vertrouwelijkheid niet op de inhoud van het onderzoek te kunnen ingaan. ,,Maar aan doofpotonderzoeken werken wij absoluut niet mee.''