Gasprijs schiet met ruim 40 procent omhoog na Russische aanval

De prijs voor een megawattuur gas lag kort na de opening van de handel op 116 euro. Woensdag sloot de handel nog op een prijs van 87,45 euro.

Rusland is een grote leverancier van gas en de angst is dat de gaskraan vanuit dat land dichtgaat vanwege de oorlog in Oekraïne. Rusland viel het buurland donderdagochtend binnen en dat kan het land op sancties komen te staan. Mogelijk wordt daarbij ook de olie- en gasindustrie aangepakt omdat het land daar veel geld aan verdient.

Europa is voor meer dan een derde van zijn aardgas afhankelijk van Rusland. In Nederland is die afhankelijkheid volgens schattingen van experts zo’n 15 procent. Het Russische gasconcern Gazprom, voor het grootste deel in staatshanden, meldde aan persbureau Bloomberg dat de toevoer van de brandstof naar Europa zoals vanouds doorgaat.

Eind vorig jaar bereikte de gasprijs al een recordhoogte door de grote vraag vanuit de industrie, die zich herstelt van de coronacrisis, en lage reserves. Rusland kwam daarbij wel langetermijncontracten na, maar volgens kenners was het land weigerachtig bij verzoeken om op de korte termijn extra gas te leveren. Die gascrisis leidde in Nederland al tot het faillissement van enkele kleine energieleveranciers.

De hogere gasprijs op de beurs resulteert overigens niet meteen in hogere consumentenprijzen. Als je een variabel contract hebt, geldt het tarief dat op 1 januari is vastgesteld. Normaal gesproken wordt dat tarief pas op 1 juli herzien. Mensen met een vast contract betalen het met hun leverancier afgesproken tarief voor een, twee, drie of vijf jaar. 

Overstappen is momenteel sowieso niet mogelijk. Alle energieleveranciers hebben hun aanbiedingen tijdelijk teruggetrokken, zo laat vergelijkingssite Independer.nl weten. Ze moeten nog berekenen wat ze hun klanten moeten vragen op basis van de nieuwe inkoopprijzen.  

Shell zal ‘alles doen wat het kan’ om Europa van gas en olie te blijven voorzien als de toevoer verstoord wordt. Het olie- en gasconcern wil niet speculeren over mogelijke sancties. ,,Als er verstoringen zijn, mogelijk door sancties of iets anders, zullen we uiteraard alles doen wat we kunnen om de voorraden in Europa op peil te houden”, verklaart het bedrijf.

Dat zou kunnen door Europese faciliteiten optimaal te benutten, maar ook transporten van vloeibaar gemaakt aardgas zouden naar Europa kunnen worden omgeleid.

In Oekraïne heeft het bedrijf ook een handvol medewerkers. Onder meer de landendirecteur is uit het land vertrokken en werkt vanuit elders, laat een Shell-woordvoerder weten. ,,De veiligheid van onze medewerkers in Oekraïne is de grootste prioriteit.‘’

Deskundigen verwachten dat de benzineprijzen de komende dagen flink zal stijgen. Woensdag stond de adviesprijs voor benzine al op een nieuwe recordstand van 2,193 euro per liter, meldde consumentencollectief UnitedConsumers. Marktdeskundige Paul van Selms zei eerder dat de brandstof per dag wel een cent duurder kan worden.

Volgens pomphouders is er geen reden tot paniek. Consumenten hoeven zich geen zorgen te maken om de aanvoer van benzine en hoeven dus geen hamstergedrag te vertonen, zegt Beta, de belangenvereniging van pompstationhouders. Voorzitter Ewout Klok zegt nog geen signalen te hebben over extra drukte aan de pomp. Wel wijst Klok op een eventuele prijsstijging van benzine, maar die gaat niet direct met tientallen centen, verwacht hij.

Ook wordt gevreesd dat de prijzen van gewassen als tarwe en palmolie nog verder oplopen, waardoor de voedselprijzen sneller stijgen. Rusland en van Oekraïne zijn belangrijke leveranciers van granen en eetbare oliën.

Beide landen zijn bijvoorbeeld goed voor ongeveer een kwart van de wereldwijde handel in tarwe en voor een vijfde van de verkoop van maïs. Verder zijn de landen goed voor 80 procent van de wereldwijde export van zonnebloemolie. De crisis heeft de tarweprijs naar het hoogste niveau sinds 2012 gestuwd. Ook mais en sojabonen werden duurder. De prijs van palmolie steeg tot recordhoogte.

De Russische aanval leidde donderdag ook tot sterke stijgingen van grondstofprijzen. Voor het eerst sinds 2014 moest voor Brentolie meer dan 100 dollar per vat worden betaald.

De AEX-index raakte in de ochtendhandel 2,7 procent kwijt op 708,27 punten, na een openingsverlies van ruim 3 procent. De hoofdindex dreigde daarmee voor het eerst sinds mei vorig jaar weer onder de 700 punten te zakken. Alle 25 hoofdbedrijven stonden in het rood. De MidKap verloor 2,1 procent tot 1006,34 punten.

De beurzen in Frankfurt, Parijs en Londen leverden tot 3,6 procent in. Ook in Azië gingen de aandelenmarkten hard onderuit. In Moskou, waar de beurshandel enige uren werd opgeschort, kelderde de RTSI-graadmeter ruim 30 procent. Het Russische staatsoliebedrijf Rosneft verloor 40 procent. De Russische roebel zakte tot het laagste niveau ooit ten opzichte van de dollar.

Bekijk hier onze video’s over de oorlog in Oekraïne: