Alimentatie, hoe werkt dat tegenwoordig?

De laatste jaren zijn er wettelijk belangrijke veranderingen doorgevoerd op het gebied van trouwen en scheiden. Voor 1 januari 2018 trouwde men standaard in gemeenschap van goederen. Dit betekent dat - als je vooraf niets regelde - je na de scheiding alle bezittingen moest verdelen, zoals de inboedel, het spaargeld of de schenkingen. Dit is nu veranderd.

Ariane Kleijwegt van Wijzer in Geldzaken: ,,Ben je op of ná 1 januari 2018 getrouwd, dan is de standaard in beperkte gemeenschap van goederen. Dit betekent dat schulden, erfenissen en bezittingen die vóór het huwelijk zijn verworven, persoonlijk bezit blijven. Bezittingen die tijdens het huwelijk zijn aangeschaft - zoals een auto of een huis - worden gemeenschappelijk en na de scheiding verdeeld.”'

Daarnaast is de alimentatie per 1 januari 2020 ingeperkt. ,,Vroeger had je doorgaans één kostwinner en bleef de vrouw veelal thuis om voor de kinderen te zorgen,” vertelt Kleijwegt. ,,De kostwinnaar moest zorgen voor degene die na de scheiding achterbleef. Dit moest tot twaalf jaar na de scheiding of tot het jongste kind volwassen was.”

Omdat er steeds meer tweeverdieners zijn, ontstaan er meer conflicten over alimentatie. ,,Maatschappelijk word je nu sneller voor jezelf verantwoordelijk gehouden, dus de duur van de alimentatie is ingekort. De looptijd is nu de helft van de tijd dat het huwelijk standhield met een maximum van vijf jaar.”

Er zijn een aantal uitzonderingen op: de alimentatie loopt standaard door tot het jongste kind 12 jaar is. Dit geldt ook als je langer dan vijftien jaar getrouwd ben geweest én de partner die achterblijft binnen tien jaar de AOW-leeftijd bereikt. Dan loopt de alimentatie tot deze leeftijd door. ,,Dit om te voorkomen dat mensen op hogere leeftijd opeens nog een baan moeten gaan zoeken.”

Ouders hebben voor kinderen tot 21 jaar onderhoudsplicht. Bij kinderen tot 18 jaar heeft men recht op kinderalimentatie. ,,Vaak ontkom je niet aan juridische bijstand, omdat het ingewikkeld kan zijn om kinderalimentatie te berekenen en hier vaak conflicten over zijn. Er is wel een tool die een indicatie van het bedrag bij kinderalimentatie kan geven, namelijk alimentatiewijzer.nl. Maar het blijft maatwerk.”

,,Partneralimentatie is nog ingewikkelder”, vervolgt Kleijwegt. ,,Er zijn zoveel uitgangspunten die van belang zijn voor het berekenen ervan. Hoeveel heeft de minst verdienende nodig om op dezelfde voet door te leven? En heeft de betaler draagkracht om dat te betalen? Goed om te weten: vaak valt het bedrag hierdoor lager uit dan wat je nodig hebt om op dezelfde voet door te leven.”

De hoogte van de partneralimentatie is vaak de bron van conflicten en er ontstaan dus vaak rechtszaken over. De meest vermogende ‘vergeet’ bijvoorbeeld sommige bezittingen te vermelden, zoals een lijfrentepolis voor een pensioen. ,,Om dit te voorkomen moet je - als alles nog koek en ei is - je in de gezamenlijke financiën verdiepen, zodat je weet welke bezittingen er te verdelen zijn als het op een scheiding aankomt. Niet leuk of romantisch, maar dat kan een hoop ellende voorkomen”, aldus Kleijwegt.

Terug naar de afnemende scheidingscijfers van het CBS. Zouden mensen minder snel uit elkaar gaan in een financieel spannende tijd en nu de alimentatieregels zijn veranderd? Ruben van Gaalen van het CBS denkt niet dat het paren weerhoudt uit elkaar te gaan, maar: ,,Scheiden doet financieel lijden, vooral voor de minstverdienende partner. En werkloosheid, vooral van mannen, en financiële stress, verhoogt de kans op relatieontbinding.”

Dit artikel verscheen eerder - op 9 september 2022 - op deze site. Het is geactualiseerd.