De man achter de generatietheorie

We mogen namelijk veel goeds verwachten van de jeugd van tegenwoordig, en van Generatie Z in het bijzonder. Want juist Generatie Z draagt de oplossing in zich van niets minder dan het probleem dat veel mensen in het Westen zoveel zorgen baart: massamigratie.

De kern van Beckers betoog is dat Generatie Z digitaal onderlegd is als geen andere generatie. En afstandswerken gaat ervoor zorgen dat de jongeren die nu bijvoorbeeld de armoede in Afrika ontvluchten straks uit eigen belang thuis blijven omdat ze dáár hun geld kunnen verdienen.

Voor wie dus denkt dat de wereld langdurig ontwricht zal worden door oncontroleerbare migratiestromen heeft de hoogbejaarde workaholic Becker hoopvol nieuws: de nu weleens bekritiseerde digitale technologie zal op den duur rust in de tent brengen.

U zegt dat mensen die nu bijvoorbeeld in Noord-Afrika wonen daar straks uit eigenbelang zullen blijven.

,,Ze kunnen via de Solarrevolutie aan goedkope zonne-energie komen. Marokko is bezig een van de grootste producenten van zonnestroom te worden, dankzij megacentrales voor thermische zonne-energie. De zon zorgt indirect voor stroom en water. Met afstandswerk richting Europa of Azië kunnen de jongeren van nu straks aan voldoende inkomen komen. Daarvoor hoeven ze hier niet meer alles op te geven om hierheen te komen. Wij kunnen de mensen opnemen die we nodig hebben, maar er hoeft geen druk meer te zijn door extra stromen economische vluchtelingen richting Europa.”

Hoe wordt een generatie zoals Z eigenlijk gevormd? Becker: ,,Een generatie wordt in hoge mate getekend door de formatieve periode ofwel de tijd waarin de luiken in je hersenen helemaal open staan voor nieuwe ervaringen. Tussen het zevende en elfde levensjaar groeit de intelligentie van een mens spectaculair. Dan wordt onnoemelijk veel informatie opgeslagen. Helaas blijft dat niet zo. Tegen je 25ste is het spelenderwijs formatteren van je harde schijf wel afgerond en wordt bijvoorbeeld leren moeilijker. ,,Je kunt na je 25ste minder goed dingen onthouden waardoor je je op latere leeftijd heel wat dingen herinnert uit die formatieve periode. Deze levensjaren zijn enorm belangrijk voor het opdoen van ervaringen zoals nu ICT-hantering.”

Behalve voor Generatie Z lijkt u ook een zwak te hebben voor de Babyboomers.

,,Mijn eerste college werd meteen verstoord toen ik als jonge hoogleraar aan mijn functie begon. Dat was de begintijd van de toenmalige studentenprotesten. Heel wat studenten wilden meer invloed op het onderwijs dat ze kregen. Ze hebben toen afgedwongen dat ze een stem kregen in faculteitsraden en dergelijke bestuursvormen. Dat brutale van die generatie heb ik altijd wel bewonderd.”

Wat was de gebeurtenis die een groot stempel op uw leven drukte?

,,Het einde van de Tweede Wereldoorlog. Dat zullen veel van mijn generatiegenoten ook zeggen. In de jaren na de oorlog werd er door de Stille Generatie niet veel gepraat maar keihard gewerkt aan een goede toekomst. Het zijn vaak bescheiden, hardwerkende mensen. De vrede bood de kans mogelijkheden te pakken en te stijgen op de maatschappelijke ladder. Wij feestten niet, dat was pas de generatie erna. Ik werd een workaholic, dat ben ik nog steeds.”

Hebben generaties ooit echt tegenover elkaar gestaan?

“Jazeker, denk aan de studenten die mijn colleges verstoorden. Dat soort conflicten zag je op vele plaatsen in de samenleving in de jaren zestig. Latere generaties zijn ook boos geweest op de babyboomers omdat ze te weinig hebben gedaan aan de milieuproblematiek. Generatie Z zal de dertigers van Generatie Y deels overvleugelen omdat die in zijn formatieve jaren zo intensief de ICT-revolutie heeft meegemaakt. Daarom kunnen ze als de beste digitale werkzaamheden verrichten.”

In uw boek typeert u de vaak als lui en ongeïnteresseerd nagewezen Patatgeneratie (de term werd bedacht door voetbalcoach Leo Beenhakker) toch vooral als een Pragmatische Generatie.

,,Ik zie dat ze een sterk arbeidsethos hebben en dat ze zich wel degelijk zorgen maken om maatschappelijke problemen. Bijvoorbeeld over asielzoekers of de bio-industrie. Gaan ze protesteren dan uit zich dat vooral individueel. Ze gaan dan bijvoorbeeld vegetarisch eten. Idolen hebben ze niet meer maar ze zoeken hun bewondering dicht bij huis, bijvoorbeeld hun moeder’.

De Indeler des Vaderlands praat erover in zijn achtertuin in het groene Doorn. Bescheiden man, bedachtzaam prater. Becker (1933) is getrouwd, vader van twee dochters, opa van twee kleinzonen en zeker geen geraniumzitter maar een zeer actieve tachtiger. Hij werkt aan een ‘living document’, zoals hij benadrukt. Op de website van zijn uitgever wordt de tekst regelmatig geüpdate met nieuwe kennis zoals hij ook de benaming van zijn indelingen doorlopend actualiseert. De weinig hoopvol genaamde ‘Verloren Generatie’ bestaat gelukkig niet meer en is hij aan het vervangen door Late Babyboomers. Verder is een aantal jaartallen opgeschoven. Becker houdt het allemaal dagelijks bij en verwerkt nieuwe ontwikkelingen meteen. ,,Boeiend vind ik deze nieuwe vorm van boeken maken. Ik verwacht dat het navolging zal krijgen.”

Zijn indelingen zijn niet onomstreden. Oud-student Andries van de Broek, nu senior onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau, prijst Becker als iconisch onderzoeker maar denkt dat de door hem getrokken lijnen aanvechtbaar zijn. Genoeg factoren kunnen de uitgezette lijnen vertroebelen. Bijvoorbeeld of je in Rotterdam of in de Achterhoek opgroeide, of je hoog bent opgeleid of laag; dat kan schelen in iemands ontwikkeling.

Volgens Becker gaat het erom al die patronen te herkennen die niet alleen wat zeggen over het verleden, maar ook over de toekomst. Want Generatie D, E of F komen. Wat ze zal onderscheiden van Generatie Z is nog niet duidelijk. ,,Misschien wordt dat de generatie die moet leren samenwerken met robots”.

Bekijk meer artikelen uit deze reeks: