Als je je baby verliest: ‘Je rouwt om iemand die je nauwelijks hebt leren kennen’
Elke dag moeten zeker drie ouderparen voor of net na de geboorte al afscheid nemen van hun kindje. Het is een verlies dat ouders hun leven lang met zich mee dragen. Hoe ga je daar dan mee om? En hoe bied je als buitenstaander de steun die zo ontzettend hard nodig is?
Babysterfte vanaf 22 weken komt 7,9 keer voor per 1000 geboren kinderen. Dat blijkt uit cijfers van Perined, een stichting van samenwerkende beroepsorganisaties in de geboortezorg. Zo sterven iedere dag drie à vier baby’s in Nederland net voor of net na de geboorte.
Geboortezorg
Stichting Stille Levens biedt steun en informatie aan iedereen die met babysterfte te maken krijgt. Jeannette Rietberg is mede-oprichter en bestuursvoorzitter van de organisatie, maar is ook moeder van Carel die in 2000 net na de geboorte overleed aan de gevolgen van een te laat ontdekte Groep B Streptokokkeninfectie.
,,Toen het mij overkwam was ik naast verdrietig vooral erg boos. Ik had bijna alle babyboeken gelezen die er waren, maar nergens stond in dat het ook mis kan gaan.” Aan de andere kant ook wel begrijpelijk, zegt Rietberg. Waarom zou je het prille geluk van aanstaande ouders in de weg gaan zitten? ,,Die balans is erg lastig. Maar je zou wel kunnen vertellen waar ze op moeten letten. Ik dacht toen dat het iets was dat alleen in de vorige eeuw gebeurde. Nu weet ik wel anders.”
Volgens Rietberg is er meer openheid nodig in de geboortezorg over dit thema. ,,Men is nog te huiverig om vrouwen bang te maken. Ik zou graag zien dat ouders transparanter geïnformeerd worden.”
Het overlijden van een baby tijdens de zwangerschap of bevalling is een intens verdrietige gebeurtenis, en in de periode erna kan er veel op je af komen: een overzicht van het traject na een doodgeboren baby.
Nooit die eerste stapjes, de ontwikkelfasen van een kind. Je staat letterlijk vanaf het begin met lege armen
Gebagatelliseerd
Rouwtherapeut Maria de Greef vindt ook dat er meer over babysterfte gepraat moet worden. In haar praktijk komt De Greef veel ouders tegen die moeite hebben met het delen van hun verdriet. ,,Dit is een verlies dat het meest wordt gebagatelliseerd. Ze krijgen van de buitenwereld vaak dingen te horen als: ‘Je bent nog jong, je kan nog makkelijk een ander kind krijgen’. Daarom delen ze hun verhaal zo weinig.”
Pas als je er zelf mee te maken krijgt, gaat het leven
Ook Jessica Brandwagt beaamt dat het thema te weinig aandacht krijgt. Ze snapt wel waarom. ,,Babysterfte is gelukkig een uitzondering. Hierdoor staat het ver bij de meeste mensen vandaan. Pas als je er zelf mee te maken krijgt, gaat het leven.”
Brandwagt weet waar ze het over heeft. Vijf jaar geleden overleed haar zoontje James na een probleemloze en voldragen zwangerschap een paar uur voor de bevalling.
Omgeving
In de eerste periode na het overlijden van James merkte Brandwagt dat mensen lastig om kunnen gaan met andermans emoties. ,,Het werd toen voor mij uitvergroot hoe slecht mensen kunnen luisteren en ruimte kunnen bieden aan andermans gevoel. Een groot deel van de mensen vulden de emoties voor mij in of konden er niet mee overweg, begonnen over een ander of vroegen er niet naar.”
Dat heeft volgens Brandwagt voor een groot deel ook te maken met het ontbreken van herinneringen aan het kind. ,,Als iemand overlijdt is er vaak leven geweest en zijn er herinneringen die nabestaanden kunnen delen. Als een baby overlijdt is dat niet het geval. Er is rouw over iemand die je nauwelijks hebt leren kennen, laat staan de omgeving.”
