Rozemarijn is psycholoog en had verschillende banen. Voor de liefde verhuisde ze naar Duitsland. Eenmaal zwanger, kwam het stel terug naar Nederland. ,,Ik was tijdens mijn zwangerschap ziek. Het laatste waar ik aan dacht was een baan zoeken. Na de komst van mijn zoontje vond ik het moederschap zo leuk dat ik fulltime moeder wilde blijven. Moeder zijn is een van de zinvolste dingen om te doen. Het is zwaar ondergewaardeerd, maar heeft mij zoveel gebracht.’’

Door haar keuze is Rozemarijn financieel afhankelijk. ,,We leven op het salaris van mijn man. Soms voel ik me ongemakkelijk als ik dingen betaal van geld dat niet echt van mij is. Bijvoorbeeld als ik een nieuwe broek koop’’, vertelt ze. ,,Voor mezelf leef ik nu zuiniger, dat stukje lever ik in.’’

In Nederland ben je financieel ónafhankelijk als je het minimumloon verdient: 1410 euro per maand. Uit de Emancipatiemotor 2020 blijkt dat 53 procent van de vrouwen financieel onafhankelijk is, tegenover 76 procent van de mannen. Het grootste deel van de vrouwen dat niet zelfstandig is, werkt wel. Alleen verdienen zij niet genoeg door een deeltijdbaan of laag salaris. Een op de tien vrouwen in Nederland heeft geen eigen inkomen en is helemaal afhankelijk van een partner.

Maar wat als die partner komt te overlijden, of je uit elkaar gaat? ,,Na een scheiding hebben vrouwen 25 procent minder koopkracht, voor mannen is dat 1 procent. Wanneer je als vrouw niet hebt gewerkt, zit je ook met een gat in je cv’’, zegt Suzan Steeman van Women Inc., een belangenorganisatie die zich inzet voor het versnellen van emancipatie. ,,Ik zeg niet: iedere vrouw moet voltijd werken. Maar wees je bewust van je positie. Je loopt risico.’’

Ook bij Rozemarijn speelt die gedachte weleens door haar hoofd. ,,We hebben bewust gekozen om te trouwen toen ik zwanger was. In die zin voel ik me veilig, want als hij overlijdt heb ik een erfenis. Maar als we uit elkaar gaan, ben ik op mezelf aangewezen en moet ik snel een baan vinden. Ik heb er vertrouwen in dat we bij elkaar blijven. En mocht dat niet zo zijn, beland ik niet in de goot.’’

Volgens Rozemarijn is het een bewuste keuze dat ze is gestopt met werken. Daar denkt Steeman anders over. ,,Mensen worden beïnvloed door cultuur, tradities en beleid. In Nederland heeft dat tot gevolg dat vrouwen anderhalf keer meer tijd aan zorgtaken besteden dan mannen. Daar moet een doorbaak komen: pas als iedereen op dezelfde manier werk en zorg kan combineren, is het een echte vrije keus’’, legt Steeman uit.

Financieel afhankelijk zijn zit dus deels in traditionele patronen, maar ook de overheid speelt een rol, weet hoogleraar belastingrecht Sigrid Hemels. ,,We hadden tot voor kort aanrechtsubsidie: hoe minder jij verdient, hoe meer belastingkorting jouw partner krijgt. Dat ontmoedigde vooral vrouwen om te werken.’’

Daarnaast pleiten meerdere politieke partijen nu voor het terugbrengen van gezinsbelasting in hun verkiezingsprogramma. ,,Dat is iets uit de jaren 50 waarbij we tweeverdieners niet per se stimuleren’’, zegt Hemels. Bij gezinsbelasting gaan beide inkomens op een hoop en wordt dit in tweeën gedeeld. Als een van de partners dus minder verdient, is dat voordelig voor hoeveel je als gezin betaalt. ,,Het belastingsysteem is een soort norm. We moeten toch niet willen uitdragen dat het beter is als een vrouw minder werkt?’’

Het zit niet alleen in belastingen. ,,We hebben scholen die om 15.00 uur stoppen. Er wordt van uitgegaan dat er iemand is om de kinderen op te halen’’, zegt Steeman. Wat we volgens haar moeten veranderen? ,,Maak kinderopvang gratis en partnerverlof 100 procent betaald. Vrouwen zijn ook veel tijd kwijt aan mantelzorg: zet hier een financiële waardering tegenover. Of kom met mogelijkheden om verlof op te nemen of de zorg te delen met professionals.’’

Nieuwe generaties zorgen ook voor verandering. Uit de Emancipatiemotor blijkt dat vooral jonge vrouwen meer werken. ,,Gelijkwaardigheid wordt vaker als uitgangspunt genomen in jongere generaties. Maar het omslagpunt blijft wanneer stellen kinderen krijgen. In dat geval pakt de rolverdeling traditioneel uit’’, zegt Steeman.

Ook Hemels ziet een verschuiving; ,,Het vroegere ‘kostwinnersgezin’ komt minder voor onder jongeren. Jonge vrouwen willen voor zichzelf kunnen zorgen. Diverse van mijn vroegere studentes, zeker ook die met een biculturele achtergrond, trekken de kar. Zij hebben hun ouders hard zien werken om hun opleiding mogelijk te maken en gaan dus echt niet thuiszitten. Ik vind het belangrijk dat je fulltime werken dus niét onaantrekkelijk maakt als overheid.’’

Rozemarijn merkt niet dat er op haar neergekeken wordt omdat ze niet werkt. ,,Ik krijg weinig negatieve reacties. Andere moeders zeggen vaak: wat fijn dat je die keuze hebt kunnen maken. Ik kreeg wel een reactie waarvan ik het gevoel kreeg dat diegene dacht: jij profiteert van je man. Ook mijn man kreeg dit soort reacties van collega’s, als ‘grapje’.’’

Veel trekt ze zich daar niet van aan. ,,Er zijn meer taboes in Nederland. Ik vind dat iedereen eigen keuzes moet maken. Als mijn man zijn baan had opgegeven om naar Nederland te komen, hadden we op mijn salaris kunnen leven.’’ Wel is Rozemarijn van plan weer te gaan werken. ,,Maar ik wil alleen doen waar ik gelukkig van word. Als ik weer eigen geld heb, ga ik dat zeker vieren. De afspraak is dat we dan ein-de-lijk katten nemen.’’

Vrouwen verdienen nog altijd minder dan mannen; voor elke euro die een man verdient, krijgt een vrouw 81 cent. Hoe dat komt zie je in deze video: