‘Nederland sponsort fossiele industrie met 8,3 miljard euro per jaar’
videoNederland subsidieert fossiele brandstoffen en vervuilende industrie met 8,3 miljard euro per jaar. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Milieudefensie. De belangenclub eist dat het kabinet de in 2013 gedane belofte eindelijk inlost om de staatssteun aan vervuilers te stoppen.
Delen per e-mail
De miljarden vliegen de lezer om de oren in het nieuwe rapport 'Subsidies en publieke financiering voor fossiele brandstoffen in Nederland’. Op basis van algemeen aanvaarde definities van de Wereldhandelsorganisatie WHO bracht Milieudefensie alle directe subsidies, belastingvoordeeltjes en vormen van prijsondersteuning voor vervuilende bedrijven in kaart.
De resultaten liegen er niet om: de overheid steunt bedrijven die drijven op fossiele brandstoffen sinds 2016 met jaarlijks 8,3 miljard euro. Belangrijkste ontvangers zijn de lucht- en de scheepvaart: doordat KLM en andere vliegmaatschappijen geen btw over hun kerosine hoeven te betalen en tickets belastingvrij zijn, krijgen ze een douceurtje van 2,1 miljard euro. De scheepvaart, waar brandstoffen eveneens belastingvrij zijn, heeft 1,4 miljard euro voordeel.
Groningse gaskraan
Daar blijft het niet bij, aldus het onderzoek. Energiebedrijven krijgen jaarlijks 619 miljoen euro, nu zij zijn vrijgesteld van energiebelasting, zowel voor grondstoffen kolen als gas. De bijstook van biomassa wordt ondertussen ondanks groeiende kritiek zwaar gesubsidieerd. Honderden miljoenen euro's gaan verder naar de gaswinning (436 miljoen euro), de zware industrie (145 miljoen) en de landbouw (133 miljoen). Zo worden Shell en Exxon royaal gecompenseerd voor het vervroegd dichtdraaien van de Groningse gaskraan. Veel fabrieken hoeven nauwelijks energietaks te betalen, Tata Steel is zelfs helemaal vrijgesteld.
De overheid steunt daarnaast Nederlandse bedrijven die offshoreprojecten in landen als Brazilië, Mozambique en Tanzania uitvoeren. Dat gebeurt via zogeheten exportkredietverzekeringen (ekv's): financiële overheidsgaranties waardoor het bedrijfsleven gemakkelijker bij banken kunnen lenen. In totaal gaat het om 2,9 miljard euro per jaar, becijfert Milieudefensie.
Ontkenning
Dan zijn er nog investeringen van staatsbedrijven als GasUnie en GasTerra die ook deels als subsidie gelden. In totaal is hier ruim een half miljard euro mee gemoeid. De onderzoekers hebben verder projecten van ABN Amro meegerekend, de overheid bezit immers nog steeds 56 procent van de aandelen.
Met het rapport wil Milieudefensie de druk op het kabinet opvoeren. De milieuclub wijst erop dat Nederland in 2013 samen met andere EU-landen beloofde om subsidies die schade voor het milieu opleveren uiterlijk in 2020 te staken. Ook het klimaatverdrag van Parijs verplicht daartoe. ,,Tot voor kort ontkende de regering echter glashard dat Nederland fossiele subsidies verleent”, wijst onderzoekster Laurie van der Burg op de verdedigingslinie die het kabinet daarop koos.
Wij roepen het kabinet op deze Prinsjesdag met een afbouwplan te komen
Inmiddels lijkt het kabinet te schuiven. Na een motie van de Tweede Kamer zegde minister Wiebes in 2018 toe de OESO en het Internationaal Energie Agentschap (IAE) te laten inventariseren of Nederland fossiele subsidies verleent. Als dat het geval is ‘zal het kabinet de mogelijkheden bezien om dergelijke maatregelen uit te faseren’, schreef de bewindsman een jaar later op Kamervragen van D66.
Tekst gaat verder na de foto
Afbouwplan
Ruim twee jaar later is de beloofde inventarisatie er nog steeds niet. ,,Vandaar dat wij de inventarisatie alvast voor het kabinet hebben gemaakt”, stelt Donald Pols, directeur van Milieudefensie. ,,We roepen de regering op om op Prinsjesdag met dat afbouwplan te komen. Het wordt tijd dat het kabinet deze wens van de Kamer serieus neemt.” Milieudefensie voelt zich gesteund door de Europese Commissie die vorig jaar de fossiele steun van Nederland op zeker 2,5 miljard euro begrootte.
