Ander ziekenhuis, zelfde behandeling, bijna drie keer zoveel kwijt
zorgverzekeringPrijzen van dezelfde ingrepen in ziekenhuizen en medische klinieken kunnen enorm uiteenlopen. Er bestaan verschillen tot wel 1400 euro. Toch lijken consumenten zich dat vaak niet bewust.
Delen per e-mail
Zorgverzekeringspecial
Dit verhaal is onderdeel van onze special. Alle verhalen vind je in de bijlage van de krant van 10 december 2019 of in ons online dossier.
Uit onderzoek van de vergelijkingssite Independer en deze krant naar de prijzen die alle ziekenhuizen in 2019 hebben afgesproken, blijken prijzen voor dezelfde behandelingen 300 tot 1400 euro uiteen te lopen. Sommige behandelingen kosten drie tot vijf keer meer dan de goedkoopste.
Voor deze analyse zijn alle prijzen die de grootste verzekeraars hanteren voor drie verschillende behandelingen onder de loep genomen. Of je nu een spatader laat behandelen, een talgkliertje verwijderen of een spiraaltje plaatsen, in alle gevallen zin er forse prijsverschillen.
Zo krijgt een Alkmaarse vrouw die bij de Stichting Noordwest Ziekenhuisgroep een spiraaltje laat plaatsen daarvoor een rekening van 527,60 euro als ze verzekerd is via Menzis. Een vrouw die verzekerd is bij VGZ kan voor exact hetzelfde spiraaltje naar Bergman Clinics gaan en is daar slechts 191,17 euro kwijt. De Alkmaarse betaalt dus bijna drie keer zoveel.
Hard geraakt
,,Waar je die behandeling laat doen en welke verzekering je hebt, maakt nogal uit voor je portemonnee’’, stelt Jochum Veerman van Independer. ,,Daarnaast kan een huisarts vaak ook een spiraaltje inbrengen, dan kost het plaatsen je zelfs helemaal geen eigen risico.’’
Verzekerden hebben in Nederland een standaard eigen risico van 385 euro. Als die Alkmaarse dat spiraaltje laat plaatsen bij de Noordwest Ziekenhuisgroep is ze het standaard eigen risico in één klap helemaal kwijt, terwijl ze bij Bergman Clinics nog de helft overhoudt. Consumenten kunnen er in ons land voor kiezen om het eigen risico op te krikken tot maximaal 885 euro. Vooral jonge, gezonde mensen doen dit in ruil voor een lagere verzekeringspremie. Veerman: ,,Bij een standaard eigen risico van 385 euro kun je dus al veel geld besparen. Maar mensen die ervoor hebben gekozen om hun eigen risico te verhogen, worden nog harder geraakt.’’
Mensen die ervoor hebben gekozen om hun eigen risico te verhogen, worden nog harder geraakt
Uit dit onderzoek blijkt dat er zelfs voor mensen met dezelfde verzekering die eenzelfde behandeling ondergaan nogal grote prijsverschillen zijn, afhankelijk van het ziekenhuis waar ze naartoe gaan. Als een verzekerde van CZ bijvoorbeeld naar het Antonius Ziekenhuis in het Friese Sneek stapt om een spatader te laten verwijderen, kost dat 379,68 euro. Een CZ-verzekerde met net zo’n spatader die in het Brabantse Geldrop naar het Sint Anna Ziekenhuis gaat, krijgt een rekening van 1786,63 euro. Kassa! Daar ben je bijna vijf keer zo duur uit als je een spatader laat verschrompelen.
Hoe kan dat?
Als het marktaandeel groot is, wordt er scherper onderhandeld
Grote vraag is natuurlijk hoe het kan dat prijzen zo uiteenlopen. Volgens hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit Maastricht Wim Groot zijn daar vier verschillende redenen voor.
Ten eerste gaat het erom hoeveel klanten een zorgverzekeraar in desbetreffende regio heeft. Prijzen hangen samen met het aantal potentiële patiënten dat de verzekeraar kan leveren. ,,Als het marktaandeel groot is, wordt er scherper onderhandeld’’, licht professor Groot toe.
