Prijzen stadsverwarming schieten omhoog: ‘Koppeling met gasprijs zorgt nu voor ongemak’

In Breda is een petitie tegen de hoge tarieven voor de stadsverwarming - een verhoging van gemiddeld 50 euro per maand - in twee dagen tijd door ruim 12.000 mensen ondertekend. Inmiddels staat de teller op 25.000. In Enschede ging de prijs per gigajoule voor zo’n 9000 huishoudens van 22 naar 43 euro, een verhoging van 54 procent, eenzelfde stijging als in Breda. En dat zijn slechts twee voorbeelden. 

Als je gebruik maakt van stadsverwarming, wordt op een centrale plek warmte gecreëerd die vervolgens via een ondergronds buizensysteem naar je huis wordt getransporteerd. Deze warmte komt vrij bij bijvoorbeeld het verbranden van afval of het opwekken van stroom. De maximale tarieven worden jaarlijks bepaald door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). 

Voor 2022 was vastgelegd dat de tarieven voor de levering voor een doorsnee gezin maximaal 67 procent mochten stijgen. Een gemiddeld huishouden met een warmteaansluiting is in totaal (vaste en variabele kosten) 41 procent per jaar meer kwijt voor warmte, meldde de Woonbond. De reden voor de verhoging? De gasprijzen. Hoewel de energie niet altijd afkomstig is van gas, zijn de tarieven namelijk wel gekoppeld aan de gasprijs. 

,,De regeling is er in principe ter bescherming van de cliënt. Normaal gesproken is dat ook niet zo’n issue”, zegt Joris Kerkhof, energie-expert bij Independer. ,,Maar door de piek in de gasprijs, komt nu het ongemak. Mensen hebben het gevoel dat ze groen bezig zijn, geen gas gebruiken, en nu worden ze toch geconfronteerd met een hogere rekening.” In Nederland was in 2020 ruim 6 procent van de woningen aangesloten op een warmtenet, blijkt uit cijfers van het CBS. 

Hoe zit het met de koppeling met de gasprijs? Dat is vastgelegd in het zogenoemde ‘niet meer dan anders’-principe in de warmtewet, legt Tjitte Mastenbroek, woordvoerder energie van de ACM uit. ,,Het idee erachter is dat je er als warmtenetgebruiker vanuit moet kunnen gaan dat je niet méér betaalt dan een vergelijkbare consument die warm water verwarmt met gas. Daarom staat in de wet dat wij het maximumtarief voor warmte moeten berekenen op basis van de gasprijs per 1 januari.” 

Ook niet onbelangrijk: warmtebedrijven zijn soms afhankelijk van gasprijzen. Ze moeten gas of elektriciteit inkopen om warmte te produceren, waardoor ze nu hogere kosten maken. Of warmteleveranciers gebruiken duurzame technieken voor het verwarmen van water. Ook zij hebben last van hoge energieprijzen, bijvoorbeeld door het lager uitvallen van subsidies. 

Wat bij veel gebruikers voor extra ongemak zorgt, is dat overstappen geen optie is: bij stadsverwarming is het niet mogelijk om je eigen leverancier te kiezen. Om die reden stelt de ACM maximumtarieven voor warmte vast waar de warmtebedrijven onder moeten blijven, zodat ze geen onterecht hoge prijzen kunnen rekenen. Mastenbroek: ,,Bij de publicatie van de tarieven hebben we warmtebedrijven gewaarschuwd dat ze dit niet mogen gebruiken om meer winsten te maken.” De ACM vraagt ook informatie op bij bedrijven om in de gaten te houden hoeveel de tarieven  worden verhoogd en gaat op basis daarvan kijken of er verder onderzoek nodig is.

,,We hebben ook aangegeven dat we het een goede zaak zouden vinden als de koppeling met de gasprijs wordt losgelaten, en we een andere methode hanteren waarmee we beter kunnen kijken naar de kosten van warmtebedrijven. Dat ligt nu bij het Ministerie van Economische Zaken”,  aldus Mastenbroek. 

Eerder stuurden de Consumentenbond, Vereniging Eigen Huis en de Woonbond al een brief naar het ministerie met een oproep de gasprijs dit jaar los te laten. ‘De belangenorganisaties pleiten al jaren voor het loslaten van deze koppeling. In de aangekondigde nieuwe warmtewet gebeurt dat ook, maar die zal naar verwachting niet voor 2023 in werking treden. De overgang naar een nieuw systeem om de tarieven te bepalen duurt nog veel langer’, aldus de Consumentenbond op eigen website.

Kunnen gebruikers van het warmtenet in de tussentijd iets doen? Kerkhof: ,,Ook voor deze consumenten geldt: wees je bewust van je verbruik en wat het kost. Als je een dagje weggaat en je zet de verwarming uit, bespaar je behoorlijk. Korter douchen, de verwarming een graadje lager, dat helpt. Ook kan het lonen om een vrijblijvende duurzaamheidsscan te doen. Isoleren hoeft niet heel duur te zijn, maar kleine aanpassingen kunnen al veel schelen.” 

Wil je op de hoogte blijven van handige tips om met je geld om te gaan en geïnspireerd raken hoe anderen hun financiën regelen? Volg ons dan op Facebook en Twitter!