‘KPN helpt China bij controleren Chinese toeristen in Nederland’

De zaak draait om het app-platform WeChat, dat door liefst 1,2 miljard Chinezen wordt gebruikt. WeChat is een mix van WhatsApp, Facebook en een mobiele betaaldienst. Het hele digitale leven van veel Chinezen speelt zich erop af.

KPN ging in 2017 een samenwerking aan met Tencent, maker van WeChat. Het telecombedrijf levert simkaarten aan Chinese toeristen. KPN bouwde vervolgens de app WeGoEU, die Chinese toeristen op hun vakantie toegang biedt tot WeChat. De app is onder meer bedoeld als digitale reisgids voor 26 Europese steden, met informatie over musea en restaurants.

Mensenrechtenorganisaties als Amnesty International stellen dat de Chinese overheid via WeChat precies de wandelgangen van zijn staatsburgers kan nagaan. Een deel van de KPN-medewerkers is daarom uiterst kritisch over de samenwerking. Ze vrezen dat KPN de schending van mensenrechten faciliteert.

,,Ons moreel kompas is de weg kwijt”, citeert Trouw een medewerker. Een KPN-manager zegt dat Beijing ‘in een geolied systeem doelgericht mensenrechten schendt’ en daarvoor ‘big data’ analyseert. KPN zou dus samenwerken met ‘een hofleverancier van persoonlijke ­data voor de Chinese overheid’. ,,Die data van Chinese burgers is mede dankzij ons verrijkt met buitenlandse features.’’

Tijdens de presentatie van de jaarcijfers wuifde Joost Farwerck, sinds 1 december de nieuwe ceo van KPN, de kritiek weg. ,,Het enige dat wij doen is Chinese reizigers faciliteren, zodat zij in Europa hun mobiel en WeChat kunnen blijven gebruiken. We leveren onder meer simkaartjes, die Chinese toeristen vaak al in het vliegtuig kopen”, zei Farwerck.

De app WeGoEU geeft vooral informatie over musea en restaurants in Chinese steden, stelt hij. ,,Wij sturen helemaal geen data naar China. In feite is het niets meer dan een innovatieve roaming-deal, zoals we die met zoveel partijen hebben.” Hij wijst erop dat providers in andere Europese landen soortgelijke apps aanbieden.

Tijdens de presentatie werd nog een pikant detail bekend. Trouw blijkt de kritiek van de KPN-medewerkers op de samenwerking te hebben ontdekt nadat een KPN-monteur zijn laptop was vergeten mee te nemen bij een klant, stelde Farwerck. Die klant gaf het apparaat aan de krant. Het dagblad schreef dat die ‘met enkele muiskliks toegang gaf tot gevoelige documenten’. ‘De informatie betreft onder meer zakelijke klanten, de overheid, het Amerikaanse leger en de Navo’, aldus Trouw.

De krant zag kritische berichten van KPN-personeel over de samenwerking op intranet van het bedrijf. Volgens Farwerck was de KPN-monteur geen eigen medewerker, maar werd die wel vaak ingehuurd. Farwerck betwistte dat de laptop gevoelige documenten bevatte. ,,De monteur had zijn wachtwoord op automatisch staan. Daardoor kon gemakkelijk ingelogd worden op ons intranet. Daar discussiëren onze medewerkers heel open over van alles, ook hierover.” Hij sprak van een ernstige omissie.

Hoewel Farwerck de kritiek dus pareert, bekijkt hij de zaak nog wel. ,,Dit is hoe ik het nu zie, maar ik zal goed kijken of we ons niet vergist hebben.”

Tijdens de jaarcijfers liet KPN een omzet van 5,486 miljard euro over 2019 zien, circa 150 miljoen lager dan het jaar ervoor. De winst steeg echter van 292 miljoen twee jaar terug naar 614 miljoen afgelopen jaar. Met name de zakelijke markt blijft een zorgenkindje, de omzetten dalen daar al jaren: afgelopen jaar met 4,4 procent. Dat komt doordat bedrijven do moor de nieuwe technologieën hun telecomdiensten goedkoper kunnen inkopen. Maar ook De mobiele markt was afgelopen jaar uitdagend door de felle concurrentie met VodafoneZiggo en T-Mobile.

Komend jaar zet KPN in op de uitrol van glasvezel: het wil 350.000 huishoudens aansluiten. Ook wordt het mobiele netwerk gemoderniseerd en is er de 5G veiling. Het telecomconcern denkt 1,1 miljard euro in ons land te investeren.

Analisten schrokken van de cijfers: het aandeel KPN ging vanmorgen op het Damrak 6 procent onderuit. Desalniettemin verwachten ceo Farwerck en vertrekkend financiële man Jan Kees de Jager dat het komend jaar beter gaat.