Dit en andere voorstellen zijn het voorlopige antwoord van Brussel op de belastingontwijking door mammoetondernemingen, die volgens internationale onderzoeksinstellingen wereldwijd 100- tot 240 miljard dollar per jaar beloopt, en alleen in Europa al 50- tot 70 miljard euro.

De fiscus zelf lijdt er niet onder, die krijgt zijn geld toch wel binnen, maar gewone burgers en kleinere bedrijven zonder vestigingen over de grens betalen het gelag, aldus Eurocommissaris voor economische en monetaire zaken Pierre Moscovici.

Aanbevelingen van de Oeso en G20 volgend, wil hij dat Europese landen hun belastingstelsels beter op elkaar afstemmen, en multinationals de overheid precies gaan melden hoeveel ze waar aan belasting hebben betaald. De landen zelf gaan die informatie ook uitwisselen.

Verder komt er een eind aan het geschuif met winsten en aftrekposten voor bijvoorbeeld innovatie. De meest gangbare methoden voor belastingontwijking worden met juridisch verplichte maatregelen aangepakt, derde landen die weigeren daaraan mee te werken komen op een zwarte lijst.

Concurrentie
De meeste partijen in het Europese Parlement reageerden gisteren instemmend op het pakket voorstellen, het Europese bedrijfsleven vreest schade voor de concurrentie. Brussel kijkt daar anders tegenaan. Dat stelt zich op het standpunt dat juist het belastingvoordeel dat veel multinationals nu genieten de concurrentie schaadt. Bedrijven in dezelfde sector als multinationals maar zonder vestigingen over de grens betalen immers wel de volle mep.

Daarom dwong Eurocommissaris van Concurrentie Margrethe Vestager Luxemburg en Nederland al om elk 20- tot 30 miljoen belastingvoordeel terug te vorderen bij respectievelijk Fiat en Starbucks, en moet België totaal 700 miljoen terugvorderen bij in totaal 35 multinationale ondernemingen.

,,Een kwestie van sociale rechtvaardigheid,'' noemt Moscovici dat. ,,Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat de regels voor iedereen - burgers en bedrijven - gelijk zijn,'' aldus ook zijn baas, vicevoorzitter van de Commissie Valdis Dombrovskis.

Hij dankt zijn hoge post aan de strakke manier waarop hij als minister van Financiën en later premier zijn land - Letland - klaarstoomde voor de euro.

Discussie
Oxfam-Novib en andere organisaties die de legale belastingvlucht al jaren aanklagen, zijn teleurgesteld. Na Luxleaks, het Luxemburgse belastingschandaal dat in Brussel de discussie op gang bracht, en een parlementair onderzoek dat nog steeds niet is afgerond, hadden ze meer verwacht, aldus belastingexpert Francis Weyzig.

Ontwikkelingslanden met een jaarlijkse schadepost van 100 miljard dollar blijven in de kou staan, de naheffingen voor multinationals zijn te laag en hun betalingsgedrag blijft voor buitenwereld verborgen als fiscale diensten enkel elkaar informeren, zonder plicht tot openbaarmaking.

Volgens Oxfam-Novib is het 'ironisch' dat juist Nederland als EU-voorzitter de Commissievoorstellen met de andere lidstaten moet gaan bespreken. Nederland staat in de Europese rangorde, met Luxemburg en Ierland, bekend als kampioen belastingparadijs.