Ook bij de kassa worden de klanten nog verleid tot allerlei aankopen. © ANP

Ierse Primark verovert in hoog tempo Nederland

De gemeente Enschede neemt veiligheidsmaatregelen omdat ze huishoudbeurstaferelen verwacht bij de opening van het achtste Nederlandse Primark- filiaal. Later dit jaar volgen nog vier winkels. 'Knap hoe ze de hebzucht aanwakkeren.'

Door: Annemart van Rhee 16-08-14, 10:01 Laatste update: 08:55

Ze rekenen de absurd lage prijzen van Wibra en Zeeman én voeren snel wisselende collecties die net zo hip of misschien wel hipper zijn dan die van H&M en Zara.
'Shopoloog' Chantal Riedeman

Een bh met luipaardprint voor 3 euro, een legging voor hetzelfde bedrag, een beautycase voor 6 euro, een rugzak voor de dubbele prijs, skinny jeans voor 15 euro en - je kunt niet zonder - sokken in de vorm van ananassen voor 2,50 euro.

Een willekeurige greep uit het assortiment van Primark, dat dinsdag in Enschede zijn achtste filiaal in Nederland opent. De gemeente vreest dat shoppers elkaar onder de voet lopen en heeft daarom een draaiboek vol dranghekken en extra beveiligers uit de kast getrokken.

Kortom: de Ierse prijsvechter, die in 2008 in Rotterdam op Hollandse bodem debuteerde, is met een opmerkelijke opmars bezig. En dat met een eigenzinnig bedrijfsmodel: geen onlineshop, geen advertenties en - geheel in de stijl van de publiciteitsschuwe oprichter Arthur Ryan - zo min mogelijk interviews. Mond-tot-mondreclame moet het doen.

Oversteek
Wereldwijd telt het in 1969 opgerichte concern nu 277 zaken. Verwacht wordt dat komend jaar eindelijk de oversteek wordt gemaakt naar de Verenigde Staten om concurrenten GAP, Forever 21 en American Eagle het leven zuur te maken.

In Nederland heten de directe rivalen op modieus gebied Zara, H&M en Coolcat. En qua prijsniveau: Zeeman en Wibra. 'Shopoloog' Chantal Riedeman, die een studie maakte van verleidingstechnieken van winkelbedrijven, stelt dat Primark zich slim in het vacuüm tussen die ketens heeft genesteld.

Ze rekenen de absurd lage prijzen van Wibra en Zeeman én voeren snel wisselende collecties die net zo hip of misschien wel hipper zijn dan die van H&M en Zara. Daarnaast is de winkelbeleving van Primark uitgekiend. Goede zichtlijnen, brede gangpaden en een aantrekkelijk interieur. Naar de Wibra gaan, is natuurlijk niet echt een uitje te noemen, meer een noodzakelijk kwaad. Terwijl je in Primark gezien mag worden, sterker: het is een hype onder winkelende vrouwen.

'Huishoudbeursgekte'

'Ongelooflijk knap hoe Primark de gierende hebzucht weet te prikkelen en aan te wakkeren. Ja, het zijn leuke kleren, zeer verrassend zelfs. En ja, voor goede prijzen, maar iedereen weet dat de kwaliteit niet om over naar huis te schrijven is. Toch gebeurt er door het enorme aanbod iets wat de ratio overstijgt. Een soort huishoudbeursgekte die om instantbevrediging vraagt. Hebben, hebben, hebben. Dan kom je thuis met een tovermop en andere rotzooi die je niet nodig hebt. Shoppen bij Primark is als het in één keer opvreten van een chocoladereep. Na de kick denk je: is dit het nou?', vertelt ze aan het AD.

Carin Frijters van CF Retail, gespecialiseerd in winkelconcepten, stelt dat er ook nog meer aan de hand is waardoor het middensegment in de middenstand steeds kleiner wordt. 'De lange recessie heeft ertoe geleid dat grote groepen blijvend weinig kunnen besteden. Zij hebben domweg geen alternatief. Dat verklaart ook het succes van bijvoorbeeld prijsstunters als Action en Lidl. Wil je op modegebied meedoen, dan kun je bij Primark met een krappe beurs goed terecht.

'Verder is Primark goed in snel wisselende collecties. De huidige consument krijgt constant andere prikkels en signalen en wil vernieuwen. Niet één jaar met twee spijkerbroeken doen, maar er vier in 3 maanden kopen. Je ziet dat ook bij IKEA. Eerder had het één collectie per jaar. Nu zijn dat er wel twaalf.'

Zowel Frijters als Riedeman erkent dat de wegwerpcultuur van Primark haaks staat op de trend duurzaam, biologisch en milieubewust. Riedeman noemt zo'n fast- fashion-houding zelfs onethisch. Die leidt ertoe dat klanten ook kiezen voor rap winstbejag en het na-jou-de-zondvloedgevoel, vindt zij. 'Het interesseert je dan ook niet of jouw topje in elkaar geragd is onder abominabele omstandigheden in Bangladesh.' Frijters is nuchterder. 'Milieubewust, lokaal en biologisch is toch echt weggelegd voor mensen met een goed inkomen. Heb je het krap, dan kies je voor je portemonnee. Zo simpel is het.'

De Nederlandse Primark-woordvoerder Marije Bakker stelt dat er inderdaad wordt samengewerkt met fabrieken in India en Bangladesh. Maar: 'We besparen niet op mensen. Primark kan de prijzen laag houden door onder meer in bulk te produceren. Verder wordt de gedragscode nageleefd die stelt dat leveranciers en fabrikanten ervoor moeten zorgen dat producten onder goede arbeidsomstandigheden worden gemaakt. Er wordt regelmatig gecontroleerd of dat gebeurt.'