Rouwtherapeut De Greef voegt toe dat ouders van baby’s die voor of tijdens de bevalling overlijden tegelijkertijd kennismaken én afscheid moeten nemen van hun kindje. ,,De dagen tussen de kennismaking met je kindje en het moment van afscheid nemen zijn heel kostbaar, zegt De Greef. ,,Je deelt dit niet met Jan en alleman, zoals je misschien wel had gedaan in de kraamtijd van een zwangerschap met een goede afloop.”
Toekomst
Bij vier jaar denken ze: nu was mijn kind naar de basisschool gegaan. Acht jaar later: dit jaar had het zijn eindmusical gedaan
Wat het extra zwaar maakt is dat de toekomst van de ouders er ineens anders uitziet. De Greef: ,,Als het kindje nog in de buik zit, ben je al met de toekomst bezig. Je hebt al bedacht hoe het stemmetje gaat klinken, wat de kleur van de ogen zijn, wat je kind misschien later gaat worden. Als je je kind verliest, leef je die toekomst zelf verder alleen dan zonder het kind. Het is iets waar ouders de rest van hun leven mee moeten dealen.”
Zo hebben ouders veel moeite met alle mijlpalen die ze niet kunnen vieren. ,,Bij vier jaar denken ze: nu was mijn kind naar de basisschool gegaan. Acht jaar later: dit jaar had het zijn eindmusical gedaan.”
Dat herkent Brandwagt ook. ,,Nooit die eerste stapjes, de ontwikkelfasen van een kind. Je staat letterlijk vanaf het begin met lege armen. Terwijl het kindje in het gezin of bij de ouder altijd aanwezig blijft. Dat realiseren mensen zich vaak niet. De Greef zegt dat zelfs als je met pensioen bent, dit soort gedachten blijven. ,,Je denkt dan aan de kleinkinderen voor wie je nu meer tijd zou hebben gehad.”
Bloemetje
Blijf vooral stilstaan bij die momenten, zegt De Greef, het helpt. Maar ook buitenstaanders spelen een belangrijke rol. ,,Verdriet is ontzettend moeilijk en ongemakkelijk, maar probeer je daar toch overheen te zetten. Doe gewoon iets liefs en noteer de datum. Kom er een jaar later, twee jaar later op terug en op alle momenten waarop er een grote gebeurtenis zou zijn geweest. Laat zien dat je er voor iemand wil zijn. Dat is wat mensen nodig hebben.”
Brandwagt vult aan: ,,Bied een luisterend oor en je aanwezigheid. Meer is vaak niet nodig. Noem vooral de naam van het kindje. Denk aan een kaartje of bloemetje met Moederdag en de geboorte- of sterftedag.”
Er zijn veel dingen die je absoluut niet moet zeggen, maar wees ook niet te bang om het verkeerde te zeggen, legt Rietberg uit. ,,Zeg gewoon dat je dat het lastig vindt en knuffel diegene. Het doodzwijgen gebeurt helaas nog veel te veel.”
Hanteerbaarder
Naast veel schrijven, heeft Brandwagt in de eerste periode na het overlijden van James ook haar moedermelk gekolfd en gedoneerd. Iets wat haar heeft geholpen in het rouwproces en waar ze lezingen over geeft. In haar eigen praktijk begeleidt ze inmiddels mensen die te maken krijgen met recente of langer geleden rouw, onder meer lichaamsgericht. En is ze als steungever aangesloten bij Stille Levens. ,,Ik vind het heel mooi dat ik vanuit kennis en ervaringsdeskundigheid andere mensen mag begeleiden in hun proces, dat geeft me veel voldoening.”
Dat heeft Rietberg ook met het werk dat ze voor Stille Levens doet en door de publicatie van een handboek over zwangerschap na babysterfte Altijd een kind te kort. Maar anderen helpen lukt vooral omdat het verdriet van Rietberg en haar man hanteerbaarder is geworden naar mate de jaren verstreken zijn. ,,Maar ergens kom je er nooit overheen. Vooral op kwetsbare momenten heb je er weer last van.”