Wat ook invloed kan hebben op de prijs: of er concurrentie is tussen de ziekenhuizen of klinieken. ,,Als er meer concurrerende ziekenhuizen zijn die deze behandeling aanbieden, is de prijs lager’’, legt Groot uit. In de Randstad zitten ziekenhuizen soms op een kluitje. Bieden die dezelfde behandelingen aan, dan kan de prijs lager uitpakken dan bijvoorbeeld in de noordelijke provincies, waar minder ziekenhuizen zijn. Een behandeling in een academisch ziekenhuis zal volgens zorgverzekeraar Menzis ook vaak duurder zijn ‘door hogere kosten van het ziekenhuis die doorwerken in de prijs’.
Soms zie je lage prijzen, maar wordt de behandeling niet of nauwelijks gedaan
Een derde oorzaak voor prijsverschillen is volgens Groot de prioriteit die het ziekenhuis of de kliniek stelt bij het uitvoeren van een behandeling. ,,Als het een speerpunt is van het ziekenhuis is de prijs vaak wat lager’’, vervolgt de zorgexpert. Menzis vult aan dat ook het aantal behandelingen dat een ziekenhuis doet, meespeelt bij de prijsbepaling. ,,Soms zie je lage prijzen, maar wordt de behandeling niet of nauwelijks gedaan’’, aldus woordvoerder Corine Rodenburg.
Een vierde reden voor de variatie is dat veel prijzen historisch bepaald zijn en er niet over alle prijzen elk jaar opnieuw onderhandeld wordt. ,,Soms is een bepaalde prijs zo gegroeid en als beide partijen het niet heel belangrijk vinden, blijft dat zo’’, zegt Groot. ,,Daar komt bij dat uiteindelijk voor het ziekenhuis telt hoeveel geld het in totaal krijgt. Wat is het totale budget? En komt een ziekenhuis hiermee uit de kosten? Voor de zorgverzekeraars speelt min of meer hetzelfde: hoeveel geld ze in totaal aan het ziekenhuis kwijt zijn, is belangrijker dan de prijs van een afzonderlijke verrichting.’’
Daarnaast kunnen de prijsverschillen volgens Menzis komen doordat de regels voor de behandelkosten ‘op verschillende manieren te interpreteren zijn’. ,,Want wat komt er allemaal kijken bij een specifieke operatie’’, vraagt Corine Rodenburg zich af. ,,Het ene ziekenhuis telt wondgenezing wel mee, het andere niet. Andere ziekenhuizen tellen de paracetamol niet mee, maar berekenen een verbouwing wel door.’’
Het kan zelfs gebeuren dat twee patiënten naast elkaar in de wachtkamer zitten voor exact dezelfde behandeling bij dezelfde specialist, maar toch een andere rekening krijgen. Iemand die naar het Rotterdamse Erasmus gaat met een spatader en verzekerd is via Zilveren Kruis, betaalt 397,09 euro voor het verwijderen. Dat kost een Menzis-verzekerde ‘meer dan 885 euro’. Ruim het dubbele dus.
‘Heel raar’
In het Overijsselse Hardenberg zijn verzekerden van CZ met 536,91 euro het goedkoopste uit als ze van hun spatader af willen. Verzekerden van Zilveren Kruis moeten daar het diepst in de buidel tasten. Die krijgen voor dezelfde behandeling een rekening van 818,76 euro, de helft meer. ,,Dat is natuurlijk heel raar’’, redeneert Babs van der Staak van de Consumentenbond. ,,Zeker als het om dezelfde behandeling gaat in hetzelfde ziekenhuis. Je moet als consument van tevoren weten wat je betaalt. Wat we uiteindelijk willen is dat mensen de tarieven en de kwaliteit kunnen vergelijken.’’
Tot 2012 kregen ziekenhuizen nog vaste budgetten van zorgverzekeraars. Maar waar die zakken geld naartoe gingen en of die goed werden besteed, bleef buiten de muren van die ziekenhuizen een raadsel. Bovendien liepen de zorgkosten op. Daarom werden ziekenhuizen vanaf dat jaar per behandeling uitbetaald. Ziekenhuizen kwamen daarmee in de wondere wereld van de zogenoemde Diagnose Behandel Combinatie (DBC) terecht. Alle behandelingen kregen een eigen omschrijving en ‘eigen’ prijskaartje. Met ziekenhuizen werd een maximumbedrag afgesproken dat ze bij verzekerden in rekening mochten brengen.
