Het gifbestanddeel zou via de melk (veevoer) en landbouwgewassen in het ijs zijn gekomen. Unilever en Ben & Jerry’s zeggen in een reactie dat hun ijsjes absoluut veilig zijn en de hoeveelheid glyfosaat in hun producten de normen van de Amerikaanse en Europese voedselveiligheidsautoriteiten niet overschrijdt.

Zeker met het eerste deel van die stelling zijn de onderzoekers dat oneens. In 12 van de 14 onderzochte ijsjes troffen zij hoeveelheden aan van het onkruidverdelgingsmiddel ‘die aanleiding geven tot zorg voor de volksgezondheid’, aldus wetenschapper John Fagan van HRI Labs die het onderzoek leidde. 

De volledige resultaten zijn vanmorgen bekend gemaakt op een persconferentie van de Groenen in het Europees Parlement. De fractie heeft vandaag de Organic Consumers Association en andere bij het onderzoek betrokken organisaties op bezoek, alsook leden van het wetenschappelijke team dat de ijsjes onderzocht.

Volgens de Vlaamse Europarlementariër Bart Staes erkent Unilever - dat Ben & Jerry's in handen heeft - dat het een probleem heeft en is het al het engagement aangegaan om uiterlijk tegen 2020 al zijn voedingsstoffen volledig glyfosaatvrij te hebben. De consumentenorganisaties en de Groenen willen dat dit sneller gebeurt.

Katherine Paul van de Amerikaanse consumentenorganisatie: ,,Consumenten hebben het recht te weten wat er in hun ijsjes zit, en het recht om te weten dat ze gezien de niveaus reden hebben tot zorg.” Ze zei ook dat haar organisatie al drie jaar in gesprek is met de ijsfabrikant.

Unilever zelf noemt het ‘zorgwekkend’ dat recente testen sporen van het bestrijdingsmiddel aantonen, maar benadrukt dat al zijn producten veilig zijn om te eten. ,,We maken ons zorgen, maar we zijn niet totaal verrast. Glyfosaat zit namelijk overal in – van normaal eten, tot natuurlijk en biologisch eten, tot regenwater – en dát is het probleem. Het komt erop neer dat de gevonden sporen lager zijn dan alle maximale hoeveelheden zoals vastgelegd in de voedselveiligheidsrichtlijnen in de VS en Europa." 

Maar volgens de onderzoekers van de Amerikaanse consumentenbond is dat juist het punt: die maximale hoeveelheden zijn veel te hoog. Fagan en zijn Franse collega Gilles-Eric Séralini testten kleinere hoeveelheden dan in de ijsjes op ratten en dat leverde lever- en nierziekten en na één jaar tumoren op. ,,Later verweet men ons dat de ratten niet deugden.” Ook testten ze op menselijke cellen.

Zo komen zij tot hun sterk uiteenlopende bevindingen. Waar Ben & Jerry’s stelt dat een kind van 35 kilo zo’n 145.000 porties ijs per dag moet eten om de limiet van het Amerikaanse Environment Protection Agency te bereiken, zeggen Fagan en Séralini op basis van hun rattenonderzoek dat twee scheppen ijs per dag bij een 35 kilo wegend kind al tot een leveraandoening kunnen leiden. Voor een twee keer zo zwaar wegende volwassene is een dubbele portie genoeg.

Séralini zei vanmorgen dat in het omstreden landbouwgif Roundup van Monsanto stoffen zitten die wellicht nog schadelijker zijn dan het glyfosaat zelf, zoals petroleumresiduen en sporen van arsenicum. ,,Ik ben er vrij zeker van dat die ook in de ijsjes zitten.”

Besmetting

De bron van de besmetting kan volgens de wetenschappers de gebruikte melk zijn, via diervoeding, maar ook ingrediënten die de ijsjes hun uiteenlopende smaken geven. Roundup wordt veel gebruikt in de landbouw en komt makkelijk in water terecht waarmee gewassen weer worden besproeid. Fagan en Séralini zijn met Unilever eens dat glyfosaat bijna alomtegenwoordig is en dus op allerlei manieren in het menselijk lichaam kan komen. Zij schrijven daar de ‘epidemie van chronische ziekten’ aan toe die vandaag waarneembaar is.

De Groene fractie in het EP maakte een lijstje op van de verdachte smaken. Voor Nederland zijn dat Half-Baked, Cookie Dough en Peanut Butter Cup. De andere smaken op het lijstje zijn Chocolate Fudge en Cookie Dough (Frankrijk), Half-Baked, Peanut Butter Cup en Chocolate Fudge (Groot-Brittannië) en Cookie Dough, Toppea, Peanut Butter Cup, Karamel Sutra, Home Sweet Honey Comb and Cinnamon Buns (Duitsland).

Glyfosaat is wereldwijd een van de meest voorkomende én meest omstreden bestrijdingsmiddelen in de landbouw. Volgens de Nederlandse consumentenorganisatie Foodwatch bestaat er al lange tijd grote controverse over hoe schadelijk het middel nu precies is.

Corinne Cornelisse, zegsvrouw van Foodwatch: ,,De ene partij claimt dat het niet gevaarlijk is, terwijl de Wereldgezondheidsorganisatie WHO eerder nog stelde dat het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend is. Zolang die controverse woedt, moet het zekere voor het onzekere genomen worden en zou het middel voorlopig geschrapt moeten worden van de lijst van toegestane landbouwmiddelen."

Een besluit daarover valt, voor de Europese markt, later dit jaar, en dat is de reden dat er nu al maandenlang op alle niveaus in Europa fel over de toelaatbaarheid van het middel wordt gediscussieerd. 

Ook morgen vindt in het Europese Parlement weer een hoorzitting plaats over glyfosaat. De Europese Commissie opteerde voor een verlenging met tien jaar nadat twee van haar belangrijkste adviseurs, het EU-agentschap voor chemische producten en het EU-voedselveiligheidsagentschap, in hun adviezen vaststelden dat glyfosaat schadelijk is voor de gezondheid, maar niet kankerverwekkend. 

Pas later bleek uit een berg documenten vrijgekomen bij een rechtszaak in Amerika, dat Roundup-fabrikant Monsanto zelf meeschreef aan de adviezen. Monsanto was mede daarom uitgenodigd voor de hoorzitting morgen, maar weigerde te komen. Daarop besloot het Parlement tot een primeur door de chemiereus en al zijn lobbyisten de toegang tot de Parlementsgebouwen te ontzeggen.