Studie laat zien: oma’s emotioneel meer verbonden aan kleinkinderen dan aan hun kinderen

Professor James Rilling, antropoloog aan de Emory University in Atlanta, Georgia, onderzocht het brein van 50 oma’s naar aanleiding van een recente studie aan de Universiteit van Oxford die aantoont dat het welzijn en de onderwijsprestaties van kinderen verbeteren door de aanwezigheid van betrokken grootouders. Het onderzoek door professor Ann Buchanan aan de Universiteit van Oxford, onder 1500 kinderen, toonde aan dat deze kinderen minder emotionele problemen en gedragsproblemen hadden.

Rilling onderzocht vervolgens het brein van 50 vrouwen met ten minste één biologisch kleinkind tussen drie en twaalf jaar oud, en gebruikte functionele MRI-scans om hun hersenen te analyseren terwijl ze naar foto’s van hun kleinkind, de ouders van het kind en afbeeldingen van een niet-verwant kind en een volwassene keken.

Wat er echt uitspringt, zegt Rilling, is de activering in hersengebieden die verband houden met emotionele empathie. ,,Dat suggereert dat grootmoeders erop gericht zijn om te voelen wat hun kleinkinderen voelen. Als hun kleinkind lacht, voelen ze de vreugde van het kind. En als hun kleinkind huilt, voelen ze de pijn en het verdriet van het kind.”

Rilling deed eerder een soortgelijke oefening met vaders terwijl ze naar foto’s van hun kinderen keken. De activering die werd gezien in de emotieverwerkingsgebieden van de grootmoeders, en in de gebieden die verband houden met beloning en motivatie, was gemiddeld sterker dan die van de vaders. In sommige gevallen reageerden vaders sterker.

Als de grootmoeders daarentegen naar afbeeldingen van hun volwassen kind keken, werden er meestal iets andere hersengebieden geactiveerd: de gebieden die geassocieerd zijn met cognitieve empathie. Dit zou erop kunnen wijzen dat ze hun volwassen kind cognitief probeerden te begrijpen, in plaats van de meer directe emotionele band te ervaren. ,,Emotionele empathie is wanneer je kunt voelen wat iemand anders voelt, maar cognitieve empathie is wanneer je op cognitief niveau begrijpt wat iemand anders voelt en waarom,” zei Rilling.

Dit zou de ervaring die veel volwassen kinderen hebben kunnen verklaren: dat hun ouders vaak enthousiaster reageren op hun kleinkinderen dan op henzelf. ,,Ik denk dat dat aannemelijk is,” zei Rilling. ,,Jonge kinderen hebben waarschijnlijk eigenschappen ontwikkeld om niet alleen het moederbrein, maar ook het grootmoederbrein te kunnen manipuleren. Een volwassen kind heeft niet dezelfde schattigheidsfactor, dus het kan zijn dat ze daarom niet dezelfde emotionele reactie laten zien.”

De resultaten ondersteunen de zogenaamde grootmoederhypothese, die het bestaan van de menopauze bij de mens probeert te verklaren. Een van de suggesties waarom vrouwen nog tientallen jaren na hun reproductieve jaren leven, is dat het de overlevingskansen van hun kleinkinderen vergroot door de fysieke ondersteuning die ze bieden. Rilling hoopt nu opa’s en andere verzorgers te bestuderen. De resultaten zijn gepubliceerd in Proceedings of the Royal Society B .