Verdeling van de erfenis: ‘Mijn stiefzoon krijgt niets van ons’
Als ouder kun je besluiten een kind te onterven. Dat kan te maken hebben met een conflict, of misschien is er een ander kind dat het financieel meer nodig heeft. Onterfd of niet: een kind behoudt volgens de wet het recht op een minimum erfdeel van de ouder(s). Toch blijkt uit onderzoek dit jaar dat een meerderheid van deskundigen niet voor zo’n minimum is. Het zou tot pijnlijke en lange procedures leiden.
Lenie (54, echte naam bij redactie bekend) trouwde voor de tweede keer. ,,Mijn man en ik kochten toen samen een koophuis. Hij heeft twee zonen, ik een dochter”, begint ze. ,,Daarom leek het ons handig een testament op te stellen voor een eerlijke verdeling.” Maar die verdeling bleek nog niet zo simpel gemaakt.
,,De jongste zoon van mijn man heeft mij nooit geaccepteerd. Dat is flink geëscaleerd. Zo ernstig dat wij niets meer met hem te maken willen hebben.” Lenie en haar man zijn daarom voornemens hun testament aan te passen. ,,We willen ervoor zorgen dat de dochter van die jongste zoon, onze kleindochter, zijn deel krijgt. Mijn stiefzoon zal niets erven van mij of zijn vader.”
‘Legitieme portie’
Als kinderen door ouders onterfd zijn, betekent het niet dat ze nergens recht op hebben. UvA-hoogleraar personen- en familierecht Barbara Reinhartz legt uit: ,,Een kind heeft recht op zijn zogenoemde ‘legitieme portie’ als het te weinig erft. Het is complex, maar komt erop neer dat de legitieme portie een vordering is in geld, met als omvang de helft van wat het kind volgens de wet gekregen zou hebben zonder testament. Dat is dwingend recht. Daar kun je als ouder niet aan tornen”, legt ze uit. ,,Het kind moet die vordering wél instellen binnen vijf jaar na het overlijden van de erflater. Anders is het te laat.”
Lenie is zich ervan bewust dat de zoon van haar man recht heeft op een deel van de erfenis: ,,Daar doe je niets aan en daar zullen we in moeten berusten.” Het Netwerk Notarissen publiceerde eerder dit jaar samen met de Radboud Universiteit een onderzoek naar het draagvlak voor de legitieme portie. Daaruit bleek dat onder zowel de Nederlandse burgers als bij notarissen geen meerderheid vóór de legitieme portie is. “De wetgeving lijkt dus achterhaald”, stelt Lucienne van der Geld, directeur van Netwerk Notarissen.
Volgens haar is door het onderzoek de discussie verder op gang gekomen. Zo zijn er Kamervragen over gesteld. ,,De beslissing over de wet zal in handen zijn van een toekomstig kabinet. Voorstanders van afschaffing van de legitieme portie vinden dat je als mens zelf over je erfenis moet kunnen beschikken. De huidige wetgeving ondermijnt dat. Momenteel zijn we bezig met het inventariseren van de reacties op ons onderzoek.”
Grote vraagtekens dus bij de toekomst van het recht op de legitieme portie. Van der Geld: ,,Ik vind dat mensen zelf mogen beslissen aan wie ze hun vermogen nalaten. Maar het is wel belangrijk om bij eventuele wetswijziging jongeren en jongvolwassenen te beschermen, zodat zij hun financiële claim op de erfenis behouden.” Wat haar betreft zouden minderjarigen dus wel recht moeten blijven houden op een deel.
Geen gemakkelijke keuze
Een kind onterven, dat doe je niet zomaar. ,,De beslissing om een kind te onterven is vaak heel weloverwogen”, weet de directeur van Netwerk Notarissen. ,,Conflicten zijn soms tijdelijk van aard, maar toch zien we niet vaak dat dit soort besluiten van onterving worden teruggedraaid. Elke ouder begrijpt de impact van de onterving van een kind.”
Dat de zoon niets meer met mij noch zijn vader te maken wil hebben, gaf de doorslag
Voor Lenie ging de keuze voor onterving ook niet over een nacht ijs. ,,De doorslag gaf dat de zoon in kwestie niets meer met mij noch zijn vader te maken wil hebben”, legt Lenie uit. ,,We zien geen ingang meer om het nog goed met hem te kunnen maken. Onze kleindochter zien we door deze zoon ook niet meer, dat is ons ook afgepakt. We denken erover om een brief op te stellen bij het testament om de kleindochter onze kant van het verhaal te vertellen. Het is triest, maar zo is het leven.” Lenie en haar man hadden enige tijd geleden al een testament laten opmaken. ,,Dat kostte toen 500 euro. Deze wijziging zal minimaal 200 euro kosten, dus we zijn goed aan het nadenken hoe we dit precies willen invullen.”
Het wettelijk bepaalde erfenisdeel waar ieder kind recht op heeft, mag van Lenie afgeschaft worden. ,,Het is de keuze van de ouders om wel of niet iets te schenken aan het kind. Nu ben je verplicht iets na te laten aan de kinderen. Terwijl je juist door je eigen kinderen soms zo beschadigd kan worden. In ons geval zo beschadigd dat we deze keuze willen maken. Ik vind het dus van de zotte dat er zoiets bestaat als de ‘legitieme portie’.”
Reden onterving
Uit eerder onderzoek van het Netwerk Notarissen onder 1700 Nederlanders bleek dat 13 procent van de ouders zijn kind of kinderen zou willen onterven. Onderlinge conflicten tussen ouder en kind kunnen een grote factor zijn. UvA-hoogleraar Reinhartz onderstreept dit: ,,Verstoorde familieverhoudingen kunnen een rol spelen bij de keuze voor onterving. Het kan ook andere redenen hebben, bijvoorbeeld omdat een kind langs een andere weg al bevoordeeld is. Denk bijvoorbeeld aan schenkingen tijdens leven, terwijl de andere kinderen pas na overlijden iets krijgen. Op die manier krijgen alle kinderen uiteindelijk evenveel, maar op verschillende momenten in de tijd.”
Hoe dan ook: de huidige erfwet weerhoudt ouders er mogelijk van om een kind of meerdere kinderen te onterven, stelt Van der Geld. ,,Terwijl ze dat misschien wel willen. Maar het heeft minder effect als je weet dat een kind een portie van de erfenis alsnog krijgt. Zeker als je weet dat het kind of de kinderen voornemens zijn dit op te eisen.”
Door corona is er een stormloop op testamenten, dus hebben notarissen het extreem druk. Hier zie je hoe dit komt:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMWaarvan Akte
Erfenis zorgt voor onenigheid in luidruchtige, maar ook hechte familie
Waargebeurde voorvallen uit de notarispraktijk, opgetekend door journalist Johan Nebbeling in ons katern ZO. Deze week ontstaat er onenigheid over een erfenis. -
PREMIUM17
Nu alles duurder wordt: zo kick je af van alsmaar geld uit willen geven
We willen weer leuke dingen doen met ons geld: reizen, festivals. Maar tegelijkertijd moeten we gezien de inflatie op de kleintjes letten. Tijd om af te kicken van alsmaar méér willen, zeggen experts Erik Franck en Malaika Brengman: ,,Weet dat een aankoopimpuls in de praktijk na een kwartiertje overwaait.’’ -
Financiële wasstraat
Dominique bespaart bijna 20 euro per maand op telefonie en internet: ‘Belletje waard’
Een budgetcoach en een verzekeringsexpert vlooien op jouw verzoek je vaste uitgaven door en geven bespaaradvies. Deze keer het gezin van Dominique (42) uit Oude Tonge met zijn partner en twee jonge kinderen. -
Vakantie met kleintjes
Vakantieleed: ‘Op dag drie gingen we plankgas naar huis’
Eindelijk is het moment daar: de zomervakantie! Lekker samen met de kinderen eruit, genieten van elkaar en de vrijheid. Maar dan blijkt alles tegen te zitten en kom je uitgeblust in plaats van uitgerust weer thuis. Deze week: Liesbeth Meijndert zat met twee zieke kinderen én noodweer op een Nederlandse camping. -
PREMIUMwaarvan akte
Kees was de vertrouwenspersoon van een rijke dame, maar zorgde vooral goed voor zichzelf
Waargebeurde voorvallen uit de notarispraktijk, opgetekend door journalist Johan Nebbeling in ons katern ZO. Deze week heeft een vertrouwenspersoon goed voor zichzelf gezorgd.
-
Superbespaarder
Danielle en haar man douchen koud en wassen met de hand: ‘Duurzaam en goedkoop’
Sommige mensen kunnen enorm goed met geld omgaan. Of ze nu veel of weinig hebben, ze zijn creatief en mét resultaat. Hoe doen ze dat toch? In deze rubriek laten we een superbespaarder aan het woord. Deze keer Danielle Choudhary (25), die plantaardig eet en zelf haar haar knipt. -
In deze vakantielanden loop je de meeste kans op een ongeluk
De kans op een verkeersongeval met slachtoffers is het grootst in Duitsland, België, Oostenrijk en Portugal. Dat blijkt uit onderzoek van Independer op basis van cijfers van Eurostat. -
PREMIUM
Zo kun je met de trein reizen zonder het volle pond te betalen
Koopjesjagers hebben het vast al gemerkt: de NS is tegenwoordig minder scheutig met landelijke kortingsacties op treinkaartjes. Gelukkig zijn er nog andere opties om te reizen zonder het volle pond te betalen.