D-day Eneco: dit zijn de argumenten vóór en tegen verkoop
Cashen of houden? Het personeel wil dat energieleverancier Eneco op de groene koers blijft, maar voor de gemeenten lonkt het geld. Vandaag moeten de 53 gemeenten met Eneco-aandelen aangeven wat ze willen. Het AD zet de argumenten vóór en tegen op een rij.
Verkopen: geen belastinggeld naar commercieel bedrijf
Publiek geld moet je risicoloos investeren, zie Icesave
,,Het is simpel: publiek geld moet je volstrekt risicoloos beleggen”, zegt Eric Spaans, raadslid van de gemeente Molenwaard (0,68 procent van de aandelen) en werkzaam in de energiewereld. In tegenstelling tot veel PvdA-collega’s is hij voor verkoop. ,,Of je het leuk vindt of niet: Eneco is na de splitsing met netbeheerder Stedin een commercieel bedrijf en elektriciteitsproductie is inherent risicovol.” Hij wijst op de Icesave-affaire waarbij zijn eigen gemeente Molenwaard miljoenen bij de IJslandse bank had gestald. ,,Dat was een harde les.”
Richard Klatten, directeur van duurzame speler Qurrent, is het met Spaans eens dat de elektriciteitsmarkt volatiel is. ,,In mijn visie zijn veel traditionele spelers ten dode opgeschreven. Zij moeten de komende jaren naast stroomproductie inzetten op energiediensten. Dat geldt voor Eneco net zo goed. Fors investeren in windparken is daarvoor onvoldoende.”
Daar komt bij dat Eneco niet alleen in Nederland actief is. Het is mede-eigenaar van het Duitse energiebedrijf Lichtblick, ook nam het dit jaar een flink aandeel in de virtuele energiecentrale Kraftwerke. Gemeenten zijn kritisch. ,,Daarbij investeert Eneco de laatste tijd vooral in het buitenland, mede op ons risico”, schrijft het Dordtse college van B&W deze week.
Houden: verjubel het geld niet!
Het lijkt zo aantrekkelijk: verkoop van Eneco kan 2 tot 2,9 miljard euro opleveren. Gemeenten krijgen in één keer enkele tot wel honderden miljoenen (Den Haag, Rotterdam, Dordrecht) binnen. Die kunnen ze besteden aan mooie projecten in hun stad of dorp. De andere kant is dat het jaarlijkse dividend, in 2017 circa 65 miljoen euro, vervalt.
Afschrikwekkend voorbeeld is het Zuid-Hollandse Voorschoten, dat in 2009 de Nuon-aandelen voor 40 miljoen verkocht. Het geld werd zo enthousiast uitgegeven dat in plaats van een riante spaarpot een grote schuld van tientallen miljoenen euro’s resteert. De Groningse hoogleraar Maarten Allers stelde tegen De Groene Amsterdammer dat veel politici de opbrengsten beschouwen als ‘gratis geld’. In steden als Den Bosch en Tilburg zijn inmiddels honderden miljoenen van de Essent-gelden uitgegeven. Weliswaar aan nobele zaken, maar het geld is weg.
Houden: Eneco is als enige duurzaam
Eneco is de witte raaf onder de grote stroomleveranciers
Het is waar Eneco keer op keer op wijst: de verduurzaming van Nederland loopt serieus gevaar als gemeenten hun aandelen verkopen. Het Rotterdamse energiebedrijf koos in 2007 als eerste grote speler een groene koers. Tien jaar later investeert Eneco 300 miljoen per jaar in duurzame projecten en is het mede-eigenaar van twee windparken op zee. Ook is Eneco onder meer mede-eigenaar van Greenchoice en biedt het allerlei slimme diensten aan, zoals thermostaat Toon.
,,Eneco is echt de witte raaf onder de grote stroombedrijven”, looft Richard Klatten, ceo van Qurrent, dat vorige week in het jaarlijkse onderzoek van Consumentenbond, Natuur & Milieu en Wise als groenste stroombedrijf uit de bus kwam. ,,De energietransitie wordt gedragen door nieuwkomers zoals wij en Eneco.”
In datzelfde onderzoek eindigt Eneco met afstand als beste grote energiebedrijf. Met rapportcijfer 7,9 wordt het in de categorie ‘voorlopers’ geplaatst. Ter vergelijking: Nuon haalt slechts een 4,7 en is volgens de onderzoekers ‘een vervuiler’. Essent doet het met een 5,2 iets beter en is een ‘volger’.
De tekst gaat verder na de foto
Verkopen: Eneco overdrijft eigen belang schromelijk
Het klimaatakkoord van Parijs hangt echt niet van Eneco af
Zo groen als Eneco het doet voorkomen is het bedrijf nu ook weer niet. Slechts een kwart van de opgewekte stroom komt uit duurzame bronnen als zon, wind en biomassa, meldt het bedrijf zelf. Dat zal in 2020 de helft zijn. In totaal levert Eneco 2.000 MW aan duurzame stroom, dat is evenveel als drie fikse elektriciteitscentrales.
Voorstanders ergeren zich aan het frame dat Eneco volgens hen neerzet. ,,De suggestie dat enkel een Eneco in publieke handen een duurzame toekomst van het bedrijf en Nederland garandeert, is aperte flauwekul,” zegt Eric Spaans, PvdA-raadslid voor de gemeente Molenwaard. Hij wijst op het Energieakkoord en de duurzame plannen van het nieuwe kabinet. ,,De verduurzaming is in volle gang, ook fossiele bedrijven zetten inmiddels steeds meer in op duurzaamheid.”
Het college van B&W van Dordrecht – met 9,05 procent één van de grote aandeelhouders – noemde het afgelopen week in een uitgebreide brief ,,vergezocht dat dit klimaatakkoord door een onderneming [Eneco] met een investeringscapaciteit van maximaal 300 miljoen euro per jaar gerealiseerd moet worden”.
Verkopen: Het torenhoge salaris van ceo Jeroen de Haas
Een andere grote ergernis van de aandeelhouders is het riante salaris van ceo Jeroen de Haas en de Eneco-top. De Haas kreeg in 2016 bijna zeven ton bijgeschreven, de overige drie directieleden ruim vijf ton. Ook de managementlaag daaronder zit er zeer warmpjes bij, zeggen insiders. ,,Wij hebben nul komma nul invloed op het salaris van De Haas”, stelt raadslid Spaans.
Aandeelhouders ergeren zich sowieso aan hun geringe inspraak. Topman De Haas gaat zijn eigen gang en wordt door critici met een zonnekoning vergeleken. CNV-bestuurder Patrick Fey werpt tegen dat de gemeenten nooit bijzonder hun best hebben gedaan. ,,Als je invloed wilt hebben via het aandeelhouderschap, werk daar dan aan.” De bond erkent dat het salarisbeleid wringt. ,,Maar bij verkoop aan een buitenlands bedrijf vloeit er straks ook veel geld weg.”
Houden: Duizenden banen verloren
Vakbonden wijzen op het belang voor de werkgelegenheid. CNV, dat afgelopen zomer een waarschuwende brief aan gemeenten stuurde, maakt zich zorgen. ,,Bij Eneco werken drieduizend mensen, het gaat om hoogwaardige banen”, zegt bestuurder Patrick Fey.
Als afschrikwekkend voorbeeld geldt de verkoop van Nuon en Essent in 2009. Sinds beide bedrijven voor een kleine 20 miljard euro in handen van Vattenfall en RWE kwamen, zijn er duizenden banen geschrapt. Voor Fey is het duidelijk: ,,kijk wat er nu gebeurt bij Tata Steel in de IJmond. Daar dreigen veel ontslagen. Als andere landen hun bedrijven beschermen, moeten wij niet roomser zijn dan de paus.”
Bij Eneco werken ruim drieduizend mensen. Het gaat om hoogwaardige banen
De deadline is vanmiddag om 18.00 uur, Dordrecht beslist straks
Officieel moeten de 53 gemeenten hun standpunt vanavond om 18.00 uur doorgeven aan de Aandeelhouderscommissie, waarin negen van hen zitting hebben. Helemaal gehaald gaat die deadline niet worden. De gemeenteraad van Dordrecht – na Rotterdam (32 procent) en Den Haag (17 procent) met ruim 9 procent de derde aandeelhouder – beslist komende uren, net als Zwijndrecht. Barendrecht volgt vanavond, Uithoorn op 2 november.
Duidelijk lijkt dat er een grote meerderheid voor verkoop is. Alleen lijkt het percentage voorstanders wel kleiner dan vooraf gedacht. De benodigde 75 procent voorstanders lijkt niet te worden gehaald. Daardoor kan een nieuwe eigenaar bij privatisering niet Eneco's statuten eenzijdig wijzigen en de absolute macht over het energiebedrijf verwerven. Dat drukt de potentiële waarde van Eneco.
Nulpunt
Vlak voor de deadline zijn de verhoudingen tussen voorstanders en tegenstanders van verkoop tot het nulpunt gedaald. De ergernis wordt vergroot door de slimme lobby van Eneco. Dat gooit de trukendoos helemaal open en laat de Rotterdamse wethouder Adriaan Visser – voorzitter van de Aandeelhouderscommissie en pro verkoop – afschilderen als geldwolf.
Zo dook donderdag ineens een brief van de grote afnemers KPN, NS en Albert Heijn op waarin ze het belang van Eneco beklemtoonden en het bedrijf opzichtig prezen. Een week eerder kwam de ondernemingsraad met een brandbrief. Met advertenties in kranten en op internet kroont Eneco zichzelf tot duurzaamheidskoning. Als gevolg kozen verschillende gemeenten voor houden, waaronder de op één na grootste aandeelhouder Den Haag.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Houdt Nederland hand op knip of vlucht Deliveroo voor conflict over bezorgers?
Deliveroo kiest het hazenpad en kondigt aan Nederland waarschijnlijk voor het einde van het jaar te verlaten. De maaltijdbezorger verdient te weinig in Nederland. Houden Nederlanders de hand op de knip vanwege de hoge inflatie? FNV-bestuurder Willem Dijkhuizen denk dat een heel ándere kwestie speelt: het conflict over bezorgers. -
PREMIUM
1 op 20 mensen krijgt diagnose fibromyalgie: ‘Onbegrip voor patiënten het moeilijkst’
Niet zichtbaar ziek, maar wel vergaan van de pijn en vaak nog een resem andere lichamelijke klachten erbovenop: dat is fibromyalgie. Wat veroorzaakt het en wat kan eraan gedaan worden? Jessica Van Oosterwijck, verbonden aan de universiteit van Gent, geeft een overzicht van de ziekte en de behandeling. ,,Het moeilijkst voor de patiënten is het onbegrip van de omgeving.” -
Koken & Eten
Zo hou je de hele dag door energie: ‘Alleen wielrenners mogen ontbijten met veel suikers’
Ongeacht of je verkeersleider bent, een IT-er, stratenmaker of hoe je je dag indeelt; niemand zit te wachten op een middagdip. ,,Door bewust te letten op wat je eet, en wanneer, kun je de hele dag door scherp blijven.” -
PREMIUM
Voor het eerst in jaren weer winst voor Damen, maar oorlog in Oekraïne zorgt voor een zwart randje
Voor het eerst in drie jaar tijd kan Damen Shipyards Group weer zwarte cijfers in zijn kasboeken schrijven. De scheepsbouwer boekte over 2021 een operationele winst van 25 miljoen euro. Maar het was ook het jaar dat het leven van 214 Damen-medewerkers en hun gezinnen in een klap veranderde door de oorlog in Oekraïne. -
Een man verspreidde foto van crash onder medepassagiers: hoe kan dat?
Het was een flinke schok voor passagiers die afgelopen zaterdag op Schiphol in een vliegtuig wachtten: ze ontvingen zomaar een foto van een vliegtuigramp op hun iPhones. Hoe kan dat gebeuren, en wat doe je eraan?
-
PREMIUM
Russen vechten met chips van NXP: onderdelen Eindhovense chipmaker in zelfmoorddrones en kruisraketten
Russische kamikaze-drones en kruisraketten die worden ingezet in de strijd in Oekraïne, zijn uitgerust met chips van NXP. Onderzoekers legden bloot hoe het Eindhovense chipbedrijf een belangrijke rol speelt in Russische wapensystemen. -
Starbucks boekt hogere omzet door duurdere kopjes koffie
Starbucks heeft het afgelopen kwartaal een hogere omzet geboekt door de prijzen te verhogen. Die hogere uitgaven aan kopjes koffie en gebak compenseerden problemen die de Amerikaanse koffieketen ondervond in China, waar coronalockdowns de verkoop dwarszaten. -
Koken & Eten
Appels, peren en druiven doen het goed, maar extreem weer maakt komende maanden wel ‘spannend’
Nederlandse telers van appels en peren verwachten in het najaar ongeveer evenveel kilo's te oogsten als vorig jaar. Wijnboeren zijn eveneens tevreden. Het wordt nog wel spannend, melden de ondernemers. Want de droogte, de hitte, hagelbuien en ongedierte kunnen nog roet in het eten gooien.