Shell wil niet langer ‘Royal Dutch’ zijn en wordt Brits, kabinet ‘onaangenaam verrast’

Het kabinet is zondag op de hoogte gesteld, en is ‘onaangenaam verrast’ door het besluit van het bestuur van het olieconcern, meldt demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken. Ook ‘betreurt het ten zeerste’ dat Shell gaat verhuizen. ,,We zijn in gesprek met de top van Shell over de gevolgen van dit voornemen voor banen, cruciale investeringsbeslissingen en duurzaamheid. Die zijn enorm belangrijk”, aldus Blok. 

Werkgeversvereniging VNO-NCW is teleurgesteld dat olie- en gasconcern Shell uit Nederland vertrekt. ,,Dit is een enorme aderlating voor Nederland. Met een vertrek van Shell verslechtert het Nederlandse vestigingsklimaat.” De aanwezigheid van hoofdkantoren van grote internationale bedrijven is volgens VNO-NCW een aantrekkingskracht voor bedrijvigheid van over de hele wereld.  

De aandeelhouders moeten nog instemmen met het voorstel. Volgens Shell moet de versimpeling van de structuur ervoor zorgen dat het bedrijf sneller en flexibeler kan opereren. ,,In een tijd van ongekende verandering voor de sector, is het voor ons nog belangrijker dat we meer slagkracht hebben om de transitie naar een wereldwijd koolstofarm energiesysteem te kunnen versnellen”, zei voorzitter van het bestuur van Shell, Sir Andrew Mackenzie. ,,Een vereenvoudigde structuur helpt Shell om vaart te maken.”

Ook de fiscale vestigingsplaats van Shell - het hoofdkantoor - verhuist naar het Verenigd Koninkrijk. Hier worden dan de vergaderingen gehouden van het bestuur en de directie. Volgens Shell zullen topman Ben van Beurden en financieel directeur Jessica Uhl naar het Verenigd Koninkrijk vertrekken. Een aantal leidinggevenden gaat in het kielzog van het duo mee. 

Medewerkers van Shell in Den Haag zijn ‘in shock’ nadat ze vanmorgen in hun mail lazen dat hun hoofdkantoor naar Londen verhuist. ,,Over twee dingen zijn we in shock. Dat we dit niet hebben zien aankomen en we maken ons uiteraard zorgen over wat het in de toekomst betekent voor onze baan", zegt één van hen. Ze vrezen dat de werkgelegenheid bij Shell in Den Haag op termijn een flinke klap gaat krijgen. ,,Shell kan wel zeggen dat het een papieren verhuizing is en het handiger is om het bedrijf onder één belastingbewind te krijgen, maar de belofte dat het hoofdkantoor altijd in Den Haag zou blijven hebben we al eerder gehoord.”

Olie- en gasconcern Shell verliest met de aanstaande verhuizing ook zijn koninklijke titel, Royal Dutch. Van Beurden zegt dat het bedrijf door de verplaatsing van het hoofdkantoor geen aanspraak meer maakt op de status. Van Beurden noemt het ‘bijzonder pijnlijk en betreurenswaardig’ om de titel te verliezen. Shell stelt aandeelhouders tijdens een vergadering op 10 december een naamswijziging voor, waarbij Royal Dutch uit de naam verdwijnt.

Van Beurden belooft dat Shell, ondanks de beoogde verhuizing, sterk verbonden blijft met Nederland.  Shell telt in Nederland zo’n 8500 werknemers. ,,Ik besef heel goed dat de aankondiging van vandaag voor veel mensen een moeilijke boodschap is. Toch wil ik benadrukken dat de vereenvoudiging van onze structuur noodzakelijk is om onze strategie te versnellen.”

Ook Marjan van Loon, die aan het hoofd van Shell in Nederland staat, benadrukt dat de beoogde verhuizing geen gevolgen heeft voor de activiteiten van de Nederlandse tak. ,,Shell blijft ook in Nederland een grote speler.” Het concern blijft vanuit Nederland onder meer actief met de ontwikkeling van hernieuwbare energie en andere energie-innovaties. Dat gebeurt vanuit zowel Den Haag als Amsterdam.

De verschillende onderdelen van het Shell-concern - Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij en The Shell Transport and Trading Company - zijn al sinds 2005 verenigd onder één Engelse moedermaatschappij: Shell.  Shell is niet het eerste van oorsprong Nederlandse concern dat Brits wordt. Unilever ging Shell een jaar geleden al voor.

De verhuizing van Shell kost de Nederlandse schatkist veel geld, mogelijk miljarden, maar daar wil Van Beurden niet op ingaan. Jarenlang ging Shell ervan uit dat ook in Nederland de dividendbelasting zou worden geschrapt, zoals in het Verenigd Koninkrijk het geval is, waarmee de Britse en Nederlandse aandelen zonder al te grote problemen samengevoegd konden worden. Maar die beslissing bleef uit, waarop Shell zijn conclusies trok.

Volgens Van Beurden is er nooit gesproken over een op papier volledige verhuizing naar Nederland. Net als bij Unilever zouden aandeelhouders van Shell volgens hem daar niet mee hebben ingestemd. Door op papier volledig Nederlands te worden zou Shell onder meer zijn positie in de leidende FTSE-beursindex in Londen kwijtraken. Dat zouden veel aandeelhouders niet hebben geaccepteerd. Shell blijft met de overstap naar Londen wel gewoon in de AEX-index in Amsterdam genoteerd.

De keuze voor het Verenigd Koninkrijk doet niets af aan de investeringsbeslissingen en plannen op het gebied van duurzaamheid. Van Beurden legt uit dat veel van de plannen van Shell voor bijvoorbeeld verduurzaming in de Rijnmond en in Moerdijk beginnen. Datzelfde geldt wellicht ook voor Groningen, waar Shell inzet op waterstof. ,,We kunnen niet winnen in Europa, zonder Nederland”, aldus de topman.

De verhuizing heeft geen gevolgen voor de rechtszaak die milieuorganisatie Milieudefensie tegen het bedrijf heeft aangespannen, stelt Milieudefensie. Milieudefensie spande een rechtszaak tegen Shell aan om het bedrijf te dwingen tot het drastisch verlagen van zijn uitstoot van broeikasgassen. Eind mei besloot de rechtbank in Den Haag dat de klimaatplannen van Shell niet ver genoeg gingen en dat het bedrijf per direct meer moet doen om zijn uitstoot naar beneden te krijgen. In 2030 moet die uitstoot met 45 procent zijn afgenomen ten opzichte van 2019.

Ook moet Shell zich inspannen voor een verlaging van de uitstoot van gebruikers. Het bedrijf gaat in beroep tegen die uitspraak, maar moet tot de behandeling daarvan wel al actie ondernemen. Shell beloofde na de uitspraak de strategie voor verduurzaming naar voren te halen en meldde in oktober de uitstoot in 2030 met 50 procent te willen hebben verlaagd.

Bekijk hier al onze video’s over de economie: