'Het maakt geen bal uit welke leerstijl je gebruikt om iets uit te leggen'

Veel werknemers krijgen regelmatig uitleg van hun baas. Hoe werkt die machine, wat is de nieuwe veiligheidsprocedure en hoe moeten de PowerPoint-slides er nú weer uitzien?

Een beetje baas wil natuurlijk wel dat die uitleg blijft hangen. En dan zou het een goed plan kunnen zijn om de leerstijl van iemand vast te stellen. Het idee is dat iemand die bijvoorbeeld visueel is ingesteld, beter af is met visuele informatie. Een ander is meer ‘auditief’ ingesteld en leert beter via mondelinge uitleg.

Tot zover de theorie. De vraag is: werkt het ook echt zo? Om daar achter te komen, kun je een experiment doen. Selecteer een groep mensen die visueel is ingesteld. Deel die groep in tweeën. Groep A krijgt visuele uitleg. Groep B ter controle juist niet. En dan kijk je of de informatie bij groep A beter blijft hangen dan bij groep B.

Dat experiment is gedaan. En wat blijkt: het maakt geen bal uit. Hoe logisch het ook mag klinken dat het slim is om je uitleg aan te passen aan de leerstijl, in de praktijk blijkt er volgens wetenschappers Rohrer en Pashler niets van te kloppen. Het is dus domweg niet waar dat je visueel ingestelde mensen beter helpt door ze visueel uitleg te geven.

Maar ja, wellicht biedt een andere leerstijl dan wel resultaat? Er blijken meer dan 70 leerstijlen te zijn. Zo heb je bijvoorbeeld het onderscheid tussen serialistische en holistische leerstijlen, maar ook de beroemde leerstijlen van Kolb.

Geen van die 70 leerstijlen geeft echter resultaat. Er ligt een enorme stapel met vernietigende onderzoeken. De conclusie is steeds dezelfde: leerstijlen bestaan niet. Ze hebben geen prestatieverhogend effect. Het blijkt zelfs onverstandig  te zijn om aan mensen te vragen wat hun voorkeursleerstijl is. Dat is net zoiets als dat ik aan mijn 14-jarige neef Tom vraag waar hij wil eten. Dan eindigen we altijd bij een Amerikaans kiprestaurant.

Ondanks die enorme waslijst met bewijs dat het niet werkt, blijven sommige bazen in leerstijlen geloven. Zo las ik dat in het onderwijs leerstijlen nog altijd populair zijn. Docenten krijgen van hun baas te horen dat ze de leerstijl van hun leerlingen moeten vaststellen en daar hun onderwijs op moeten afstemmen. Zelfs de onderwijsinspectie suggereert dat het goed zou zijn als docenten meer gebruik maken van leerstijlen.

Ook Jacqueline (gefingeerde naam) kan erover meepraten. Zij moest van haar baas een vragenlijst invullen om haar leerstijl vast te stellen. En dat is bepaald niet onschuldig: haar baas verwachtte dat Jacqueline daardoor beter zou kunnen leren en dus beter kan presteren. En wilde haar daar op termijn op afrekenen. Jacqueline protesteerde tegen deze werkwijze: ‘het is alsof je een botte bijl krijgt met de verwachting dat je daarmee sneller bomen gaat kappen’.

Het is om moedeloos van te worden. Hoeveel onderzoek moet er komen voordat we gewoon stoppen met die kletspraatjes over leerstijlen? Will Thalheimer, een consultant die wél belang hecht aan goed onderzoek, heeft het daarom maar over een andere boeg gegooid en looft 1000 euro uit als iemand met bewijs op de proppen kan komen dat er een leerstijl is die wel effect geeft .

Zolang dat bewijs er niet is, kunnen alle bestaande theorieën over leerstijlen wat mij betreft op de vuilnisbelt. Ergens in de buurt van andere aantoonbare onzin, zoals rassenleer en astrologie. En dan stel ik voor dat we leerstijlen alleen nog toepassen als je een manier zoekt om verschillende uitdossingen tijdens de Gay Pride te kunnen onderscheiden.  

Richard Engelfriet is spreker en schreef het boek De Succesillusie. Heb je ook een advies van je baas gekregen waar je over twijfelt? Laat het Richard weten via mail.