Je lichaam na de bevalling: 'Vrouwen bereiden zich niet goed voor op wat erna komt'

Volgens gynaecoloog Koen Deurloo van het Diakonessenhuis in Utrecht zijn vrouwen over het algemeen niet goed op de hoogte van wat ze te wachten staat na de bevalling. ,,Iedereen bereidt zich goed voor op de zwangerschap, de bevalling, maar niet op wat daarna komt. Misschien willen ze niet van die roze wolk afkomen. Over rondlopen met een dikke pamper aan lees je natuurlijk ook liever niet te veel, net als over een keizersnede.”

Toch is het belangrijk dat je goed geïnformeerd de kraamtijd ingaat, zegt Deurloo. Er komt nogal wat op je af, van zorgen voor een pasgeboren baby tot allerlei fysieke en mentale klachten. Met stip op één van alle klachten staat toch wel slapeloosheid. ,,Je hebt net een baby en slaapt weinig, al dan niet door het geven van borstvoeding. Hierdoor krijg je weinig rust.”

Maar houd ook rekening met naweeën. Daar krijgen de meeste vrouwen mee te maken en die kunnen best hinderlijk zijn, zegt Deurloo. ,,De baarmoeder moet weer slinken naar het normale formaat. Dat gaat niet geleidelijk maar in sprongetjes, dat zijn die naweeën. Het lichaam wil op die manier ook nog wat restjes uitdrijven.”

Ook langdurig bloedverlies is een veel voorkomende klacht bij vrouwen die net bevallen zijn. ,,Als de placenta eruit is, blijft er een wond over die moet genezen. Dat kan wel tot 6 weken duren.”

Het lichaam loopt tijdens de bevalling sowieso altijd een beetje schade op: aan de bekkenbodem, de vagina - bijvoorbeeld door een knip - of er is schade door een keizersnede. Ook de buikwand heeft het zwaar gehad. Door deze aanslag op het lichaam krijgen veel vrouwen last van urineverlies, pijn bij de gemeenschap, bekkenbodemklachten en klachten door zwakke buikspieren, zegt fysiotherapeut Stéphanie Leyh.

Leyh runt fysiopraktijk Mothers in Motion en wil vrouwen laten zien dat je niet hoeft rond te blijven lopen met lichamelijke ongemakken. ,,Veel vrouwen denken: ‘Ooh, het is maar een beetje urine’. Wat ook niet helpt is dat medici zeggen dat het erbij hoort.” Hierdoor zoeken vrouwen niet zo snel naar een oplossing voor hun lichamelijke problemen. ,,Ik snap het ook wel, ze hebben in de eerste periode weinig tijd.”

Maar als de pijn je dagelijks leven gaat beheersen, moet je aan de bel trekken, zegt Leyh. ,,Die pijn hoeft er niet te zijn. Wat ook belangrijk is: als je het probleem niet aanpakt krijg je er nog meer last van bij je tweede kind en kan het uiteindelijk tot grotere problemen leiden, zoals een verzakking.”

De juiste training tijdens de zwangerschap kan je enorm helpen. Je kunt het beste de spieren rondom het bekken en de dieper gelegen buikspieren trainen. Leyh: ,,De bekkenbodem en buikspieren lopen altijd schade op. Maar als je weet hoe je ze kunt trainen tijdens de zwangerschap, kun je die schade beperken. Krachttraining in combinatie met ademhalingsoefeningen en ontspanning is het belangrijkst.”

Volgens Leyh kun je daar het beste zo snel mogelijk mee starten, niet pas vanaf 30 weken. ,,Dan ben je eigenlijk al te laat, want dan is alles al opgerekt. Je kunt beter met 12 weken beginnen. Een eventuele knip kun je niet voorkomen, maar je kunt je lichaam wel zo goed mogelijk voorbereiden.”

Begin ook na de bevalling zo snel mogelijk met bewegen, ook om de buikspieren weer in vorm te krijgen. ,,Neem de eerste twee weken zoveel mogelijk bedrust. Maar je kunt al wel beginnen met het trainen van je buik. Bijvoorbeeld door je navel een aantal keer achter elkaar in te trekken en los te laten.”

Sporten is ook nog eens goed voor de conditie, daar kun je tijdens de zwangerschap veel baat bij hebben. ,,Gemiddeld moet je zo’n 13 kilo extra meesjouwen tijdens je zwangerschap. Als je niet blijft bewegen en trainen gaan je spieren achteruit. Dan kun je ook je je baby minder goed dragen.”

Daar sluit gynaecoloog Deurloo zich bij aan. ,,Hoe beter je er fysiek ingaat, hoe beter je er weer uitkomt. Dat betekent gezond leven, niet te veel aankomen én niet te veel stressen.”

Een goede voorbereiding is het halve werk, zeggen zowel Leyh als Deurloo. Probeer daarom zoveel mogelijk informatie te verzamelen. ,,Googel gerust rond. Maak desnoods van tevoren een kraamplan met alles wat je eventueel kunt verwachten en hoe je daarmee om wilt gaan”, zegt Deurloo.

Maar speuren op het internet levert niet altijd geruststellende informatie op. Zo bleek uit een onderzoek van de Universiteit van Iowa uit 2013 dat vrouwen een grotere schoenmaat overhielden aan hun eerste zwangerschap. Uit een analyse van 49 voeten bleek bij ruim 60 procent van de vrouwen de voeten langer na de bevalling.

,,Het voordeel van Google is dat je je ergste angsten leert kennen en je goede vragen verzamelt voor je zorgverlener. Bespreek die ook met hem of haar.” Voor grotere voeten hoeven de meeste zwangeren of kersverse moeders niet bang te zijn, zegt Deurloo. ,,Dat komt bijna niet voor. Het kan wel zijn dat je door het vasthouden van vocht tijdens de zwangerschap grotere voeten krijgt.”

Dat trekt daarna weer weg, net zoals dat haarverlies - waar veel vrouwen toch bang voor zijn - zich vanzelf weer herstelt. Deurloo: ,,Je krijgt tijdens de zwangerschap een vollere haardos. Die nieuwe haren zijn dan in fase 1, na de bevalling zijn ze in fase 4 beland en vallen ze uit. Dan verlies je dus die extra haren, maar je wordt niet ineens kaal. Daar hoef je je geen zorgen over te maken.”