Voor deze analyse zijn alle prijzen die de grootste verzekeraars hanteren voor drie verschillende behandelingen onder de loep genomen. Of je nu een spatader laat behandelen, een talgkliertje verwijderen of een spiraaltje plaatsen, in alle gevallen zin er forse prijsverschillen.

Zo krijgt een Alkmaarse vrouw die bij de Stichting Noordwest Ziekenhuisgroep een spiraaltje laat plaatsen daarvoor een rekening van 527,60 euro als ze verzekerd is via Menzis. Een vrouw die verzekerd is bij VGZ kan voor exact hetzelfde spiraaltje naar Bergman Clinics gaan en is daar slechts 191,17 euro kwijt. De Alkmaarse betaalt dus bijna drie keer zoveel.

,,Waar je die behandeling laat doen en welke verzekering je hebt, maakt nogal uit voor je portemonnee’’, stelt Jochum Veerman van Independer. ,,Daarnaast kan een huisarts vaak ook een spiraaltje inbrengen, dan kost het plaatsen je zelfs helemaal geen eigen risico.’’

Verzekerden hebben in Nederland een standaard eigen risico van 385 euro. Als die Alkmaarse dat spiraaltje laat plaatsen bij de Noordwest Ziekenhuisgroep is ze het standaard eigen risico in één klap helemaal kwijt, terwijl ze bij Bergman Clinics nog de helft overhoudt. Consumenten kunnen er in ons land voor kiezen om het eigen risico op te krikken tot maximaal 885 euro. Vooral jonge, gezonde mensen doen dit in ruil voor een lagere verzekeringspremie. Veerman: ,,Bij een standaard eigen risico van 385 euro kun je dus al veel geld besparen. Maar mensen die ervoor hebben gekozen om hun eigen risico te verhogen, worden nog harder geraakt.’’

Uit dit onderzoek blijkt dat er zelfs voor mensen met dezelfde verzekering die eenzelfde behandeling ondergaan nogal grote prijsverschillen zijn, afhankelijk van het ziekenhuis waar ze naartoe gaan. Als een verzekerde van CZ bijvoorbeeld naar het Antonius Ziekenhuis in het Friese Sneek stapt om een spatader te laten verwijderen, kost dat 379,68 euro. Een CZ-verzekerde met net zo’n spatader die in het Brabantse Geldrop naar het Sint Anna Ziekenhuis gaat, krijgt een rekening van 1786,63 euro. Kassa! Daar ben je bijna vijf keer zo duur uit als je een spatader laat verschrompelen.

Wat ook invloed kan hebben op de prijs: of er concurrentie is tussen de ziekenhuizen of klinieken. ,,Als er meer concurrerende ziekenhuizen zijn die deze behandeling aanbieden, is de prijs lager’’, legt Groot uit. In de Randstad zitten ziekenhuizen soms op een kluitje. Bieden die dezelfde behandelingen aan, dan kan de prijs lager uitpakken dan bijvoorbeeld in de noordelijke provincies, waar minder ziekenhuizen zijn. Een behandeling in een academisch ziekenhuis zal volgens zorgverzekeraar Menzis ook vaak duurder zijn ‘door hogere kosten van het ziekenhuis die doorwerken in de prijs’.

In het Overijsselse Hardenberg zijn verzekerden van CZ met 536,91 euro het goedkoopste uit als ze van hun spatader af willen. Verzekerden van Zilveren Kruis moeten daar het diepst in de buidel tasten. Die krijgen voor dezelfde behandeling een rekening van 818,76 euro, de helft meer. ,,Dat is natuurlijk heel raar’’, redeneert Babs van der Staak van de Consumentenbond. ,,Zeker als het om dezelfde behandeling gaat in hetzelfde ziekenhuis. Je moet als consument van tevoren weten wat je betaalt. Wat we uiteindelijk willen is dat mensen de tarieven en de kwaliteit kunnen vergelijken.’’

Tot 2012 kregen ziekenhuizen nog vaste budgetten van zorgverzekeraars. Maar waar die zakken geld naartoe gingen en of die goed werden besteed, bleef buiten de muren van die ziekenhuizen een raadsel. Bovendien liepen de zorgkosten op. Daarom werden ziekenhuizen vanaf dat jaar per behandeling uitbetaald. Ziekenhuizen kwamen daarmee in de wondere wereld van de zogenoemde Diagnose Behandel Combinatie (DBC) terecht. Alle behandelingen kregen een eigen omschrijving en ‘eigen’ prijskaartje. Met ziekenhuizen werd een maximumbedrag afgesproken dat ze bij verzekerden in rekening mochten brengen.

CZ was in 2016 de eerste zorgverzekeraar die de ziekenhuistarieven voor de goedkopere behandelingen openbaar maakte. ,,CZ begrijpt dat een klant graag vooraf wil weten wat de kosten zijn en dit mee wil wegen in de keuze voor een zorgverlener’’, verklaart CZ-woordvoerder Arjen Zwaan. ,,Veel mensen hebben geen idee van de prijs van een behandeling. Hierdoor kun je achteraf voor een vervelende verrassing komen te staan.’’

Die kans is in het Brabantse Elkerliek klein. Dat ziekenhuis - met meerdere vestigingen rond Helmond - heeft met verzekeraars afgesproken om de prijzen ‘aanzienlijk te vereenvoudigen voor een groot aantal behandelingen tot 885 euro’. ‘Hiermee vermindert het aantal verschillende tarieven tussen verzekeraars van negenhonderd tot twee’, aldus de toelichting van het ziekenhuis. Voor een eenvoudig bezoek aan de polikliniek betaalt een verzekerde 185 euro en voor een uitgebreid bezoek, met bijvoorbeeld een kleine ingreep, is het tarief 300 euro.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) roemt het systeem van het Elkerliek. Woordvoerder Erik Bloem: ,,In de andere ziekenhuizen is het maken van een prijsinschatting veel lastiger, omdat je vaak nog niet precies weet wat voor soort behandeling je zult krijgen.’’ Zo zijn er bij spataderen vier vrijwel gelijke behandelingen met uiteenlopende prijzen. Het is goedkoper een spatader via de huid te verwijderen, dan als die moet worden verschrompeld. Bloem: ,,Aan de simpele prijzen in het Elkerliek heb je dan natuurlijk veel meer. We hopen daarom dat meer ziekenhuizen dat voorbeeld zullen volgen.’’

Heb je alleen een collectieve zorgverzekering en geen aanvullend pakket, dan kun je via deze tool van Independer checken wat je in 2019 had kunnen besparen.