Speelgoedfabrikanten hebben genderneutraal allang ontdekt

In Frankrijk pakken ze het vrij rigoureus aan: vanaf volgend jaar komt er in de winkels een einde aan de indeling ‘jongens’ en ‘meisjes’. In folders kan dan ook niet meer per sekse worden geadverteerd. En het winkelpersoneel mag ouders straks niet meer vragen: ‘is het voor een jongen of een meisje?’ Minister Ingrid van Engelshoven (Emancipatie) deed gisteren ook een duit in het zakje: zij vindt dat speelgoedfabrikanten hun collecties onder de loep moeten nemen. 

Het kwam de bewindsvrouw op kritiek van haar collega’s te staan die zich afvroegen waar zij zich mee bemoeide, maar speelgoedfabrikanten kijken niet zo op op van haar opmerkingen. Sterker: het Amerikaanse spellen- en speelgoedbedrijf Hasbro, bekend van My Little Pony en Transformers, heeft zijn collectie allang onder de loep genomen én enkele stappen gezet. 

Naar eigen zeggen let het bedrijf erop dat nieuwe producten en publiciteitsfoto’s niet gekoppeld zijn aan één sekse. Als voorbeeld noemt een woordvoerder een pop die binnenkort op de markt verschijnt die met een schakelaar zowel mama als papa kan zeggen. Of: foto's die worden gebruikt om stereotypebeelden te doorbreken, zoals een meisje dat speelt met een vorkheftruck en een jongetje met een pop.

Ook concurrent Mattel is bezig om neutralere voorbeelden voor jongens en meisjes te creëren. Gisteren presenteerde het bedrijf, bekend van Barbie en  Fisher-Price, een nieuwe genderneutrale poppenlijn. ,,Het werd tijd om een poppenlijn te creëren zonder labels”, vertelde Kim Culmone van Mattel. Het idee is dat kinderen met de nieuwe poppen kunnen ‘spelen zonder regels’, aldus de makers van de sinds jaar en dag wereldberoemde Barbie en haar mannelijke evenknie Ken.

Tekst loopt door onder de foto

Aan de Nederlandse speelgoedontwerper Maurice Doorduyn, eigenaar van het designspeelgoedmerk Ikonic Toys, is de discussie over genderneutraal speelgoed ook niet voorbijgegaan. Zijn houten speelgoed heeft al een zo neutraal mogelijk uiterlijk. ,,Ontdaan van schreeuwerige ‘Disneyfratsen’ en dus heel basic omdat daardoor juist de fantasie van kinderen wordt geprikkeld.” Desondanks zit er geen specifieke gedachte achter de Ikonic-speeltjes, benadrukt Doorduyn. ,,We werken samen met Nederlandse ontwerpers die we wat ontwerpen betreft een vrijbrief geven en geen richtlijn dat het eindproduct genderneutraal of niet rolbevestigend mag zijn.” 

Doorduyn realiseert zich, mede door de opmerking van minister Van Engelshoven en de toekomstige ban in Frankrijk, dat zijn collectie ‘misschien wat aan de mannelijke kant’ is. ,,We hebben veel auto’s, trucks en treinen. Maar dat zijn anno 2019 zeker geen voertuigen waarin alleen mannen rijden. Een speelgoedautootje is dus zeker niet alleen voor jongetjes maar ook een herkenbaar en educatief voor meisjes.” 

Toch denkt de speelgoedontwerper dat het nog knap lastig kan zijn om alleen genderneutraal speelgoed te ontwerpen. Zo kan het best zijn dat speelgoed, dat voor beide doelgroepen interessant en dus neutraal moet zijn, niet aanslaat bij jongens en/of meisjes. ,,Zoiets moet eerst met speelproeven worden getest. Ook telt: kinderen maken hun eigen keuzes die steeds veranderen. Dan weer een autootje en vervolgens een pop: niet de ouders maar hun kroost geven aan wat leuk is.”

Speelgoedexpert Marianne de Valck is een andere mening toegedaan. Haar idee is dat ouders en de omgeving voor een belangrijk deel bepalen met welk speelgoed een kind opgroeit. ,,Of een kinderkamer gevuld is met veel houten speelgoed of met spullen die schreeuwerig en kleurrijk zijn, dat is de keuze van ouders. Door die keuze bepalen zij mede de denkbeelden en overtuigingen van kinderen.”

Dat speelgoedfabrikanten dat beginnen te beseffen en daar meer rekening mee houden, juicht de speelgoeddeskundige toe. Maar dat betekent niet dat speelgoedfabrikanten graag pedagogisch bezig zijn en om die reden naast een Barbie en Ken nog een genderneutrale pop op de markt brengen. ,, Speelgoed is gewoon handel. De fabrikanten kijken waar behoefte aan is of waar mogelijk een markt ontstaat en daar springen zij op in.”