Bregje (41) heeft haar leven lang nachtmerries; een speciale hond kan haar helpen

Afgelopen nacht nog had Verhoef een aanval van helse zenuwpijn die haar enkele uren wakker hield. Oorzaak: te veel stress. Ze heeft ook iedere keer nachtmerries, al sinds haar kindertijd. Trouwens, ook overdag kan het misgaan. Een geur of geluid kan ervoor zorgen dat ze een stressvolle ervaring herbeleeft. En dagelijks moet ze met zichzelf knokken om toch naar buiten te gaan, met de kans mensen te ontmoeten.

Dat Verhoefs levenspad bezaaid ligt met voetangels en klemmen heeft alles met haar psychische aandoening te maken: Posttraumatische Stressstoornis, oftewel PTSS. Die is vaak het gevolg van een vreselijke gebeurtenis: oorlogshandelingen, een verkrachting, een ernstig ongeluk. Bij Verhoef komt het door een langdurig onveilige situatie tijdens haar vroege kindertijd. ,,’s Nachts lag ik bang in bed en had nachtmerries, maar ik kon niemand roepen, want mijn stem was verlamd door angst. De vlizotrap naar de zolder waar mijn ouders sliepen, mocht ik niet op. En aan hulp van mijn zus, dacht ik niet eens.’’

Een beroerde nacht is sindsdien voor haar eerder regel dan uitzondering. Al vanaf de kindertijd heeft ze elke nacht angstdromen. En ondanks al die therapieën die ze heeft gekregen in haar leven, zijn ze nooit weggebleven. ,,Er waren periodes dat ik zelfs de buren wakker schreeuwde. Sinds een paar jaar slik ik medicijnen die het beheersbaar maken. Daardoor word ik niet meer elke nacht huilend en gillend wakker, maar wel wekelijks. De andere nachten slaap ik door die herhalende enge dromen heen. Met als gevolg dat ik ’s morgens doodmoe wakker word.’’

Nachtmerries zijn haar allereerste herinneringen. Ze worden veroorzaakt door de instabiele situatie in het gezin waarin ze met haar twee jaar oudere zus in IJsselstein opgroeit. ,,Het huwelijk van mijn ouders was slecht en mijn vader was een dreigende, dominante kerel die ons mishandelde. Angst was altijd aanwezig.’’

Verhoef geeft een paar voorbeelden van zijn dwang. In ‘zijn stoel’ zitten was uit den boze, beide zussen mogen in het park niet naast hun ouders lopen en na het avondeten moeten ze meteen naar boven. Want, zo bepaalde vader, dan brengen vader en moeder tijd met elkaar door. En niet altijd in harmonie. ,,Als we in bed lagen, maakten ze vaker ruzie en vloog het servies tegen de muren. Dan hoorde ik iemand weggaan en was ik bang dat mijn moeder vertrok om nooit meer terug te komen.’’

De relatie met haar zus wordt met de jaren moeizamer. Waar kleine Bregje door lief en aardig te zijn probeert escalaties te voorkomen, gooit haar zus de kont tegen de krib ,,Ik werd de pleaser in huis, mijn zus ging juist overal tegenin, omdat ze voor mij en mijn moeder op wilde komen. Maar dat begreep ik toen niet.’’

Als Verhoef 8 jaar is, verhuist het gezin. Ze gaan van de bovenwoning in de binnenstad naar een eengezinswoning in een kinderrijke nieuwbouwwijk van IJsselstein. Met veel vriendjes en vriendinnetjes om mee te spelen. ,,Maar ze mochten nooit bij ons blijven slapen of zelfs maar mee-eten. Dat wilde mijn vader niet.’’

Op haar 14de bezoekt ze de eerste therapeut. Verhoef herinnert zich dat een volgende haar onder hypnose wil brengen om achter de oorzaak van haar angsten te komen. ,,Toen ik vertelde over wat er thuis zoal gebeurde, was dat niet meer nodig; de oorzaak was gevonden.’’

Ook het hele gezin is in therapie geweest. ,,Om een of andere reden wilde ook mijn vader dat het goed met me ging. Waarschijnlijk omdat ik zijn lieve dochter was, waar hij het zo leuk mee had. Maar dat was nep. Ik speelde toneel en deed er alles aan om ruzie te voorkomen. Hij heeft me wel eens uitgelegd dat hij het ook zwaar had. Dat leek me geen goede reden om zo’n dominante vader te zijn.’’

Haar moeder? Die was ook slachtoffer. Haar ouders scheidden in 2006, maar het duurt nog tot 2011 voordat Verhoef het contact met haar pa rigoureus verbreekt. ,,Ik wilde de man die zo’n stempel heeft gedrukt op mijn leven niet langer zien. Al snel bestond hij niet meer voor mij. Dat heeft voor heel veel rust gezorgd. Hij is inmiddels overleden, met mijn moeder en zus heb ik een goed contact.’’

Veel eerder, op haar 19de, gaat ze het huis uit om in Utrecht de opleiding te volgen tot orthoptist (iemand die stoornissen in de samenwerking en ontwikkeling van de ogen behandelt). Ze gaat meteen samenwonen. ,,Als je als kind PTSS niet verwerkt, noch leert hoe je keuzes moet maken en met stress moet omgaan, dan is de kans groot dat je het meeneemt naar je volgende relaties. Al op de middelbare school had ik een verhouding met een man. Het was een soort vlucht vooruit. We trouwden en hebben twee kinderen gekregen, maar het is niet goed gegaan. In 2009 zijn we gescheiden.’’

Veel dingen kunnen bij Verhoef een herbeleving van vervelende ervaringen in gang zetten. Een parkeerplaats oprijden, de geur van een douchegel, zelfs het geluid van de richtingaanwijzer van een auto. ,,Dan voel ik meteen die angst weer, gelijk zit ik in die situatie van vroeger. Traumabehandelingen hebben het wat minder erg gemaakt, maar het is er nog steeds.’’

Haar lichaam is, zo zegt ze zelf, door PTSS als een te scherp afgesteld auto-alarm. Als er ook maar een blaadje op het dak dwarrelt, gaat de sirene al loeien. ,,En duurt het dagen om de stress van een angst- of paniekaanval kwijt te raken. Een plotse verandering van plannen kan het veroorzaken, of als er ergens een fiets omvalt. Verder moet ik elke dag knokken om mensen te ontmoeten, boodschappen te doen. Dat gaat nooit vanzelf. Vervreemding is een kenmerk van PTSS. Het is een eenzame aandoening.’’

Haar hele leven doet ze al therapieën, nu staat ze op het punt om weer een nieuwe, langdurige te starten. ,,Het was telkens net genoeg om overeind te blijven en te kunnen functioneren. Maar vier jaar geleden viel ik om. De kinderen gingen naar mijn ex-man en ik kon mijn baan als orthoptist niet houden. Dat was een enorme klap. Sindsdien woon ik alleen met mijn twee katten.’’

Het brengt het gesprek even op de hulphond waar ze haar hoop op heeft gevestigd, ondanks dat ze geen cent te makken heeft. Sterker nog: ze is vol vertrouwen dat het gaat lukken en wordt nu al blij van het vooruitzicht. ,,Ik maak al elke dag na het opstaan een ommetje met mijn virtuele hond om me zo de routine van het uitlaten eigen te maken.’’

Ooit hoopt ze weer zelf in haar onderhoud te voorzien, maar nu lukt haar dat nog niet. Ze heeft een eigen bedrijf opgezet en maakt professionele houten spintollen. ,,Ik vind het leuk en het geeft zin aan mijn leven. Op goede dagen kan ik werken, op slechte niet. Daardoor blijf ik afhankelijk van een uitkering. Geloof me, het is niet prettig om niet echt een onderdeel te zijn van de maatschappij. Ik wil graag werken, maar onder druk functioneer ik niet. Zelfs niet als ik een vraag moet beantwoorden tijdens een pubquiz.’’

Verhoef moet van weinig geld rondkomen. Ze heeft 30 euro om een week van te eten. In de zomer gaat ze kamperen en kookt ze zelf haar potje. En zo’n hulphond kost ruim 15.000 euro, geld dat ze niet heeft. Op het idee kwam ze enkele weken geleden.

,,Ik speelde online een computerspelletje met een voor mij onbekende vrouw in de VS. We stuurden elkaar berichten en ze vertelde me dat ze directeur/oprichter is van Pets for Vets, hulphonden voor veteranen. Wauw, dacht ik, als dat hier nou ook eens bestaat. Dat blijkt zo te zijn. Daar was ik in al die jaren zelf niet opgekomen.’’

Ergens leest ze dat zo’n hulphond getraind is om een persoon met nachtmerries wakker te maken. De tranen lopen acuut over haar wangen. ,,Dat alleen al zou zo’n enorme verbetering van mijn leven zijn; niet meer elke nacht overgeleverd zijn aan mijn demonen.’’

De hulphond kan haar stresslevel in de gaten houden, haar helpen als ze schrikt van onverwachte geluiden of bij een stressvol gesprek tussen haar en de andere persoon gaan staan om zo voor meer afstand te zorgen. ,,En wie weet, misschien krijg ik zelfs minder nachtmerries als die hond bij me is.’’

Sinds Verhoef weet dat het kan, is ze nog maar met één vraag bezig: hoe kom ik aan zo’n hond? In Nederland bestaat bijvoorbeeld Hulphond Nederland, maar hun honden zijn in eerste instantie voor militairen en medewerkers van hulpdiensten zoals politie en brandweer. Logisch, vindt ze.

Maar er zijn organisaties. Bij een van die hulphondclubs moet ze, met ondersteuning, zelf de pup opvoeden en trainen. ,,Ik weet eerlijk gezegd niet of ik dat met mijn PTSS wel red. Daarom kies ik liever voor een hulphond van Vom Falorie. Die wordt na de match volledig opgeleid om mij te helpen. Dus ik moet hoe dan ook zeven maanden geduld hebben.’’

Zelfs als er straks onverhoopt niet genoeg geld binnenkomt via de crowdfunding, weigert ze te accepteren dat haar situatie blijft zoals die nu is. ,,Dat is geen leven. Die hond moet er komen. En ik ben dankbaar voor alle hulp.’’

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: