Kan ik straks een baan vinden en houden?

Flinke verschillen worden zichtbaar bij het aantal extra banen dat alle partijen met hun verkiezingsprogramma creëren. Vooral links scoort hier op het eerste gezicht goed: bij de SP daalt de werkloosheid met 1,8 procentpunt het hardst. De PvdA, GroenLinks en ook de VP doen het met 1,1 procentpunt ook prima.

David Bremmer 16-02-17, 16:07

Voor de duidelijkheid: de daling geldt ten opzichte van het standaard scenario dat partijen geen enkele nieuwe maatregelen treffen. De werkloosheid komt dan in 2021 op 5,5 procent uit.

De vraag is echter hoe bestendig de banenwinst is. Bij links komen die er vooral – hoe verrassend – bij de overheid terecht. Zo schept de PvdA 40.000 jobs door de Melkert-banen uit de jaren ’90 in ere te herstellen en door in het onderwijs te investeren. Ook de SP, CDA en GroenLinks vergroten de werkgelegenheid bij de overheid, hoewel minder dan de partij van Lodewijk Asscher.

Banen komen er bij veel partijen ook in de zorg bij. Hier lopen SP, GroenLinks, DENK en de VVD voorop. De laatste uiteraard vooral dankzij de hogere bezettingsnorm per verpleeghuis waarvoor premier Rutte 2 miljard euro wil uittrekken.

Weinig duurzaam

Volgens het Centraal Plan Bureau zijn al die overheidsbanen weinig duurzaam. Zodra er een andere politieke wind waait zijn ze weer afgeschaft, zie wederom de Melkert-banen. Wordt er gekeken naar structurele werkgelegenheid dan is de VVD juist de banenkampioen met een plus van 3,5 procentpunt. Dat komt doordat de liberalen onder meer de lasten flink verlichten en de sociale zekerheid versoberen, bijvoorbeeld door de ontkoppeling van de minimumlonen aan de uitkeringen (behalve de AOW).

De SP is de verliezer met een werkgelegenheidsdaling van liefst 4,6 procent. Belangrijke oorzaak is dat de socialisten de AOW-leeftijd terug naar 65 willen brengen. Ook spelen de verhoging van het minimum jeugdloon en de bijstand mee. De PvdA houdt een magere 0,1 procent werkgelegenheidswinst over. De voorgestelde flexibilisering van de AOW-leeftijd (de PvdA wil die maximaal drie jaar eerder of later in laten gaan) pakt onder meer behoorlijk negatief uit.

Ook het CDA springt er met -0,3 procentpunt relatief slecht uit. Dit komt vooral doordat de christendemocraten diverse fiscale prikkels (oa verhoging kindgebonden budget) voorstellen die het voor gezinnen minder aantrekkelijk maken om te werken. Al met al zullen de uitkomsten vooral veel politiek gekrakeel opleveren. Iedere partij kan straks in debat het CPB naar eigen voordeel inroepen.

Zelfstandige ondernemers

ZZP'ers aan het werk in een verzamelgebouw. © ANP XTRA

Interessant is verder de discussie rond de zzp’ers. Op SP en de Vrijzinnige Partij na verkleinen de meeste partijen verkleinen de fiscale verschillen tussen vaste en zelfstandige werknemers. D66 en PvdA willen een werknemersvoordeel voor bedrijven creëren, het CDA stelt voor de zelfstandigenaftrek aan de pensioenopbouw te koppelen. Ook introduceert het CDA verplichte loonpolis bij ziekte. De VVD wil de sociale zekerheid verkleinen door inperking van de verplichte werknemersverzekeringen. Andere opties zijn verlaging van de WW-premies (oa D66, GroenLinks, CU) of het beperken van de verplichte pensioenopbouw (SP, D66, PvdA, GL, CU).

De kloof tussen gewone werknemers en zzp’ers worden op meer manieren verminderd. Zo kiezen PvdA, CU, GroenLinks en DENK voor een (vorm van een) verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor kleine zelfstandigen. VVD, PvdA, D66, CU, GL, SGP en DENK willen verder de risico’s en kosten bij langdurige ziekte indammen via een nieuwe collectieve verzekering. Kleine bedrijven hoeven dan een medewerker die langer dan een jaar ziek is geen loon meer door te betalen.

De vele maatregelen ten spijt valt uit het CPB-onderzoek niet op te maken hoeveel vaste banen er daardoor bij komen. Duidelijk is wel dat de werkgelegenheid er door toeneemt.