Het overlijden van hun zoon heeft Rietberg in haar leven weten te verweven. ,,Dat is ook gelukt door veel aandacht te geven aan wat er wel is geweest. Voor alle ouders geldt dat hun kinderen altijd in gedachten nog meetellen en ook worden genoemd.” Samen met haar gezin staat Rietberg elk jaar nog stil bij de verjaardag van Carel. ,,Op die dag trekken we de champagne open. Dat is ook mijn advies: geef er betekenis aan, ga iets bijzonders doen.”
Hulp nodig?
Stichting Stille Levens biedt mensen die met babysterfte te maken krijgen steun vinden en goede informatie. Verschillende (geboortezorg)professionals en ervaringsdeskundigen zitten zich hier voor in op vrijwillige basis.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Verloskundige Bea nodigt baby’s uit om te draaien: ‘Het is echt heel leuk hoor’
Verloskundige Bea van der Put (62) is gespecialiseerd in versies bij stuitligging; ze begeleidt geen bevallingen meer, maar gaat door met baby’s draaien. Ook baby Adam krijgt een uitnodiging om in beweging te komen. ‘Hé jochie. Een vreemd paar handen. Gek hè?’ -
PREMIUMmarieke doet pabo
Vroeger werd juf Marieke gepest en was er weinig aandacht voor ‘het groepsgebeuren’, nu is dat anders
Toen ik als tienjarige, na drie jaar thuisonderwijs onder de Griekse zon met enkel een broertje als klasgenoot, in een normale groep 7 terecht kwam, was dat niet meteen een sociaal succes. Cognitief kon ik prima meekomen, maar ik had geen handigheid in het ‘groepsgebeuren’. Erg weerbaar was ik niet. -
PREMIUM16
Meer uren per dag werken in minder dagen, kan het?
Meer tijd voor ons sociale leven, minder files en minder drukte bij de kinderopvang. Om de problemen op de arbeidsmarkt aan te pakken, komt internist en hoogleraar Marcel Levi met een opmerkelijk voorstel: ga hetzelfde aantal uren werken in minder dagen. -
PREMIUM
Sexting draait om respect en vertrouwen: ‘Het kan mislopen, maar je hoeft je nooit te schamen’
Sexting, het online versturen van foto’s of video’s van jezelf met seksuele inhoud, is tegenwoordig doodnormaal onder de jeugd. Maar het kan ook volledig misgaan, als dit vermaak leidt tot afpersing of openbaarmaking van de beelden. Tijd voor ouders of verzorgers om met pubers aan de keukentafel te gaan zitten en te bespreken hoe ze veilig aan sexting kunnen doen. Want ze doen het toch. -
PREMIUM
Buikvet ontstaat door te veel en te slechte voeding: zo kom je ervanaf
Aan het begin van het jaar gaan we massaal op de gezonde toer. Ook dat buikje moet weg, zodat ons lichaam weer ‘strandklaar’ is. Maar dat blijft een lastige. Wat kun je doen?
-
PREMIUM
Oeps, paaltje geraakt: is het goedkoper om schade te claimen of zelf te betalen?
Rijd je jarenlang schadevrij, dan krijg je een forse no-claimkorting op je autoverzekering. Die kan oplopen tot wel 85 procent. Maar hoe werkt die korting precies? En wat is nou wijsheid als je per ongeluk een paaltje hebt geraakt? -
-
-
Vruchtbaarheidsproblemen: ‘Als jij geen kanker had gehad was het gelukt, flapte ik eruit’
Onvruchtbaarheid, verminderde vruchtbaarheid en een eventueel daaraan gekoppeld vruchtbaarheidstraject: het kan een behoorlijke tol vragen van zowel je mentale als fysieke gezondheid. Maar waar minder vaak over wordt gesproken, is de impact die onvruchtbaarheid kan hebben op de relaties in je leven. -
PREMIUM
Botsende culturen: kraamzorg voor expats kent zijn uitdagingen
Een pas bevallen Chinese die zich een maand niet wil wassen, omdat dat nou eenmaal traditie is ... Het toenemende aantal expats in de regio vraagt flexibiliteit van de Nederlandse kraamzorg. Want hoe ga je om met al die culturele verschillen in de kraamtijd?