Ineens zijn ze burgemeester in crisistijd én werken ze thuis. Hoe gaat dat?

Een dubbelinterview met Miranda de Vries (burgemeester Etten-Leur) en collega Jac Klijs van Moerdijk.  

De Vries (Etten-Leur): ,,Ik voel me redelijk, ik heb na een paar weken van heel veel werken nu toch wat gezondheidsklachten. Dat gaat vast weer over en ik houd me natuurlijk aan alle voorschriften van onze overheid. Thuis is nu een mobiel kantoor, maar dat geldt voor heel veel mensen.”

Klijs (Moerdijk): ,,Ik voel me prima. Ik houd me zoveel mogelijk aan de adviezen van de RIVM. Ik zou willen dat iedereen dat deed.”

- inmiddels gaat het weer goed met De Vries, vertelt ze op haar Facebookpagina. -

De Vries: ,,Nee, dat niet, maar omdat zoveel mensen besmet zijn, ken ik wel mensen voor wie dat wel geldt. Zeker voor mensen die kwetsbaar zijn, is het een heel naar virus. Ik ben streng voor de mensen om me heen. Ik had vorige week nog een discussie met mijn moeder (75 jaar) die nog in deeltijd werkt en zei: ‘Ik kan toch wel een dagje naar kantoor, ik kan apart zitten'.  Daar hadden mijn zus en ik andere ideeën over. Je moet elkaar en jezelf zoveel mogelijk beschermen; het gaat bij het proberen te remmen van de verspreiding van het virus juist ook om de groep en niet het individu. Mijn moeder was het snel eens hoor en daarbij zie je dat in de loop der dagen de inzichten verschuiven.”

Klijs: ,,Nee, gelukkig niet. Maar toch heeft het wel impact op mij persoonlijk. Mijn moeder is oud, in de negentig, en woont in een aanleunwoning. Ik bezoek haar niet vanwege het advies om afstand te houden. Maar ik kan haar ook niet bellen, want ze is doof. Dat vind ik wel lastig. Mijn broer gaat wel bij haar langs. Via via horen we dus van elkaar.”

De Vries: ,,Omdat in Brabant de Veiligheidsregio’s samenwerken en taken zijn verdeeld heb ik als voorzitter van onze GGD een coördinerende rol in het afstemmen van zorg. Ik wil graag mijn complimenten geven aan de harde werkers in de frontlinie. Wat wordt er gebuffeld. Overleggen en afstemmen van taken, het brengt heel veel werk met zich mee, maar gaat verrassend goed. Maar als je dan ook nog je collega’s een beetje wil bijpraten en lokaal je taken goed wil doen, dan maakt dat best heel volle weken. Lokaal verdelen loco-burgemeester Kees van Aert en ik het werk, elke dag is er kort overleg met het lokale crisisteam. De afgelopen weken zat er weinig verschil in drukte tussen weekdagen en weekenden en bleef er niet al te veel privé tijd over.

Klijs: ,,We vergaderen zoveel mogelijk digitaal of in kleine gezelschappen. Ik werk zoveel mogelijk thuis. En ik moet eerlijk zeggen: je komt wel weer tot andere dingen, zoals het tuinonderhoud. Ik ben wat dat betreft een gewone Nederlander.”

Het verhaal gaat verder onder de foto. 

De Vries: ,,Dat is deels goed op te lossen. Met elkaar houden we de meest basale taken op sterkte, voor een paspoort of aangifte geboorte of overlijden kun je nog bij ons terecht. Daar geldt wel dat zaken die kunnen blijven liggen – een paspoort dat pas over een half jaar verloopt – even blijven liggen om contact zoveel mogelijk te beperken. We hebben maatregelen genomen om onze medewerkers te beschermen. 

Het college vergadert digitaal gewoon elke week, brieven worden digitaal aangeleverd en het digitaal werken gebeurt in bijna de hele organisatie. Niet al het werk gaat door, onze medewerkers hebben soms ook kinderen thuis en zijn deeltijd meester of juf geworden. Komende week overleggen we met de fractievoorzitters op welke manier we toch ook als gemeenteraad besluiten kunnen nemen zonder dat we fysiek bij elkaar komen.

Veel van ons werk – het maken van beleid of vormgeven van projecten - doen we samen met organisaties, ondernemers, en onze inwoners. Het is even zoeken hoe we dat nu kunnen doen, nu fysiek samenkomen niet lukt. Daardoor ligt wel wat werk stil. Nu de maatregelen langer gaan duren, gaan we hier natuurlijk ook een mouw aan passen.”

Klijs: ,,Op de korte temijn, zeg drie weken, voorzie ik geen grote problemen. Wij hebben maatregelen genomen om in elk geval de gemeentelijke winkel – denk aan het aangeven van geboortes, van paspoorten – te laten draaien. Ook hebben we een meldpunt voor inwoners die in nood dreigen te komen omdat door het coronavirus hun ondersteuning wegvalt. En we zorgen dat de jeugdhulpverlening door blijft gaan. Gaat dit nog veel langer duren, bijvoorbeeld tot de zomer, dan heb ik zorgen. Sommige beslissingen móeten genomen worden.”

De Vries: ,,De zorg van volgens mij iedereen is dat de maatregelen die we nemen onvoldoende blijken te zijn en dat de curve die we proberen af te vlakken (niet teveel ernstig zieken tegelijk, zodat de zorg het aankan) niet voldoende afneemt. Ik heb vertrouwen in het RIVM en alle andere deskundigen dat zij steeds voorstellen wat nodig is.”

Klijs: ,,Een scenario à la Italië. Als we een piek krijgen en er zouden heel veel mensen omkomen, dan vind ik dat heel ingrijpend in onze samenleving.”

De Vries: ,,Een crisis van deze omvang, die een zo lange doorlooptijd heeft en een wereldwijde schaal kent, waarbij bijvoorbeeld voor het eerst sinds 1945 het centraal schoolexamen niet doorgaat, is van een heel nieuwe orde. Gelukkig oefenen we in de Veiligheidsregio en hebben we heel goede hulpdiensten en zorginstellingen. Deze crisis is van een grotere omvang dan we in de afgelopen tientallen jaren hebben meegemaakt in Nederland, misschien wel vroeger dan ooit.

Klijs: ,,Nee, dit niet. Natuurlijk, in theorie hebben we met het regionaal crisisteam wel eens een pandemie geoefend. Daar hebben met name de hulpdiensten nu veel profijt van. Ook de gezondheidszorg is voorbereid, er lagen diverse scenario’s klaar. Ik heb alle vertrouwen in de professionals.”

De Vries: ,,Ik weet het niet precies, een pandemie, uitbraak van een infectieziekte is onderdeel van ons oefenprogramma. Vanaf de besmettingen in China en Italië werd in Nederland voorbereid. Voor mij nam vanaf de eerste besmetting in Nederland ook het gevoel van hoe serieus dit is steeds toe. Toch hoor ik van veel mensen dat het pas voelbaar werd toen het na carnaval ook in Nederland werkelijkheid was. Het verschil van het beeld uit een ander land en je eigen beleving is groot. Als burgemeesters beoefen je vele scenario’s, vaak bij het oefenen denk je, zo gek zal het niet worden, maar je neemt je taak zeer serieus. In een vrij vroeg stadium werd ik me bewust van de ernst van de situatie, continu hebben wij ons als gemeente nauwkeurig gehouden aan de instructies van het RIVM.. Zeker toen de uitbraak in Noord-Italië in het nieuws kwam, had ik het gevoel, het gaat ook bij ons komen.

Klijs: ,,Ik kan het niet op de dag precies aangeven, maar was me toch al in een vrij vroeg stadium redelijk bewust van de situatie. Zeker toen de uitbraak in Noord-Italië in het nieuws kwam, had ik het gevoel: je kunt erop wachten dat het ook bij ons komt.”

De Vries: ,,We hebben verschillende taken. Zowel het nemen van verstandige besluiten (dat gebeurt vooral op Rijks en Brabants niveau), het uitwerken van die besluiten naar de lokale situatie als het vooruit denken is onze eerste taak. Daarnaast ben ik ervoor om troost te bieden en gebeurtenissen te duiden. Van een andere orde dan onze MP of Koning natuurlijk, maar lokaal doe ik dat door heel korte filmpjes en berichten op Facebook en Twitter te zetten.

Klijs: ,,Het toespreken van inwoners vind ik bij uitstek iets voor de premier of koning. Als burgemeester heb ik een rol in de lokale crisisbestrijding, het politieke proces zodat belangrijke besluiten genomen kunnen worden en eerst en vooral wil ik er zijn voor onze inwoners. Ik vind het belangrijk dat zij snappen waarom we voor een bepaalde aanpak kiezen. En dat mensen daar ook vertrouwen in hebben.”

De Vries: ,,Dat is niet te doen en niet iedereen die positief is getest is ook erg ziek. Ik wil onze GGD en de ziekenhuizen in alle drukte niet lastig vallen met het aan mij geven van meer informatie dan de getallen die ik nu ontvang. Bij de eerste patiënt die aan Corona is overleden in Etten-Leur was er nog ruimte om wat meer informatie te geven en heb ik contact gelegd met de nabestaanden om medeleven te betuigen. Natuurlijk leef ik enorm mee met de ernstig zieken en de nabestaanden, voor het verdriet van de nabestaanden is het natuurlijk helemaal niet relevant of je de eerste patiënt uit je gemeente bent of niet.

Klijs: ,,Op dit moment heb ik geen persoonlijk contact gehad met patiënten of hun naasten. Maar natuurlijk leef ik met hen mee. Het is heel ingrijpend als je ineens besmet blijkt te zijn. Zelfs zonder dat is het al een moeilijke tijd, voor iedereen. Gelukkig zie ik tegelijkertijd veel hartverwarmende initiatieven ontstaan. Dat onderstreept de saamhorigheid waar we in Moerdijk trots op kunnen zijn.”

De Vries: ,,Humor is een manier om met moeilijke situaties om te gaan. Laten we vooral het Coronavirus niet te licht opvatten. Als dan iemand een keer lacht, oké, als we dan ook maar leren en ons goed aan de regels en richtlijnen houden.”

Klijs: ,,Gelukkig worden er ook grapjes gemaakt. Zolang het niet té is, heb ik daar geen moeite mee.”

De Vries: ,,Houd u aan de regels, ook als ze niet leuk zijn. Afstand houden en zoveel mogelijk binnen blijven doet u voor de gemeenschap en daarmee ook indirect voor uw eigen naasten. Welke motivatie u ook nodig hebt, het morele appel of de boete, als u zich maar verstandig bent. En daarnaast kijk een beetje naar elkaar om.”

Klijs: ,,Niet zozeer een boodschap als wel een hartenkreet: hou je aan de adviezen, blijf afstand houden, blijf zoveel mogelijk thuis om er met elkaar voor te zorgen dat we een lockdown kunnen voorkomen. En vooral: heb oog voor elkaar. Zit een bezoek er nu niet in, pak dan de telefoon of stuur een kaartje.”