Veel mensen hebben geen idee van de prijs van een behandeling. Hierdoor kun je achteraf voor een vervelende verrassing komen te staan
De eerste jaren hielden verzekeraars die DBC-tarieven geheim. Maar onder druk van onder andere de Consumentenbond, die actie voerde met #watkostmijnzorg, de Open State Foundation, de mededingingsautoriteit ACM en de Tweede Kamer, zijn de tarieven voor de goedkopere behandelingen de afgelopen jaren inzichtelijk geworden.
Ook al is nu duidelijk dat het honderden euro’s kan schelen als je naar een ander ziekenhuis gaat, toch verwacht gezondheidsexpert Wim Groot niet dat veel verzekerden zich door het tarief zullen laten leiden. ,,Slechts een deel van de verzekerden heeft een hoog eigen risico van 885 euro, vaak prefereren mensen toch het ziekenhuis in de buurt. Veel mensen redeneren ook ‘als het duurder is zal het wel beter zijn’’’, zegt Groot. ,,Maar dat hoeft bij zulke ingrepen niet per se zo te zijn.’’ Hij benadrukt dat het voor verzekerden niet zoveel uitmaakt ‘of een behandeling nou 1000 of 10.000 euro kost’. ,,Als verzekerde betaal je toch alleen het eigen risico van maximaal 885 euro.’’
Twee tarieven
CZ was in 2016 de eerste zorgverzekeraar die de ziekenhuistarieven voor de goedkopere behandelingen openbaar maakte. ,,CZ begrijpt dat een klant graag vooraf wil weten wat de kosten zijn en dit mee wil wegen in de keuze voor een zorgverlener’’, verklaart CZ-woordvoerder Arjen Zwaan. ,,Veel mensen hebben geen idee van de prijs van een behandeling. Hierdoor kun je achteraf voor een vervelende verrassing komen te staan.’’
Die kans is in het Brabantse Elkerliek klein. Dat ziekenhuis - met meerdere vestigingen rond Helmond - heeft met verzekeraars afgesproken om de prijzen ‘aanzienlijk te vereenvoudigen voor een groot aantal behandelingen tot 885 euro’. ‘Hiermee vermindert het aantal verschillende tarieven tussen verzekeraars van negenhonderd tot twee’, aldus de toelichting van het ziekenhuis. Voor een eenvoudig bezoek aan de polikliniek betaalt een verzekerde 185 euro en voor een uitgebreid bezoek, met bijvoorbeeld een kleine ingreep, is het tarief 300 euro.
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) roemt het systeem van het Elkerliek. Woordvoerder Erik Bloem: ,,In de andere ziekenhuizen is het maken van een prijsinschatting veel lastiger, omdat je vaak nog niet precies weet wat voor soort behandeling je zult krijgen.’’ Zo zijn er bij spataderen vier vrijwel gelijke behandelingen met uiteenlopende prijzen. Het is goedkoper een spatader via de huid te verwijderen, dan als die moet worden verschrompeld. Bloem: ,,Aan de simpele prijzen in het Elkerliek heb je dan natuurlijk veel meer. We hopen daarom dat meer ziekenhuizen dat voorbeeld zullen volgen.’’
Mini-stappenplan
1. Ga bij een planbare behandeling na of de ingreep minder kost dan je eigen risico.
2. Check hoeveel van je eigen risico je al hebt opgebruikt.
3. Zoek de officiële naam van de behandeling of de behandelcode. Die kun je bijvoorbeeld opvragen bij je huisarts of je verzekeraar.
4. Ga naar dewebsite van je zorgverzekeraar of bel die om de prijzen per ziekenhuis te vergelijken.
5. Check ook nog even of de huisarts de ingreep kan doen, dan betaal je voor de verrichting zelf helemaal géén eigen risico.
Prijzen vergelijken
Wat kun je doen om niet verrast te worden met een torenhoge rekening? De Nederlandse Patiëntenfederatie adviseert bij monde van Thom Meens: ,,Raadpleeg altijd je verzekeraar voordat je een planbare ingreep laat doen. Je verzekeraar weet ook welk ziekenhuis gespecialiseerd is en welk ziekenhuis er minder ervaring mee heeft.’’
