Corona heeft ‘verwoestende impact’ op toegang tot geestelijke gezondheidszorg
UpdateDe corona-pandemie heeft in 93 procent van de landen over de hele wereld kritieke geestelijke gezondheidsdiensten verstoord of stopgezet, terwijl de vraag naar geestelijke gezondheidszorg toeneemt. Deze ‘verwoestende impact’ blijkt volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit nieuw onderzoek. GGZ Nederland maakt zich zorgen om de gevolgen van de tweede golf.
Delen per e-mail
Een enquête onder 130 landen levert de eerste wereldwijde gegevens op over de toegang tot de geestelijke gezondheidszorg en onderstreept volgens de WHO ‘de dringende behoefte aan meer financiering’. WHO-directeur geestelijke gezondheidszorg en middelengebruik Dévora Kestel verklaart tegenover deze site dat de WHO ‘aanneemt dat het gebrek aan toegang tot de geestelijke gezondheidszorg (ggz) ook ernstige consequenties heeft’.
Het gebrek aan toegang tot de geestelijke gezondheidszorg heeft mogelijk meer zelfmoorden of andere levensbedreigende situaties tot gevolg
,,Veel mensen lijden eronder, omdat zij het moeilijk vinden om verlichting te vinden’’, licht WHO-topvrouw Kestel toe. ,,Het gebrek aan toegang tot de geestelijke gezondheidszorg heeft mogelijk meer zelfmoorden tot gevolg, maar er kunnen ook andere levensbedreigende situaties door optreden. Mensen die bijvoorbeeld een epileptische aanval krijgen, gerelateerd aan het gebruik van opioïden’’, verwijst zij naar deze sterk verslavende pijnstillers.
‘Impact groter’
De WHO-directeur benadrukt dat de gevolgen van het gebrek aan toegang tot de ggz juist ook kunnen optreden in landen met een gemiddeld of een hoger inkomen, waartoe Nederland behoort. ,,In landen met lage inkomens is er vaak alleen toegang tot de geestelijke gezondheidszorg in speciale ziekenhuizen voor de geestelijke gezondheidszorg. Het kan zijn dat die zorg niet is stil komen te liggen en dat de verstoring juist in landen met midden- of hoge inkomens de impact groter is.’’
De Nederlandse ggz herkent het beeld dat uit het WHO-rapport naar voren komt deels. ,,Ook in Nederlands is er zeker in het begin van de corona-crisis sprake van uitval van zorg, maar deze is sterk beperkt gebleven’’, verklaart woordvoerder van GGZ Nederland Stefan Heijdendael. In een eerder rapport van de Inspectie Gezondheidszorg kwam naar voren dat ggz-instellingen de crisis ‘goed, flexibel en krachtig’ hebben opgepakt. ,,Continuïteit van zorg was voor de meeste cliënten geborgd’’, stelde de inspectie toen.
Zorgen om tweede golf
Maar, zegt GGZ Nederland, de tweede golf en de lange termijngevolgen die de pandemie heeft op patiënten en de ggz- ‘baart ons echter zorgen’. Veronique Esman, directeur van de Nederlandse ggz: ,,We zien ook steeds meer problemen op afdelingen waar personeel uitvalt door besmettingen. Dat heeft niet alleen qua directe zorg, maar ook voor behandelingen gevolgen. Essentieel is dat ook onze medewerkers voorrang krijgen bij een corona-test. Dat is tot nu nog steeds niet in alle gevallen de praktijk. Patiënten worden angstiger, ook omdat niemand weet hoe lang de pandemie het gewone leven blijft ontregelen. We doen er alles aan om onze cliënten zo goed mogelijk te helpen, maar de realiteit van de tweede golf is ook bij ons onontkoombaar.”
Ruim twee weken geleden bleek in Nederland nog dat mantelzorgers veel zwaarder belast worden doordat de zorg nog niet terug is op het oude niveau. Uit onderzoek door de landelijke vereniging voor mantelzorgers MantelzorgNL bleek toen dat dagbesteding, dagactiviteiten of andere vormen van tijdelijke overname van de zorg niet of slechts deels opnieuw waren opgestart. In Nederland wordt ernaar gestreefd dat mensen die bijvoorbeeld kampen met geestelijke problemen zoals dementie of depressies zoveel mogelijk thuis blijven wonen.
Het gebrek aan toegang tot de geestelijke gezondheidszorg heeft mogelijk meer zelfmoorden tot gevolg, maar er kunnen ook andere levensbedreigende situaties door optreden
Onderfinanciering
De WHO wees eerder ook op de onderfinanciering van de geestelijke gezondheid: vóór de pandemie besteedden landen minder dan 2 procent van hun nationale gezondheidsbudgetten aan geestelijke gezondheid, en hadden die ook al moeite om in de behoeften van hun bevolking te voorzien. Door de pandemie neemt de vraag naar geestelijke gezondheidszorg juist toe.
