CNV: Laat medewerkers meedelen in bedrijfswinsten

Medewerkers laten meedelen in de winsten via winstdeling, opties of werknemersaandelen geven?  Nieuw is dat niet. Er ligt al een wetsvoorstel op tafel dat start-ups de mogelijkheid geeft om loon in aandelenopties te betalen, zonder dat hun medewerkers meteen heel veel belasting moeten afdragen. Nu is zoiets fiscaal nog ongunstig.

Het idee is dat jonge bedrijven zich straks beter op de kaart kunnen zetten als aantrekkelijke werkgever. Omdat zij niet zoveel loon kunnen betalen als multinationals, zoeken zij naar een andere manier om zich te onderscheiden, medewerkers vast te houden én nieuw talent aan te trekken.

Als het aan CNV ligt, worden de fiscale regels voor álle bedrijven versoepeld. De vakbond ziet financiële werknemersparticipatie (of dat nu via werknemersaandelen, opties of winstdeling is) als oplossing voor de hoge inflatie. CNV-voorzitter Piet Fortuin: ,,Nu de lonen onder druk staan en de inflatie torenhoog is, is het noodzakelijk dat werknemers beter en sneller meeprofiteren van de vaak hoge bedrijfswinst’’, stelt hij.

Volgens een uitgebreide analyse van het CNV blijkt dat het fenomeen van financiële werknemersparticipatie in Nederland nog weinig voorkomt. Bij minder dan 10 procent van de Nederlandse bedrijven delen medewerkers op het moment mee in de winst. Bij die weinige bedrijven profiteren vooral directies en het hogere management, werknemers vallen vaak buiten de boot.

In veel andere landen is dat, aldus CNV, anders geregeld. In Frankrijk kent ruim 80 procent van de bedrijven een winstdelingsregeling, in Nederland wordt deze toegepast bij ‘slechts’ 15 procent van de beursgenoteerde bedrijven. Onder meer Engeland, Frankrijk en Duitsland kennen verder allerlei fiscale stimuleringsregelingen voor de uitgifte van aandelen aan werknemers.

Zo heeft Duitsland vorig jaar een wet aangenomen, waarmee het bedrag dat werknemers aan aandelen, certificaten of opties belastingvrij mogen ontvangen, werd verhoogd van 360 naar 1440 euro per kalenderjaar.

Volgens CNV is het goed als het kabinet de regels voor bedrijven hier in Nederland ook fiscaal vriendelijker maakt. Fortuin wijst op de vele voordelen voor werknemers én de werkgevers. Zo blijkt bijvoorbeeld uit wetenschappelijk onderzoek dat financiële werknemersparticipatie leidt tot meer betrokkenheid en hogere productiviteit. Overigens zou de vakbond het liefst zien dat bedrijven wel een stap verder gaan dan winstdeling. 

Fortuin: ,,Een platte winstdeling is leuk, maar ik zou het liefst zien dat bedrijven mensen mede-eigenaar maken. Daarmee krijgen medewerkers een stem over waar een bedrijf naartoe gaat en dat geeft veel meer betrokkenheid.”

Hoe haalbaar het CNV-plan is? Veel werkgevers zullen het niet snel zien zitten. De implementatie kost veel geld, de fiscale regels zijn nu nog ongunstig en het kan spannend zijn voor aandeelhouders om hun medewerkers een stem te geven. 

De kans is groot dat een bedrijf er bij slecht weer vanaf wil, denkt directeur René Breman van Breman Installatiebedrijf. Dit is een van de schaarse bedrijven die financiële werknemersparticipatie heeft vastgelegd. Al sinds de jaren 60 kennen ze een zogeheten Breman-systeem. In de basis betekent het dat iedere werknemer zeggenschap krijgt én een winstdeling, afhankelijk van de  prestaties per vestiging. 

Daarnaast kunnen medewerkers certificaten kopen. ,,Maar dat moet je meer zien als spaarpotje voor de lange termijn’’, vertelt Breman. Volgens hem probeert het bedrijf zeggenschap van medewerkers aan te passen aan de nieuwe tijd. ,,We willen bijvoorbeeld dat medewerkers meer meedenken al tijdens het tot stand komen van voorstellen. Dat duurt misschien langer, maar als een besluit is genomen dan is er breed draagvlak en dan zit er vaart in.”

Breman kan beamen dat medezeggenschap ten goede komt aan het bedrijf, medewerkers als aandeelhouders. ,,Wij zijn er in elk geval niet slechter van geworden.”

KADER

In Nederland zijn in maart de prijzen met 9,7 procent gestegen ten opzichte van een jaar geleden. Het is de hoogste inflatie sinds april 1976, aldus het CBS. Door de Oekraïne-oorlog zijn de toch al hoge prijzen verder opgelopen. Zo gingen de prijzen voor elektriciteit, gas en stadsverwarming hard omhoog, maar ook voedsel werd duurder.