De milieuorganisatie erkent dat afbouwen niet voor elke subsidie even gemakkelijk is. Zo zou afschaffing van de kerosinevrijstelling Nederland een groot concurrentienadeel ten opzichte van het buitenland bezorgen. ,,Nederland kan er in EU-verband in ieder geval zeer actief voor lobbyen en aankondigen om over een paar jaar te stoppen”, stelt Freek Bersch, campagneleider van Milieudefensie. ,,Nu wacht iedereen op iedereen.” Andere steunmaatregelen zijn wel degelijk vrijwel direct af te bouwen, aldus Milieudefensie. Zo is Zweden recent gestopt met het verlenen van exportkredietverzekeringen.
Een rechtszaak zoals Urgenda voerde tegen de staat, begint Milieudefensie vooralsnog niet. De organisatie heeft al een klimaatzaak tegen Shell lopen waar het druk mee is. ,,Maar nu de verkiezingen eraan gaan komen, hopen we dit onderwerp alvast te agenderen”, zegt Bersch.
Reactie ministerie EZ&K: ‘wij schatten bedrag lager in’
Het ministerie van Economische Zaken & Klimaat laat in een reactie weten de door Milieudefensie berekende 8,3 miljard euro niet te herkennen. ,,Het ministerie schat het bedrag lager in.” De door Wiebes gevraagde inventarisatie is bijna klaar en wordt na de zomer in een uitgebreide brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Het ministerie beklemtoont in tegenstelling tot talloze andere landen geen prijssubsidies op benzine en diesel te geven. ,,Wel kent Nederland een investeringsaftrek en fiscale en niet-fiscale regelingen die (energie)belastingen verlagen.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Dit zijn de beste smartwatches van dit moment
Smartwatches worden steeds slimmer en gevarieerder, maar welke kun je het beste kopen? We zetten samen met de redactie van Tweakers de beste opties van verschillende merken op een rij. -
Sterkste stijging Nederlandse export na 2019
Nederland exporteerde in februari 4,5 procent meer goederen dan een jaar eerder. Dat is de sterkste stijging van de uitvoer na 2019, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Vooral de export van chemische producten en machines nam volgens het statistiekbureau sterk toe. -
Grote steden doen weer ‘dringende oproep’ om terrassen te openen
De vier grote steden doen opnieuw ‘een dringend appèl’ op het kabinet om de terrassen en andere buitenruimten te heropenen. Dat hebben de burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zondag laten weten. -
Dragons' Den
Investeren in stilgevallen festivalbranche? De Dragons durven het aan met deze start-up
De barman in je broekzak. Zo omschreef Dragons’ Den-deelnemer Daniel van Drunen zijn dienst die luistert naar de naam Airchip. In de laatste aflevering van het seizoen was te zien hoe hij en zijn compagnon Jan ten Kate op zoek gingen naar een investering van 200.000 euro. Ze overtuigden Won Yip en Nikkie Plessen om beiden 150.000 euro te investeren. -
PREMIUMVIDEO
FNV en VNO-NCW eisen duidelijkheid van politiek over coronasteun
-
Een duurzaam interieur met tweedehands meubels: waar moet je op letten?
Het wordt steeds populairder om tweedehands meubels te kopen, maar waar moet je nu opletten voordat je de portemonnee trekt voor die vintage kledingkast. -
interview
Dat koopkracht niet stijgt, is een fabeltje volgens CBS
Het beeld dat werkenden niet profiteren van de groei van de economie klopt niet. Uit berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat de lonen wel degelijk meestijgen. -
PREMIUM
Gaan deze schapen onze huizen straks lekker warm houden?
Schapenwol is aan de straatstenen niet kwijt te raken. Maar daar komt verandering in als het aan een groep ‘wolredders’ in de regio ligt. Rotterdamse onderzoekers van Blue City Lab, de gemeente Rotterdam, provincie en vijftien ondernemers willen het natuurproduct inzetten om woningen te isoleren en zo de energierekening van de bewoners omlaag te brengen. ,,Deze deelnemers kunnen binnen zes weken tot een doorbraak komen.’’