Seksuele intimidatie in de ict: 'Zeg je iets, heb je 'n beurt nodig'

"Werk je als vrouw met tien mannen op een afdeling, dan moet je allerlei flauwe en seksistische grappen aanhoren. Zeg je er wat van, dan ben je ongesteld of heb je een goede beurt nodig. Dan houd je je mond wel de volgende keer, of je verlaat de ict. Ik koos voor dat laatste."

Het is een van de vele ervaringen die vrouwen uit de ict de afgelopen weken anoniem door ons lieten optekenen. Afgelopen zaterdag bracht deze krant het nieuws dat een groeiende groep vrouwen in de Nederlandse ict zich seksueel geïntimideerd voelt,  overspannen raakt en van baan wil veranderen. Met naam en toenaam vertellen wat hen precies overkwam, dat wil tot nu toe niemand.

Neem bijvoorbeeld Lotte de Bruijn, de directeur van branchevereniging ICT Nederland. Zij had ook negatieve ervaringen, maar wil daar verder niets over kwijt. ,,Het is in het verleden gebeurd. En het is altijd goed opgelost, nadat ik het meldde bij een vertrouwenspersoon."

Toch schrikt De Bruijn van het hoge percentage vrouwen (7 procent van de 60.000 vrouwelijke ict'ers) dat zich seksueel geïntimideerd zegt te voelen. De kans dat een vrouw deze ervaring heeft, is daarmee in de ict twee keer zo groot als in andere bedrijfstakken. Het is een opvallend cijfer. En niet alleen omdat in de bouw - een andere sector die wordt gedomineerd door mannen - nog niet half zoveel vrouwen zich seksueel geïntimideerd voelen, maar ook omdat het een relatief nieuw verschijnsel is in de ict.

Is dit het begin van Silicon Valley in de polder? Het recente schandaal van Uber ligt nog vers in het geheugen: een voormalig werkneemster legde een zwaar seksistische bedrijfscultuur bloot, met managers die vrouwen belaagden of ze ontsloegen omdat ze in hun ogen te aantrekkelijk waren. Sindsdien regent het rechtszaken vanwege seksuele intimidatie in het ict-mekka.

In Nederland doet seksuologe en psychologe Willeke Bezemer al tientallen jaren onderzoek naar seksuele intimidatie op het werk. Het komt volgens haar meer voor in de ict dan bijvoorbeeld in de zorg of het onderwijs, omdat de sector wordt gedomineerd door mannen. In het bijzonder jonge mannen. Wendela Hooftman en Seth van den Bossche, de onderzoekers die de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden ontwikkelden, zien in hun data ook een sterk verband tussen seksuele intimidatie en een lager aandeel vrouwen in een sector.

Driekwart van de 345.000 ict'ers in Nederland is man, van wie meer dan de helft jonger dan 24 jaar en grotendeels single. Er wordt veel geld verdiend, het is de hardst groeiende sector van onze economie. Het enige wat volgens marktanalisten nog meer groei in de weg staat, is het personeelstekort.

Daar komt volgens Bezemer bij dat er in de ict veel 'snelle' jongens werken met een mentaliteit van 'niet zeuren, maar doorpakken'. Eigen prestaties worden belangrijker gevonden dan samenwerken, niemand kijkt achterom.

Volgens de ervaren ict-consultant Geke Rosier, die al 25 jaar bij ict-bedrijven binnenkomt, is het 'een mannenwereld waar een voor vrouwen intimiderende cultuur heerst'. Met zaken als zwangerschapsverlof en familie wordt weinig rekening gehouden, de sfeer is masculien en vergaderingen beginnen gerust om 7 uur 's ochtends.

Veel vrouwen vertrekken weer binnen een jaar na binnenkomst. Of neem de stagiaire die ooit werd bedolven onder vunzige sms'jes van haar programma- manager; ze negeerde de berichtjes, zat haar stage uit en kaartte het verder niet aan.

Toch ziet lang niet iedereen ongewenste seksuele aandacht op de werkvloer als een probleem, ook vrouwen in de ict zelf niet. ,,Ach, het zijn gewoon jonge honden. Jagers. Vrouwen voelen zich in zo'n situatie al snel aangeschoten wild", laat een anonieme bron weten. Melanie Rieback, directeur van Radically Open Security, ziet ook voordelen: ,,Dat er weinig vrouwen in de sector werken, zorgt ervoor dat je snel opvalt en veel aandacht krijgt."

Los van deze relativeringen is de impact die seksuele intimidatie op vrouwen heeft niet gering. 85 procent van de ict-vrouwen die er regelmatig tegenaan lopen, denkt aan opstappen. Daar moet bij worden aangetekend dat ook onder vrouwen die nooit seksuele intimidatie ervaren twee derde met het idee loopt haar baan op te zeggen. Ook hebben vrouwen die zich seksueel geïntimideerd voelen in de ict twee keer zo vaak burn-outklachten.

Tot echte arbeidsconflicten leidt seksuele intimidatie overigens (nog) niet, stelt rechtsbijstandkantoor DAS. Ook de grote ict-bedrijven hebben niet het gevoel 'dat het bij hen speelt'. Van vier snel groeiende techstart-ups wil alleen Travelbird reageren. Daar is het merendeel van de ict'ers echter vrouw en zou van seksuele intimidatie sowieso 'geen sprake zijn'.