Nadat zorgverzekeraar CZ besloot het prijskaartje van behandelingen ónder het maximale eigen risico van 885 euro te openbaren, hebben veel zorgverzekeraars dat voorbeeld gevolgd. Als je inlogt met je DigiD kun je op de websites van veel verzekeraars prijzen vergelijken. Zilveren Kruis ontwikkelde bijvoorbeeld een tool die niet alleen inzicht geeft in de prijs, maar ook in de wachttijd. ,,En zodra informatie beschikbaar is over de kwaliteit, dan volgt die ook’’, aldus Zilveren Kruis-woordvoerder Corine Rodenburg. ,,De één wil liever bij het ziekenhuis om de hoek, de ander wil wel wat reistijd maken, maar niet langer wachten dan vijf weken’’, legt ze uit.
Heb je alleen een collectieve zorgverzekering en geen aanvullend pakket, dan kun je via deze tool van Independer checken wat je in 2019 had kunnen besparen.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Huizenprijs ongekend hoog door schaarste: koper kan ‘kiezen’ uit amper twee huizen
Woningzoekenden hebben nog altijd grote moeite om een geschikte plek te vinden. Ze zijn bereid diep in de buidel te tasten, ondanks de economische onzekerheid die de coronapandemie met zich meebrengt. In de huurmarkt ontstaat wel ademruimte. -
PREMIUM
DAF staat na coronadreun weer fier overeind: optimisme over productieverhoging trucks
EINDHOVEN - DAF is de coronadip bijna helemaal te boven. De vraag naar nieuwe vrachtwagens trekt aan. Topman Harry Wolters is optimistisch over de kans dat de productie dit jaar verder wordt verhoogd. -
In twintig jaar nooit zo weinig bedrijven op de fles als in 2020
Het aantal bedrijven dat vorig jaar failliet is gegaan, lag historisch laag. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat cijfers over de bankroeten verzamelde, meldt dat er in de afgelopen twintig jaar niet zo weinig bedrijven de deuren hebben moeten sluiten. -
DHL opent pakketpunten in 250 Hema-winkels
Hema en DHL openen morgen in ruim 250 winkels een DHL-pakketpunt om de toenemende druk op de pakketdienst te verlichten. Sinds de lockdown wordt er extreem veel online besteld, waardoor er ook meer pakketpunten nodig zijn om de toegenomen vraag aan te kunnen. -
PREMIUM
Artsen halen hard uit naar VGZ: ‘absurd’ en ‘triest’ om behandelingen standaard af te wijzen
Twintig patiënten dagen zorgverzekeraar VGZ voor de rechter. Volgens de patiënten en hun revalidatieartsen worden bijna alle aanvragen voor behandeling ‘zonder objectieve reden afgewezen’. Artsen ondersteunen hun pleidooi en maken gehakt van de werkwijze van de zorgverzekeraar. Zij noemen het ‘absurd’ en ‘triest’ en vinden dat de patiënten ten onrechte de dupe zijn.
-
Horeca blij dat avondklok niet geldt voor maaltijdbezorgers
De horecabranche is blij dat maaltijdbezorgers uitgezonderd worden van de door het kabinet beoogde avondklok. Dat laat voorzitter Robèr Willemsen van Koninklijke Horeca Nederland (KHN) weten. Hij hoopt daarbij dat de aanscherping van de maatregelen het mogelijk maakt dat de regels snel weer versoepeld kunnen worden. -
PREMIUM
Video Deze hyperloop moet in de toekomst versproducten razendsnel van a naar b brengen
Er komt een onderzoek naar een hyperloopnetwerk voor goederen in de Randstad. Vracht moet in de toekomst vanuit de Rotterdamse haven naar het Westland of naar Schiphol met grote snelheid worden vervoerd in lange buizen. Overheidsinstanties en bedrijven hebben daarvoor een convenant getekend. -
PREMIUM
Nieuwe opleiding moet voor meer jonge truckers zorgen: ‘Muziek aan en knallen’
Waar zijn ze toch, die vrachtwagenchauffeurs? Omdat er veel vraag is naar nieuwe handjes aan het stuur in de cabine, start een mbo-school in Alphen aan den Rijn een nieuwe opleiding. Die moet jongeren die dromen van een leven op de weg al jong helpen aan een groot rijbewijs. ,,Je helpt mensen, rijdt rond. Muziek aan, lekker knallen.”