De zorg voor mensen die op sterven liggen staat onder druk tijdens de coronacrisis: naasten kunnen niet of nauwelijks waardig afscheid nemen van dierbaren. Rouwverwerking, isolatie, inkomensverlies en angst veroorzaken psychische aandoeningen of verergeren bestaande aandoeningen. Veel mensen kunnen te maken krijgen met een toegenomen alcohol- en drugsgebruik, slapeloosheid en angst. Ondertussen kan corona zelf ook neurologische en mentale complicaties geven, zoals beroertes of een delirium (acute verwardheid). Mensen met reeds bestaande psychische, neurologische of middelengebruiksstoornissen zijn ook kwetsbaarder voor een SARS-CoV-2-infectie. Zij lopen mogelijk een hoger risico op ernstige gevolgen en zelfs overlijden.
‘Wijdverbreide verstoring’
De WHO-enquête werd van juni tot augustus 2020 uitgevoerd onder 130 landen. Landen meldden een wijdverbreide verstoring van vele soorten kritieke diensten voor geestelijke gezondheidszorg:
- meer dan 60 procent meldde verstoringen van de geestelijke gezondheidszorg voor kwetsbare mensen.
- 67 procent zag verstoringen van geestelijke begeleiding en psychotherapie.
- bijna een derde (35 procent) meldde verstoringen van noodhulpmaatregelen.
- 30 procent meldde onderbrekingen in de toegang tot medicijnen voor psychische, neurologische en middelengebruikstoornissen.
- bijna driekwart meldde ten minste gedeeltelijke onderbrekingen van de geestelijke gezondheidszorg op school en op het werk (respectievelijk 78 en 75 procent).
Wil je praten over zelfdoding? Kijk voor hulp en advies op 113.nl of bel 113 of 0800-0113.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Deze psychologe ziet stress als groter probleem dan corona: ‘Het nieuwe normaal heeft zoveel nadelen’
Een groep mensen uit Zutphen en omstreken loopt sinds enkele weken elke dinsdagavond een stille tocht door de binnenstad. Ze vragen aandacht voor de effecten van de coronamaatregelen op de psychische en lichamelijke gezondheid. Onder hen psychologe Hester Appelman, die waarschuwt voor stress. ,,Een beetje stress is heel gezond, maar het mag eigenlijk niet langer dan 48 uur duren.’’ -
PREMIUMPomppionier
Tango lanceert tankstation van de toekomst: duurzame brandstof en laadpalen
Ruim twee decennia na de introductie van Nederlands eerste onbemande pomp komt pionier Tango nu met het tankstation van de toekomst, waarin duurzame brandstoffen en elektrisch rijden een prominente rol spelen. -
eigen tuin eerst
‘Waarom staan de stadsparken niet vol met fruitbomen?’
Weg met die truttige sierboompjes in het stadsgroen. Plant appels, peren, druiven en kwetsen, adviseert tuingoeroe Romke van de Kaa. -
PREMIUMwat zegt de wetenschap
Is acht uur slaap onhaalbaar? Geen nood, vijf uur is vaak al genoeg
Volgens slaaponderzoeker Merijn van de Laar (Maastricht University) moeten we ons minder druk maken over hoelang we slapen en zouden we het meer moeten hebben over hoe diep we slapen. -
PREMIUM
‘Zorgwekkende scheiding in de samenleving’ door Israëlisch vaccinatiepaspoort
Met zijn snelle vaccinatiecampagne is Israël een proeftuin voor heel de wereld. Ook de invoering van een ‘groen paspoort’, dat gevaccineerde burgers privileges geeft, wordt met grote aandacht gevolgd.
-
PREMIUM
We hebben steeds meer keuzestress: ‘Neem grote beslissingen op intuïtie’
We hebben veel te kiezen, dus we twijfelen wat af. Drie experts over tweestrijd en besluiteloosheid: ,,Je leert van een keuze die anders uitpakt.’’ -
PREMIUM
Almelose psychologenpraktijk in coronatijd: ‘Met beeldbellen kun je geen emoties delen’
ALMELO - Een angststoornis behandelen via het beeldscherm? Het is niet handig, zegt klinisch psycholoog Eddie van der Laan. In zijn Almelose praktijk behandelt hij tal van psychische aandoeningen. In tijden van corona een lastige opgave. „Het gaat, maar ideaal is het niet.” -
PREMIUM
Pandemie raakt starters hard: ‘Aan begin van lockdown had ik niet eens een bureau thuis’
Als starter sta je normaal al voor uitdagingen genoeg, maar zeker als je tijdens een pandemie voor het eerst aan de bak moet zien te komen. VCP Young Professionals, de jongerenorganisatie van vakbond VCP, vroeg onlangs aandacht voor deze groep werkenden, die tussen wal en schip dreigt te vallen. Drie starters op de arbeidsmarkt vertellen over hun ervaringen van het afgelopen jaar. ,,Uiteindelijk bracht ik zestien uur per dag in dezelfde ruimte door.’’