Zelfs Stuttgart wil af van diesels
Dat hun auto's sterk en snel zijn, wisten de Duitsers al lang. Dat ze daarnaast heel vies zijn, ontdekken ze nu ook. In Stuttgart, autostad bij uitstek, eisen burgers zelfs een verbod op diesels. Maar het huwelijk tussen politiek en industrie is hecht.
Tussen zijn huis in het dorpje Esslingen en zijn kantoor in het centrum van Stuttgart gaapt een afstand van 20 kilometer. Jan Lutz (42, vader, verkeerskundige) overbrugt die afstand op de fiets, iedere dag. Ook als het regent. Ook als het sneeuwt. En ja, ook als het stormt. 20 kilometer heen, 20 kilometer terug. Dag na dag.
Jan doet zichzelf graag een beetje pijn. Hij heeft hart voor het milieu. Toch is de drijfveer achter zijn tweemaal daagse fietstochten in de kern veel praktischer. ,,Het is de snelste manier om op mijn werk te komen. Met de racefiets ben ik er in veertig minuten. Met de auto of het openbaar vervoer red ik dat nooit."
Op het eerste gezicht heeft Stuttgart, hoofdstad van deelstaat Baden-Wurtemburg, veel van wat een woonplaats tot paradijs kan maken. De stad ligt in een vallei, wijnranken groeien tegen de heuvels op. Mooi weer, oude gebouwen, groene parken. Bovendien draait de economie als een turbo-dieselmotor van Mercedes-Benz, de lokale trots. En: de plaatselijke Vou-ef-bee speelt weer in de Bundesliga.
Lees verder onder de foto.
Maar toch: een paradijs kun je Stuttgart niet noemen. Het stationsgebied, om te beginnen, oogt alsof er een bom is ontploft. Een grote krater, honderden meters lang en breed en meters diep, vol bouwvakkers, -kranen en -keten. Alle perrons en sporen worden een kwartslag gedraaid. Dat kost klauwen vol geld. Dit project is tijdelijk. Even doorbijten, en klaar is Klaus. Helaas hebben de Stuttgarters meer zaken die hen zorgen baren.
Koert Groeneveld stuurt zijn minivan door de drukke straten. De Nederlander woont zelf een eindje buiten de stad. Hij vertelt over vrienden die een huis 'in het dal' willen kopen. Een eenvoudig driekamerappartement, keukentje erbij, badkamer. ,,Daar betaal je in Stuttgart inmiddels vijf of zes ton voor. Het gaat goed met de economie, steeds meer mensen willen in de stad wonen, maar er is geen bouwgrond meer over."
Snelkookpan
Ook in een ander opzicht heeft de vallei trekjes van een snelkookpan. Het dal heeft slechts één opening, al het verkeer moet daar doorheen. Dat geeft een ongekende druk op het plaatselijke wegennet. Nergens in Duitsland is er meer file dan hier.
Stuttgart is daardoor ook de schmutzigste stad van het land. ,,Als het niet waait, kan die vieze lucht nergens heen", zegt een oudere bezoeker van een café in het westen van de stad. Hij haalt zijn neus op met een veelbetekenende blik.
Jan Lutz, de fietser, heeft er een wetenschappelijke term voor: Inversionswetter. ,,In een dal is de lucht in de stad soms kouder dan de lucht die boven de stad hangt. Het komt vooral in de winter voor, en het gevolg is dat er een soort deken over de stad ligt, waaruit schadelijke stoffen niet weg kunnen.
"De Neckarstrasse, een dubbele driebaansweg in de buurt van het centrum, is officieel het meest vervuilde punt van Duitsland. Auto's razen voorbij in een eindeloze stroom. In de flats langs de verkeersader koken Stuttgarters hun eten. Ze drogen hun was op het balkon. Echt gezond kan dat niet zijn.Tegelijk is fijnstof onzichtbaar, geurloos ook. Hoe vies de Neckarstrasse ook mag zijn: niemand stort ter aarde als hij er een kwartiertje op het trottoir gaat staan. Dat maakt bagatelliseren verleidelijk, zegt Lutz.
Om zijn stads- en landgenoten bewust te maken van de problemen, ontwikkelde hij een fijnstofsensor voor thuisgebruik. Zelfbouwers hebben onder meer twee stukken regenpijp, een rubberen buisje en een usb-kabeltje nodig. ,,Binnen een kwartiertje is-ie klaar en kun je hem in je tuin of op je balkon hangen."Op www.luftdaten.de verwerkt Lutz de data van de sensoren op een kaart van Duitsland. Een groen bolletje verschijnt waar sensoren een veilige fijnstofwaarde meten, een rood bolletje waar de norm wordt overschreden. De kaart telt al 2.000 bolletjes, op slechte dagen kleurt vooral Stuttgart rood.
Langzaam maar zeker groeit het onbehagen, dat verder is aangewakkerd door het sjoemelschandaal bij Volkswagen. Het maakte de Duitsers bewust van de impact van autoverkeer op de gezondheid.
In steeds meer steden dringen burgers aan op een rijverbod voor dieselauto's. Zelfs in Stuttgart, thuisbasis van Mercedes en Porsche en autostad bij uitstek. De rechter oordeelde in augustus dat het stadsbestuur de inwoners onvoldoende beschermt tegen uitlaatgassen. Per 1 januari mogen daarom alleen nog nieuwe dieselmodellen met een euro 6-motor de stad in.
Auto nodig
Niet iedereen is daar blij mee. Wilko Stark, vice-president strategie bij Daimler, vindt zo'n verbod niet uit te leggen aan dieselrijders. ,,Heel veel mensen hebben hun auto nodig voor het werk. Een huis in Stuttgart zelf kunnen ze niet betalen."
Heel veel mensen hebben hun auto nodig voor het werk. Een huis in Stuttgart zelf kunnen ze niet betalen.
Stark vindt de lokale overheid aan zijn zijde. Die is in beroep gegaan tegen de rechterlijke uitspraak. Ook in de landelijke politiek bestaat grote weerstand tegen dieselverboden, want zo'n ban doet de auto-industrie economisch pijn. Bij Daimler zijn ze er blij mee. Stark: ,,De huidige coalitie van CDU en de SPD snappen dat veel werknemers afhankelijk zijn van de grootste industrie van Duitsland."
Bij de milieubeweging worden ze tureluurs van de innige band tussen politiek en industrie. ,,Ze gedragen zich als een getrouwd stel", zegt Jürgen Resch, voorzitter van de Deutsche Umwelthilfe. ,,Als er een probleem is, gaan ze samen een kamertje in om het op te lossen. De politiek wil de industrie beschermen, zelfs als die crimineel gedrag vertoont. Er is geen enkele straf uitgedeeld. Volkswagen heeft nog geen 5 euro boete betaald."
Bij Daimler snappen ze best dat mensen boos zijn . ,,Wat gebeurd is, is onacceptabel", zegt Stark. ,,Maar niet iedereen is slecht. Wat bij Volkswagen gebeurd is, is echt een andere situatie. Bovendien neemt de industrie maatregelen. Oude diesels krijgen een software-update. En onze nieuwe modellen voldoen aan alle milieunormen."
De politiek wil de industrie beschermen, zelfs als die crimineel gedrag vertoont
Het is niet genoeg, vindt Resch. Hij rust pas als álle oude diesels aan de strengste milieunormen voldoen, een operatie die minstens 10 miljard euro kost. Al zijn hoop is gevestigd op de Duitse rechters. ,,Van de politiek verwacht ik niks. De rechter zal politici moeten dwingen goed voor hun burgers te zorgen. Want daar gaat het om: mensen verdienen een gezonde leefomgeving."
Kiezer beoordeelt aanpak sjoemel
De auto is een van de belangrijkste thema's bij de bondsdagverkiezingen van zondag. Nadat Duitsland zich wereldwijd woede op de hals haalde met het dieselschandaal wil Bondskanselier Merkel de industrie te vriend houden, maar ook het vertrouwen van de kiezers herstellen.
De bondskanselier wil schonere dieselmotoren, maar legt het hoe en wanneer bij de fabrikanten neer. Verder beloofde Merkel overleg over uitbreiding van het aantal oplaadpunten voor elektrische auto's. Martin Schulz van de sociaaldemocratische SPD vindt het niet ver genoeg gaan. Hij wil dat de overheid fabrikanten verplicht om elektrische auto's te bouwen.
In het stemhokje geven de kiezers zondag aan hoe tevreden ze zijn over de aanpak van het dieselschandaal. Want op weinig dingen zijn de Duitsers zo trots als op hun auto-industrie.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
11
Dit verandert er op 1 juli en heeft mogelijk invloed op jouw portemonnee
Op 1 juli verandert er weer van alles als gevolg van nieuwe wet- en regelgeving. Deze aanpassingen kunnen invloed hebben op jouw portemonnee. Een selectie uit de belangrijkste veranderingen. -
PREMIUMInitiatief Randstad
Omgekeerd solliciteren: vijf grote werkgevers laten zich van beste kant zien
Ruim 4200 werkzoekenden laten zich vandaag verleiden door vijf grote werkgevers, waaronder de Belastingdienst en NS, om voor ze te komen werken. Vooral veertigplussers met een baan behoren tot de geïnteresseerden. -
PREMIUM
Dit is de ‘fiets van de toekomst’: banden die nooit lek raken en verwarmde handvatten
Slimme verlichting, verwarmde handvatten, een vingerafdruksensor. Dankzij de doorbraak van de e-bike wordt de oer-Hollandse tweewieler steeds meer een hightech vervoermiddel. Fietsmerk Cortina ontwikkelde een ‘fiets van de toekomst'. -
Energierekening
Valentijn (38): ‘Een groot deel van mijn energiekosten wordt vergoed door mijn werkgever’
Hoeveel geld besteed jij aan energie in huis? Hoe probeer je de kosten omlaag te brengen? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Valentijn (38) uit Leeuwarden. -
Kan 't goedkoper?
We betalen minder voor een fles allesreiniger, maar het kan nóg goedkoper
De prijzen stijgen, ook die van onze boodschappen. Elke week bekijken we één product. Betaal je er meer voor en is er een manier om te besparen? Vandaag: allesreiniger.
-
podcast
Corina: ‘Ik was blij met de diagnose, er is geen grotere hel dan onverklaarbare kinderloosheid’
Een zwangerschap leidt niet altijd tot een blakende, gezonde baby: per jaar verliezen in Nederland zo’n 25.000 vrouwen een ongeboren kindje. In de podcast Miskraammonologen, een productie van Ouders van Nu, AD en de regionale titels, hoor je de persoonlijke verhalen van deze vrouwen. -
PREMIUMKoken & Eten
Waarom we ineens allemaal dit Italiaanse biertje drinken
Je struikelt er bijna over: in de supermarkt, het café en restaurants zie je een Italiaans biertje, met op het etiket een man met een groen hoedje. Het bier klotst in veel glazen en kelen, maar hoe komt het dat zoveel bierdrinkers ineens allemaal vallen voor Birra Moretti? Het is lastig om een nieuw biermerk te introduceren. Tipje van de sluier: met een goede campagne en diepe zakken is veel mogelijk. -
Vanaf 2023 eenmalige vergoeding voor slachtoffers beroepsziekten
Mensen die met schadelijke stoffen werkten en daarvan ziek zijn geworden, kunnen vanaf 1 januari 2023 aanspraak maken op een eenmalige vergoeding. De regeling start met drie beroepsziekten, te weten longkanker door asbest, allergische astma en de ‘schildersziekte’.