'Waarom we graag afzien? Het geeft ons een gevoel van controle'

Hoeveel carnavalsvierders zouden er nu aan het vasten zijn? Als geboren Brabantse zag ik de afgelopen week op social media vele dronkemansfoto's voorbijkomen van vrienden die nog wel in het Zuiden wonen. Officieel is het carnavalsfeest het begin van de vastentijd. 

De feestgangers gaan nog één keer los voordat ze 40 dagen op een houtje moeten bijten. Maar nu de periode van afzien is aangebroken, is het oorverdovend stil. En eerlijk gezegd ben ik daar maar wat blij mee.

Mensen die zo nodig aan zelfkastijding willen doen, zullen van mij geen like oogsten. Niet als ze vasten. Niet als ze een berg oprijden tegen kanker. En niet toen ze ijs over zichzelf heen gooiden tegen ALS.

Ook de '40 dagen challenge' van hulporganisatie Vastenactie krijgt van mij geen hartje. Alleen van het motto krijg ik al kriebels: 'Even minderen. Voor een ander'. Als je meedoet, moet je jezelf iedere dag iets ontzeggen. Zoals je luxe koffie, toetje of een avondsnack, tipt 40-dagen.nl.

Een andere optie is om de verwarming een graadje lager zetten. En iedere dag doneer je 2 euro aan aidspreventie in Zambia. Dat laatste is natuurlijk harstikke goed, maar ik snap niet waarom ik daarvoor veertig dagen moet gaan zitten blauwbekken.

Een ander lijdt niet minder, als ik mezelf afbeul. Bovendien staat mijn opoffering niet in verhouding tot de ellende van de ander. Jammer dat je allebei je ouders hebt verloren aan aids, maar ik trek 's avonds geen bamibal meer uit de muur. Da's ook afzien.

Wetenschappers hebben onderzocht waarom we zo dol zijn op zelfkastijding, zoals vasten, kou lijden of extreme sporten. Amerikaanse onderzoekers stellen dat afzien ons een gevoel van controle geeft. Er is veel ellende in de wereld, maar ik doe tenminste iets. Al was het maar dat ik ijsblokjes over mijn hoofd gooi.

Uit ander onderzoek blijkt dat onszelf kwellen ook een manier is om schuldgevoelens te verlichten. Afzien is een manier om boete te doen. Dat zie je bijvoorbeeld sterk terug bij zelfkastijding om religieuze redenen. Of wanneer iemand keihard gaat sporten omdat ie zich rot voelt omdat ie zoveel kilo's is aangekomen. Maar je kunt je natuurlijk ook schuldig voelen over de ongelijke verdeling in de wereld.

Conclusie: uiteindelijk hopen we aan al dat afzien zelf een goed gevoel over te houden. Een beter motto is dus: 'Even bikkelen. Om je eigen ego op te poetsen.' Wie dat durft toe te geven, krijgt van mij alsnog een like.

Reageren?economie@persgroep.nl