Philip Bodenstaff (72) is gepensioneerd en voert sinds het overlijden van zijn vrouw, 11 jaar geleden, in zijn eentje een huishouden. Hij heeft een koopwoning en leeft van een alleenstaandenpensioen. Het is hem in die afgelopen jaren overduidelijk geworden dat alles gericht is op meerpersoonshuishoudens. Hoewel hij niet meer werkt is hij nog steeds actief lid van de vakbond en zit actie voeren hem in het bloed. Hij zette eens op een rij wat de verschillen in kosten kunnen zijn voor een eenpersoonshuishouden en een huishouden dat uit meerdere personen bestaat, en was onaangenaam verrast.

„Ik heb een fictieve aangifte inkomstenbelasting gedaan van een alleenstaande met een inkomen van 33.254 euro, 40.000 euro spaargeld en een huur van 650 euro, en daarna van iemand die samenwoont met een partner zonder inkomen. De alleenstaande moet 47 euro betalen, terwijl het stel 543 euro terugkrijgt.” Hij vervolgt: ,,Hetzelfde heb ik gedaan voor de zorg- en huurtoeslag. Een alleenstaande krijgt geen toeslag, terwijl hij, als hij samenwoont, recht heeft op zorgtoeslag van 78 euro én huurtoeslag van 98 euro per maand, wat opgeteld neerkomt op 2112 euro per jaar.”

Kortom: belastingen zijn nadelig voor mensen die alleen wonen. Philip: „Als je niet eens een belachelijk hoog inkomen hebt, zoals in dit voorbeeld, krijg je dus al geen zorg- en woontoeslag. Samenwonenden hebben ook het voordeel van een hogere vrijstelling van spaarvermogen. Zij hebben met z’n tweeën recht op een twee keer zo hoge vrijstelling, omdat dit per persoon wordt berekend en niet per huishouden.”

Philip liet ook een berekening los op de belastingen in zijn gemeente (de tarieven verschillen per gemeente). De kosten voor de afvalstoffenheffing voor een eenpersoonshuishouden zijn 243,40 euro en voor een meerpersoonshuishouden 295,80 euro. Bij een huishouden van 4 personen is dat 60,85 euro per persoon. Buiten alle proporties volgens Philip: „Eenpersoonshuishouden vervuilen aanzienlijk minder dan een gezin dat met z’n vieren een huishouding voert.”

Ook Joke (echte naam bij de redactie bekend) ervaart dat ze gediscrimineerd wordt. „Als single word je financieel benadeeld op het gebied van erfrecht, belastingsysteem, afvalstoffenheffing, kortingen op abonnementen, toeslagen, verlofregelingen en ga zo maar door.”

Voor Joke bleek het feit dat ze single was een enorme strop toen haar ouders het plan hadden opgevat om haar en haar broer een eenmalige belastingvrije schenking te doen. „Mijn ouders waren voornemens mij en mijn 5 jaar jongere broer financieel te steunen. Mijn broer bij het renoveren van zijn huis en mij bij de aanbesteding van een eigen woning”, legt ze uit. ,,Echter, ik was destijds 46 en mijn broer 41. Een van de voorwaarden voor ouders om die schenking te kunnen doen, was dat je kinderen tussen de 18 en 40 jaar oud moeten zijn. Of: hun partners.”

,,Mijn broers vrouw is 4 jaar jonger en viel dus binnen de regeling.” Zo hebben stellen dus als het ware een extra kans om van het voordeel gebruik te kunnen maken. ,,Mijn ouders stonden voor een dilemma, want ze wilden niet het ene kind bevoordelen en het andere benadelen…”

Woonlasten zijn voor alleenstaanden in verhouding ook duurder; ze zijn ondeelbaar en de bewoner moet ze alleen opbrengen. Inmiddels is het ongenoegen onder alleenstaanden alleen maar groter aan het worden en zijn er diverse initiatieven om de positie van alleenstaanden onder de aandacht te brengen. Zo is theatermaker Marjon Moed de petitie ‘Alleen is oké’ begonnen. Het lijkt haar een goed idee dat de regering bij het maken van beleid ook alleenstaanden betrekt, zodat gekeken wordt wat het effect is van wet- en regelgeving op hun financiële positie.

Ook volgens Philip is het hoog tijd dat de overheid ingrijpt. „Benadeling van alleenstaanden heeft zijn grondslag in oude wetgeving. Die komt nog uit de tijd dat alleenwonenden argwanend werden bekeken, want die zouden wel homoseksueel zijn. Daar komt bij dat de confessionele partijen altijd het gezin als hoeksteen van de samenleving hebben gepromoot.” Zij werden dan ook bevoordeeld, en daarin is volgens Philip nog niet veel veranderd. ,,Duidelijk is dat de overheid het nog steeds niet op heeft met eenpersoonshuishoudens. Maar ja, dat zijn ook veelal ouderen en ook die zijn voor de overheid niet interessant. Zo is het me ook al heel lang een doorn in het oog dat de pensioenen al 13 jaar niet geïndexeerd worden. Ook dát raakt alleenstaanden hard.“

Op het Binnenhof werd met een ludieke actie alles wat duurder is voor alleenstaanden aangekaart. Het was onderdeel van de ‘Alleen is oké’-petitie die in het artikel werd genoemd: