Demcon uit Enschede hielp bij doorbraak nieuwe productie medische isotopen

Begin deze maand slaagde een cruciale test in deze ontwikkeling, laat Demcon weten. Met een speciale deeltjesversneller bestraalden ze een object ter grootte van een luciferdoosje om er een medisch isotoop - een radioactief deeltje - van te maken. Daarbij gebruikten ze zoveel energie dat zonder de juiste koeling het object meteen zou verdampen.

Het techbedrijf spreekt zelf van een wereldrecord. „Volgens onze wetenschappers is er nog niets anders gevonden wat zoveel geconcentreerde energie kon weerstaan. Je moet denken aan de kracht van drie Formule 1-auto’s van Max Verstappen in één luciferdoosje”, illustreert woordvoerder Rosa van Tour. 

De koeling is daarom cruciaal en de oplossing kwam van het Enschedese bedrijf: vloeibaar metaal. Naast de koeling zorgde het bedrijf ook voor de behuizing waarbinnen dit gevaarlijke proces zich afspeelt. Ook maakten ze de apparatuur om de verse isotopen uit het apparaat te halen. 

Een nieuwe methode om medisch isotopen te maken is volgens de woordvoerder hard nodig „Nu worden deze isotopen op een paar plekken in de wereld gemaakt. Dat gebeurt met uranium, veelal in oude kernreactoren die hun langste tijd hebben gehad”, zegt Van Tour. Zij noemt hun nieuwe methode ook duurzaam. „Hier komt geen uranium bij kijken en ook is er significant minder radioactief afval. Bijna niets.”

Voor bijvoorbeeld kankerpatiënten is een stabiele productie van medische isotopen van levensbelang. Deze stoffen zijn continu noodzakelijk voor het stellen van een diagnose of bestraling van de kankercellen. Op dit moment ligt de kernreactor in het Noord-Hollandse Petten al vier weken stil door een lekkage.

 ‘Petten’ is een van de grootste van vijf leveranciers ter wereld. De Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde zei eerder deze maand dat enkele ziekenhuizen nu niet zoveel scans bij patiënten kunnen maken als ze zouden willen. Volgens Demcon zijn de huidige kernreactoren niet meer betrouwbaar.

Een nieuwe fabriek die op deze manier medisch isotopen produceert verwacht Van Tour niet voor 2028. De doorbraak van begin februari was een test. „De vraag was, werkt deze koeling? Het antwoord is ja, en daarmee hebben we een van de grootste problemen opgelost”, zegt Van Tour. „Nu moeten we de volgende uitdagingen het hoofd bieden.” 

Het Enschedese bedrijf ontwikkelt deze nieuwe productiemethode samen met chipmachinefabrikant ASML uit Eindhoven, in opdracht van een Belgisch bedrijf dat medische isotopen produceert.