Hoe de iconische gele taxi uit New York verdwijnt

De yellow cabs zijn ambassadeurs van de stad, vaak de eerste New Yorker die de toerist leert kennen. Met hun auto’s staan ze op de kaft van elke reisgids en ze hebben een rolletje in elke film of roman over New York. En ze zijn boos, of wanhopig. Meestal allebei. Want hoe belangrijk de karakteristieke gele taxi ook is als symbool van de officieuze hoofdstad van de wereld, hun chauffeurs zitten in grote financiële moeilijkheden.

De 'yellow cab' was ooit de weg naar de Amerikaanse middenklasse voor de immigranten die veelal achter het stuur zitten. Nu is hij een loden last.

Mikhail Uvaydov (52), New Yorker uit Rusland, rekent het voor. Om met een gele taxi passagiers op straat te mogen oppikken in New York, had hij een 'medaillon' nodig, een verhandelbare licentie waarvan er maar zo’n 13.500 in omloop waren. Ze waren zo gewild, dat ze een fortuin waard waren.

Uvaydov nam in 2010 een hypotheek om er voor 640.000 dollar (ruim een half miljoen euro) een te kunnen aanschaffen – op het hoogtepunt gingen de medaillons zelfs voor een miljoen dollar van de hand.

De rampzalige financiën drijven chauffeurs tot wanhoop: in de afgelopen maanden pleegden zes taxichauffeurs zelfmoord, telde vakbond de Taxi Workers Alliance. Een van hen, Doug Schifter, schoot zichzelf begin februari door het hoofd in zijn auto voor het New Yorkse stadhuis. ,,Ik zal geen slaaf zijn die werkt voor een schijntje'', had hij kort daarvoor in een 1700 woorden lang bericht op Facebook gepost. ,,Ik ben liever dood.''

Uberchauffeurs hebben het weinig beter, waarschuwt Sonhail Rana (50). Hij is zoals veel reguliere chauffeurs overgestapt, aanvankelijk om de goede verdiensten. Maar Uber verlaagde de prijzen twee keer, nu verdient hij na aftrek van alle kosten ook niet veel meer dan 10 dollar per uur. Dat is rond het gemiddelde voor Uberchauffeurs in de VS, volgens onderzoek van het Economic Policy Institute.

,,Waarom ik nog steeds voor ze rijd? Ik heb geen andere keus'', zegt Rana, geboren in Pakistan. ,,Uber heeft de hele taximarkt in New York gemonopoliseerd. Ik rijd al 28 jaar, heb mezelf omhooggewerkt in dit vak en bezit geen diploma’s in dit land. Wat kan ik anders gaan doen?''

De stad New York begint in te zien dat ze iets moet doen aan de puinhoop op de taximarkt – verkeersopstoppingen zijn ook nog eens de norm geworden, met zoveel taxi’s. Het stadsbestuur besloot twee weken terug de uitgifte van nieuwe vergunningen voor aan apps gelieerde voertuigen een jaar te bevriezen – een periode waarin een oplossing wordt gezocht voor het taxiprobleem. Ook is een minimumloon van 15 dollar per uur vastgesteld voor appchauffeurs.

De limiet is een klap voor Uber. New York is in de VS de grootste markt voor de app. In een agressieve campagne waarschuwden Uber en concurrerende apps als Lyft klanten dat ze langer zullen moeten wachten op duurdere ritten. Vooral de bewoners van minder aantrekkelijke wijken ver buiten het centrum, vaak minderheden, zullen straks zonder zitten, menen de bedrijven – traditionele taxi’s komen niet in hun buurten.

,,De stad biedt het hoofd aan een crisis die werkende New Yorkers in armoede drijft en het verkeer in onze straten muurvast doet staan'', zo legde burgemeester Bill de Blasio zijn beslissing uit op Twitter nadat hij – onder luid applaus van taxichauffeurs – de nieuwe wet had ondertekend.

Maar sommige chauffeurs zijn weinig hoopvol. Het is te laat, zegt Hardev Otal, al ruim dertig jaar op de taxi. De stad heeft te lang toegekeken hoe Uber hardwerkende chauffeurs hun broodwinning ontnam, stelt hij op de wachtplaats bij vliegveld JFK. Hij vreest dat de zee van gele auto’s achter hem gaat verdwijnen. ,,Maatregelen hadden een paar jaar eerder genomen moeten worden. Nu zijn er al veel te veel taxi’s.''

Uiteindelijk, sombert Sohail Rana, zullen apps als Uber de chauffeur helemaal afdanken. ,,De zelfrijdende auto, dat is de toekomst.''