'Kathedraal der techniek'

Het verbaast kunsthistoricus Koos Havelaar dat er nooit eerder een boek verscheen over het beeldbepalende gebouw. Tijdens zijn onderzoek in onder meer de archieven van de NS komt hij dan ook bouwtekeningen tegen waarvan het bestaan tot dusver onbekend was.

Het station was rond 1890 uniek voor zijn tijd. Havelaar noemt het een 'kathedraal van de techniek'. ,,Het was het eerste station in Nederland met verhoogde perrons, waarbij de treinrails op een hoge spoordijk liggen. Hollands Spoor maakte ook vroeg gebruik van telegraaf, de kappen zijn een technisch hoogstandje en de liften waren een nieuw begrip in die tijd.'' Met die spoordijk werd een groeiend verkeersprobleem innovatief opgelost. In de oude situatie liep de rails nog gelijkvloers met de autowegen en moest de scheepvaart vaak wachten voor een spoorbrug.

De Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij (HIJSM) liet het oude station, dat er pas sinds 1843 stond, afbreken en vervangen door het nieuwe. Het ontwerp is tot op heden grotendeels intact gebleven. Vanaf de perrons zie je bijvoorbeeld nog steeds ornamenten met het jaartal 1888 en het wiel van de vooruitgang draait boven de klok boven in de voorgevel van het station.

Daar prijkt ook de naam van de spoorwegmaatschappij die in de 19de eeuw de lijn van Amsterdam naar Den Haag en later ook naar Rotterdam exploiteerde: Hollandsche Spoor, of HS zoals het nu heet. Het bedrijf liet het gebouw ontwerpen door zijn Haagse huisarchitect Dirk Margadant. Hij maakte een station met een grandeur die kon wedijveren met de creatie van Pierre Cuypers in Amsterdam, die in diezelfde periode werd gebouwd. Kennelijk was er toen al wat competitie tussen 020 en 070.