Vier van de vijf hypotheekloze aankopen in 2016 werd gedaan door kopers die al een huis bezitten en op zoek zijn naar wat nieuws en eigenaren van meerdere woningen. Wat daarnaast opvalt is dat ongeveer de helft van de 70-plussers vorig jaar de bank links liet liggen bij het kopen van een huis.

Vooral appartementen worden contant afgerekend: drie van de tien appartementen werd hypotheekloos aangekocht. Dat komt volgens het Kadaster doordat deze woningen relatief goedkoop zijn. 

Johan Conijn, bijzonder hoogleraar Woningmarkt aan de Universiteit van Amsterdam, maakt zich zorgen om veel starters die hadden willen kopen. ,,Zij hebben het nakijken en zijn aangewezen op een dure huurwoning'', zegt Conijn. ,,Als de markt weer omslaat zullen deze ‘nieuwe’ beleggers snel willen verkopen. Over onderhoud van de woningen moet je je ook geen illusies te maken. Het kortetermijnrendement staat voorop.''

Christian Lennartz, senior econoom bij de Rabobank, beaamt dit. ,,Voor startende kopers, zeker die in hotspots als Amsterdam, Utrecht en Maastricht, zou dit betekenen dat de koopmarkt in toenemende mate onbereikbaar wordt omdat zij met de koopkracht van meervoudige eigenaren niet kunnen concurreren.''

In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag werd een kwart van de huizen zonder hypotheek gekocht. In studentensteden als Delft, Groningen en Maastricht lag dat percentage zelfs rond de 30 procent. Volgens onderzoeker Paul de Vries van het Kadaster komt dat mede doordat een klein gedeelte van de hypotheekloze aankopen wordt gedaan door ouders die huizen kopen voor hun studerende kinderen.