Zoektocht naar gracht en wallen rond Huis te Merwede

Feest is het maar zelden rond het huis op de oever van de gelijknamige rivier, op een steenworp afstand van de Papendrechtse brug. De laatste keer was vermoedelijk in de Tweede Wereldoorlog, toen Dordtenaren massaal uitliepen om toe te kijken bij opgravingen. De laatste keer daarvoor moet voor 1418 geweest zijn; toen werd het machtige huis van de heren van te Merwede tijdens de Hoeksche en Kabeljauwse twisten verwoest.

Drie jaar later deed de Elisabethsvloed er nog een schepje bovenop. Daarna gebruikten Dordtenaren de ruïne als steengroeve, weet Nieky Klaus van Archeologie Lek- en Merwestreek: ,,Ook al stond daar een boete op.''

Wat rest van de ooit imposante villa is een halve toren, op een verloren stukje grond achter de gevangenis. Het is in ieder geval een geweldige plek om archeologie op de nationale archeologiedag onder de aandacht van het grote publiek te brengen, vinden Klaus en de bestuursleden Joan van Pelt en Teus Koorevaar: ,,Al het werk van archeologen gebeurt met geld van de belastingbetaler. Dan mag je ook wel eens tastbaar maken wat daarmee gebeurt. Archeologie is zo veel meer dan alleen de spectaculaire vondsten die het nieuws halen.''

Ze kennen de vooroordelen. Als ze vertellen wat hun hobby is, wordt meestal gevraagd of ze wel eens gouden munten gevonden hebben. Dat hebben ze niet. Interessanter vinden ze de vraag waar de omwalling en de grachten van de villa precies te vinden waren, als ze er ooit geweest zijn. Want ze staan op oude illustraties, maar die dateren allemaal van na 1421. Het enige dat nagenoeg zeker is, is dat het water rond de oude toren niet de oude gracht is.

Een beroepsarcheoloog komt daarom zaterdag grondboringen doen. Daar blijft het niet bij. Rond de toren, die in 2011 tegen verder verval beschermd werd, zijn tal van festiviteiten. Zo zijn er duikers, die normaal gesproken in de Alblas en de Giessen opduiken voordat baggeraars hun werk doen. Ze staan symbool voor het werk dat in deze omgeving nog gedaan moet worden. Zo is bekend dat iets verderop, voorbij de invaart van de Tweede Merwedehaven, nog een bijgebouw van Huis te Merwede gestaan heeft, mogelijk een graanschuur. In de jaren 60 kwamen bij extreem laag water resten daarvan bloot te liggen. Nu ligt er vermoedelijk een laag stortsteen over. ,,Koorevaar: ,,Maar met nieuwe technieken moeten we daar toch wat van kunnen ontdekken.''

Verder zijn er onder meer rondleidingen door het gebied onder leiding van Klaus, kenner van Huis te Merwede. Ook voor kinderen is er zaterdag van half elf tot vier uur veel te beleven. Zo kunnen ze boogschieten en geldbuideltjes maken.