Roemrucht Woensel-West is mooi opgeknapt, maar voor wie, vragen Eindhovense podcastmakers zich af: ‘Hoogopgeleiden verdringen de anderen’

Suheyla Yalcin (30) woont in de Edisonstraat in Woensel-West, Eindhoven en heeft er veel familie in de buurt. Munganyende Hélène Christelle (27) groeide op in Jagershoef, een volksbuurt in Eindhoven-Noord. Als het gaat over volksbuurten hebben de twee vrouwen hun kennis niet van horen zeggen.

Samen maken ze deel uit van audiocollectief Fufu & Dadels, samen maakten ze zodoende een vierdelige podcast over de geschiedenis van Woensel-West, de roemruchte arme Eindhovense buurt die honderd jaar bestaat. Samen verbaasden ze zich ook over de verschillende manieren waarop er naar de buurt wordt gekeken en plaatsen ze vraagtekens bij de facelift van Woensel-West.

Want zeker, de buurt is opgeknapt. Oude, slechte huizen zijn gesloopt, kleurige nieuwe woningen zijn gebouwd. Er zijn meer mensen van buitenaf komen wonen, met meer opleiding achter de rug. Er zijn nieuwe winkels verrezen. Koffietentjes, een glutenvrije supermarkt. Er is minder overlast van verslaafden en criminaliteit, de raam- en straatprostitutie van vroeger zijn nu netjes op één plein ondergebracht; het Baekeland-plein. Yalcin en Munganyende beamen het allemaal. Maar. Er is ook een maar, ontdekten ze toen ze voor hun podcast spraken met oorspronkelijke bewoners.

,,De facelift van Woensel-West is positief voor het imago van de buurt. Het gevoel van onveiligheid op straat is verminderd. Maar de mensen die hier altijd al woonden, voelden zich nooit bedreigd. De bedreiging komt voor hun nu juist van de veranderingen. Ze vragen zich af: Is er nog wel een plekje voor mij in deze wijk”, schetsen de podcastmakers.

Miranda Verschuren, een van oorspronkelijke Woensel-West-bewoners met wie Yalcin en Munganyende spraken, zegt het zo: ,,Er kwamen mensen met nette pakken in de buurt, die andere woorden gebruikten dan wij. Ze groetten ons niet op straat.”

‘Gentrificatie’ is de hedendaagse term voor het proces waar Verschuren het over heeft; een armere buurt opwaarderen door nieuwe, rijkere bewoners aan te trekken. Eén van de gesprekspartners in de podcast, Amsterdammer Massih Hutak, schreef er een boek over en is kritisch.

,,Hij draait  het om. Hij heeft het over omgekeerde integratie; nieuwe bewoners van een wijk zouden zich moeten aanpassen. Hij woont in Amsterdam-Noord en heeft het over een inburgeringswet voor nieuwe Noorderlingen. Interessant."

,,Het is niet zo dat als we maar vernieuwen, dat het dan wel goed zal zijn. Je moet ook kijken hoe ver vernieuwingen afstaan van de ervaringen van de oorspronkelijke buurtbewoners. Vroeger kon je in winkels in Woensel-West op de pof kopen als je even niet kon betalen. Dat is heel krachtig."

,,Nu vindt de gemeente het krachtig dat je hier een cappuccino met havermelk kunt kopen. Maar koffie voor drie euro vijftig is hier niet altijd passend. Het is niet heel zwart-wit, maar je kunt stellen dat er nu minder plek is voor oorspronkelijke bewoners. Met nieuwe hoog opgeleiden druk je anderen weg. De vraag is: wie plukt de vruchten van wijkvernieuwing? Voor wie is gentrificatie positief en relevant? Wij denken zelf vooral voor de nieuwe bewoners en de gemeente.”

Veel is een kwestie van perceptie, stellen de podcastmakers. ,,Het was voor ons verrassend dat buurtbewoners in Woensel-West veel positiever zijn over de buurt dan professionals die er werken in het sociaal domein. De blik van buitenaf is anders dan die binnenuit.”

Niet dat de blik van binnenuit altijd alleen maar het mooie van de buurt ziet. ,,Het gevoel dat er op de bewoners van Woensel-West wordt neergekeken, leeft hier”, weet Suheyla Yalcin. ,,En iemand die in een volksbuurt wordt geboren heeft niet dezelfde kansen als een even slim kind uit een rijkere buurt. Ik doe vrijwilligerswerk met een groep meiden van tien tot twaalf jaar. Ze zijn zich al heel jong bewust van hun sociaal-economische positie; wonen in kleine huisjes, hebben geen eigen slaapkamer. Ik zie hoe ze zich presenteren, hoe volwassen ze zijn en intelligent. Toch heeft uit die groep maar één meisje een advies dat hoger is dan mavo. Niet dat er iets mis is met een mavo-advies, maar je vraagt je wel af hoeveel kans een kind uit een wijk als deze heeft om zich te ontwikkelen", zegt Yalcin. ,,Ze worden sneller onderschat. Die ervaring hebben wij zelf ook wel", voegt Munganyende toe.

Wat niet wegneemt dat het tweetal op het Stedelijk College in Eindhoven diploma's haalde: vwo (Munganyende) en havo (Yalcin.) Waarna Munganyende politicologie ging studeren en Yalcin zich toelegde op journalistiek en sociaal werk. De podcast ‘Honderd jaar Woensel-West’ maakten ze op verzoek van social designorganisatie Tante Netty. Hij is te beluisteren via tantenetty.nl .