Het functioneringsgesprek functioneert niet

Planningsgesprek, voortgangsgesprek, functioneringsgesprek, beoordeling. Kost een jaar en het is niets meer dan een achteruitkijkspiegel. Juist nu het om vooruitkijken gaat in de snel veranderende wereld. Juist nu individuele functies kopje onder gaan in teamklussen. Samen terugkijken betekent dat je samen van gisteren bent. En dit meten leidt niet tot meer weten, vermoeden onderzoekers. Sommige managers vinken voldoendes aan om de motivatie te stutten. Anderen delen onvoldoendes uit in hoeveelheden die voor gebak gebruikelijk zijn. Hun eigen onvoldoende voor leiderschap blijft uit. Allemaal kantoorpolitiek.  

Het kan uitdagender. Bijvoorbeeld met het universitair ontwikkelde Appreciative Inquiry, zeg maar Waarderend Onderzoek. Uitgangspunt is het stellen van constructieve vragen die je vooruit helpen. Dat geeft energie om steeds te verbeteren.  Het werkt, ervaart Janine Vos. Zij is bij de Rabobank de hoogste personeelsverantwoordelijke van tienduizenden medewerkers. De bank ruilde de functioneringsgesprekken in voor dit model. Om het eenvoudig te houden geeft topvrouw Janine Vos een voorbeeld van thuis. 

,,Ik vraag mijn dochter niet: wat ging er mis bij wiskunde? Maar: wat gaat er zo goed bij het leren van Engels? In dat gesprek komen we uiteindelijk uit op de vijf voor wiskunde en komen we al pratend verder. Terug dus naar het goede gesprek in plaats van een eenzijdig oordelende vraag.'' Laat dat los op tienduizenden werknemers en je krijgt een bedrijf dat zich continu aanpast omdat elke medewerker zich ontwikkelt. ,, We doen steeds vaker klussen in korte sprintjes van een paar weken,'' zegt Janine Vos. 

Onderscheidend
,,Nieuwe vragen horen bij de nieuwe klus. Wat ga ik deze maand ontwikkelen en bijdragen? Bijvoorbeeld: ik ga de website mooier maken. Welk gedrag en acties horen daarbij? Ik ben goed in relatiebeheer dus ik breng vier partijen bij elkaar en overtuig ze. De vraag is steeds meer: wat draag ik onderscheidend bij?''  

Zo werken geeft meer zelfinzicht en meer energie dan terugkijken, verwacht Janine Vos. Zelfinzicht dat je kunt verzilveren. Je kunt bouwen aan vooral je sterke kanten omdat je nu eenmaal niet alles kunt. Iedereen brengt zijn kracht in bij het team. Ze vormen samen het succesvolle schaap met vijf poten dat de Rabo overal nodig heeft.

Beoordelen, op welke manier dan ook,  hangt vast aan belonen. Andere bedrijven deden proeven waarbij de mensen zelf hun salaris bepalen. ,,Daar kwamen hele andere bedragen uit dan je zou verwachten,'' vertelt Janine Vos. Dat is nog eens zelfinzicht: je weet wat je waard bent.