Boeing 737 MAX in heel Europa aan de grond, TUI zet andere toestellen in

Aanleiding voor de sluiting van het luchtruim is de crash van een Boeing 737 MAX 8 van Ethiopian Airlines, dat zondag vlak na het opstijgen vanaf de luchthaven in Addis Abeba neerstortte. Daarbij kwamen alle 157 inzittenden om het leven.  

De Boeing 737 MAX 8 en de MAX 9 moeten in de hele Europese Unie voorlopig aan de grond blijven. De Europese luchtvaartautoriteit EASA heeft dat besloten naar aanleiding van de vliegramp in Ethiopië afgelopen weekend. Zwitserland heeft aangegeven de EASA te zullen volgen. Boeing heeft naast de MAX 8 en 9 ook de MAX 7 in het assortiment. Voor dit type vliegtuig geldt voorlopig nog geen verbod. 

Twee Boeings van reisorganisatie TUI die onderweg zijn naar Nederland wijken dinsdagavond uit naar Zuid-Europese luchthavens omdat het Europese luchtruim om 20.00 uur voor dit type vliegtuigen dichtgaat.

Een vlucht vanuit Banjul in het West-Afrikaanse Gambia wijkt uit naar Gran Canaria, een TUI-vlucht vanuit Hurghada in Egypte gaat naar Sofia in plaats van Schiphol. Een TUI-woordvoerster kon niet zeggen hoeveel passagiers er aan boord van de vliegtuigen waren. De reizigers worden ondergebracht in hotels. TUI heeft vliegtuigen ingehuurd om de passagiers verder naar Schiphol te brengen. Wanneer dat precies gaat gebeuren, is nog niet duidelijk.

Het zijn de enige twee Boeing MAX’s die onderweg zijn naar Nederland, aldus het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. TUI heeft drie van dergelijke toestellen. De sluiting van het Nederlandse luchtruim voor de Boeing 737-8 MAX en 737-9 MAX geldt voor onbepaalde tijd.

De stap van de EASA komt nadat de luchtvaartautoriteiten in onder meer Nederland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en België hun luchtruim al hadden gesloten voor toestellen van dat type. Ook diverse luchtvaartmaatschappijen als TUI, Turkish Airlines en Norwegian Air hadden al besloten hun vliegtuigen aan de grond te houden.

Nederland besloot dinsdag aan het eind van de middag al om het luchtruim voor alle Boeing 737 MAXo-toestellen te sluiten. Dat melde minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat). De minister nam deze beslissing na advies van de EASA, het Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart. 

,,Wij hebben de minister geadviseerd het luchtruim voorlopig voor dit toestel te sluiten, net als een aantal van de ons omringende landen. Dit doen we om de veiligheid van de burgerluchtvaart te garanderen en de onrust bij passagiers en omwonden van de luchthavens weg te nemen. De Boeing 737 MAX is een nieuw type, waarmee in korte tijd twee ernstige ongelukken zijn gebeurd. We weten nog niet of er een verband is, er is op dit moment nog heel veel onduidelijk’’, verklaarde het agentschap.

TUI-woordvoerster Petra Kok geeft aan dat iedereen die de komende dagen met TUI vliegt, nog wel gewoon op vakantie kan. ,,Daar zorgen we voor. Vanmiddag hebben we extra toestellen kunnen inhuren. In het hoogseizoen huren we ook extra vliegtuigen, dus die contacten waren er al. We kunnen de toestellen gebruiken zo lang als nodig is.’’

Op de site Flightradar24 was vanmiddag te zien hoe toestellen van onder meer Turkish Airlines wel rechtsomkeert maken. Ze waren onderweg naar een Britse bestemming, maar daar geldt sinds vanmiddag een vliegverbod voor het toestel. 

Luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft noemt het sluiten van het luchtruim voor het vliegtuigtype ‘een paardenmiddel’. ,,Dat doet de Inspectie niet zomaar, want reken maar dat luchtvaartmaatschappijen die hier schade door oplopen met claims gaan komen. Het zou kunnen dat de inspectie meer weet dan wij op dit moment weten, of het idee heeft dat de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA niet snel genoeg reageert.’’

De FAA heeft het type Boeing 737 MAX 8 goedgekeurd voor de burgerluchtvaart en kan die goedkeuring intrekken, zoals het zes jaar geleden deed bij de Boeing 787 Dreamliner. Alle toestellen van dat type kregen toen een vliegverbod vanwege risico dat lithiumaccu’s in brand konden vliegen. De hele vloot stond drie maanden aan de grond.

Over de oorzaak van de crash in Ethiopië is officieel nog niets bekend. Maandag zijn de zwarte dozen gevonden. ,,Maar dat is vervolgens geen kwestie van simpelweg een usb-stickje in de computer stoppen en dat uitlezen’’, zegt Melkert. ,,De dozen zijn met een enorme klap, misschien meters diep, in de grond beland. Wereldwijd zijn er maar vier laboratoria die ze kunnen uitlezen, onder andere in Parijs en Washington. Daar moeten ze eerst fysiek heen.’’

Dat twee exemplaren van een gloednieuw vliegtuigtype binnen vijf maanden neerstorten, noemt de luchtvaardeskundige heel opmerkelijk. De softwarefout die verantwoordelijk was voor de crash van het LionAir-toestel, zou ook in Ethiopië kunnen zijn opgetreden. ,,Dat weten we nog niet. Het kán ook toeval zijn, dat een vogelaanvaring of menselijke fout de oorzaak is. Dat moet heel zorgvuldig worden onderzocht, want vaak komen daar toch verrassingen bij aan het licht.’’

TUI, vooralsnog de enige Nederlandse gebruiker van dit nieuwste type Boeing, besloot vanmiddag om hun vijftien 737 MAX 8 en MAX 9 toestellen aan de grond te houden. ,,Dit geeft TUI, de respectievelijke autoriteiten en de fabrikant de tijd deze kwestie te bespreken’’, aldus het bedrijf.  Van de vijftien MAX-vliegtuigen van TUI zijn er drie in Nederland gestationeerd.

In totaal heeft TUI vijftien vliegtuigen van het betreffende type. Ze zijn onderdeel van hun vloot van circa 150 toestellen. Gisteren vertrok de laatste Nederlandse TUI-vlucht met het betreffende vliegtuig naar het Spaanse Tenerife.

In 2018 werd er 508 keer een vlucht met een Boeing 737 MAX 8 of MAX 9 van en naar Schiphol ingezet. Naast TUI vliegen onder meer Norwegian en Czech Airlines met de vliegtuigen van en naar Schiphol. Ook een Turks toestel van Corendon heeft op Schiphol gevlogen, maar deze staat voor de komende tijd niet ingepland voor Schiphol of andere vakantievluchten voor Nederlandse passagiers.

Corendon krijgt later dit jaar als tweede Nederlandse maatschappij de beschikking over een Boeing 737 MAX 8-toestel. Het toestel wordt begin juni verwacht en de bestelling is nog niet geannuleerd. Corendon: ,,Het is nog niet duidelijk wat het ongeluk heeft veroorzaakt en of het toestel daar de oorzaak van was. Daarom hebben we op dit moment geen reden om te twijfelen aan de veiligheid van het toestel. Zoals elke airline staan we continu in nauw contact met Boeing en volgen we eventuele aanwijzingen uiteraard strikt op.”

Boeing levert in totaal zo’n achthonderd vliegtuigen per jaar, dus de 737 MAX is al goed voor zeker zes jaar werk bij de vliegtuigbouwer uit Seattle.

Het toestel heeft energiezuinige motoren en is daarom erg populair. Brandstofkosten maken een derde van de totale kosten uit bij vliegen, dus een zuinig toestel kan de maatschappijen veel geld besparen.

Het aandeel Boeing ging vandaag opnieuw onderuit op de beurs in Wall Street. Het aandeel kelderde met ruim 5 procent. Gisteren daalde de koers ook al met ruim vijf procent als gevolg van de crash van de Boeing 737 MAX van Ethiopian Airlines.

Kijk hier naar beelden van beide rampplekken: