Bliksem verstoorde feestje: geen feestescorte F-35's

Vanwege de bliksem moesten de kisten die dag op Vliegbasis Leeuwarden aan de grond blijven. Defensie stuurde een paar F-16’s de lucht in om de Amerikanen alsnog te begeleiden.

Vrijdag bleek dat de Luchtmacht zijn nieuwe F-35’s uit voorzorg aan de grond houdt bij onweer. In de lucht moeten piloten met een grote boog om onweerscellen heen vliegen. Oorzaak is een gebleken omissie in de brandstofleidingen aan boord. Dat kan een risico vormen als de bliksem inslaat in het toestel; brandstofgassen kunnen voor een explosie zorgen. Defensie hoorde in april van de fout. Daarop is besloten de toestellen – kosten: 70 miljoen dollar per stuk – uit voorzorg niet aan onweer bloot te stellen, zegt woordvoerder Sidney Plankman. ,,Als het niet nodig is, doen we dat niet.’’ De Amerikaanse hoofdaannemer Lockheed Martin is op zoek naar oorzaak en oplossing.

Op vrijdag 28 augustus kwamen twee Amerikaanse bommenwerpers van het type B-52 voor de NAVO-oefening Allied Sky naar Europa. Het was de bedoeling dat de nagelnieuwe F-35’s van Vliegbasis Leeuwarden hen een stukje zouden escorteren. Plankman: ,,Er was die dag een grote kans op bliksem. We hebben besloten het niet te doen.’’ In Noorwegen zijn ze ietsje soepeler, weet hij. Dat land stuurde zijn F-35’s wél de lucht in.

Overigens kreeg de dag van 28 augustus nog een flinke smet toen Russische straaljagers boven de Zwarte Zee op 30 meter afstand, en met naverbrander, plagerig voor de Amerikaanse bommenwerpers gingen vliegen. Dat werd algemeen als een provocatie gezien.

Het probleem met de brandstofleidingen van de F-35, die ironisch genoeg als bijnaam Lightning heeft, zorgt er op Amerikaanse bases voor dat hier extra bliksembeveiliging is aangebracht. In Leeuwarden speelt dat niet. In de VS staan de toestellen vanwege het mooie weer altijd buiten met hooguit een zonnescherm erboven, legt Plankman uit. In Nederland staan de F-35’s standaard in een shelter. ,,En daar zit aarding op.’’

Plankman benadrukt dat het vermijden van bliksem een advies betreft. Defensie houdt in de lucht een veilige afstand tot onweersbuien aan van 46 kilometer.