Hoe één mango België in de ban kreeg

(Lees verder onder de foto)

Dit tv-fragment was voor Kris Vanhaecht, hoogleraar patiëntveiligheid en kwaliteit aan de KU Leuven, aanleiding voor het opzetten van een onderzoek. Vanhaecht vroeg zich af hoe zoiets kleins zo’n grote impact kon hebben. Inmiddels hebben zijn onderzoekers ruim zeshonderd vergelijkbare ‘mangomomentjes’ - een onverwachte attentie – verzameld en er zo’n honderd geanalyseerd. De belangrijkste conclusie: het maakt niet alleen de patiënt blij, ook de zorgverlener krijgt daardoor meer plezier in zijn werk. 

Vanhaecht: ,,De zorgverlener voelt weer even: dit is precies waarom ik voor dit vak heb gekozen. Nu sneeuwt de persoonlijke aandacht voor de patiënt geregeld onder, omdat zijn tijd wordt opgeslokt door regelgeving en steeds complexer wordende zorg.''

De hoogleraar, die zachtjesaan zijn mangomomentjes buiten de Belgische landsgrenzen promoot, stelt nadrukkelijk dat de kleine gebaren juist weinig tijd moeten kosten voor de zorgmedewerker. Het is anders dan de al bestaande initiatieven in Nederland, zoals Ambulancewens, waarbij vrijwilligers terminale zieke patiënten nog één keer meenemen naar het strand of de Efteling.

Het gaat om de verpleger die de haren wast van een borstkankerpatiënte, de poetsvrouw die een afleidend praatje aanknoopt over haar nieuwe schoenen, de arts die tussen de chemo’s door opbelt om te vragen hoe het de patiënt vergaat, een verpleegkundige die een foto afdrukt van een boeketje bloemen dat niet op de isolatieruimte mag staan. Een verpleegkundige die het infuus van een angstig kind opvrolijkt door er steeds een ander cartoon op te plakken.

Of de directeur van een zorginstelling die glühwein laat aanrukken wanneer hij hoort dat een oudere bewoner dit altijd samen met zijn vrouw dronk wanneer het buiten sneeuwde. Vanhaecht wordt er zelf ook vrolijk van. ,,Heeft het veel tijd gekost?'' De professor antwoordt zelf: ,,Nee! Is het haalbaar? Ja! Ga je het elke dag doen? Nee. Je moet een patiënt ook niet elke dag een mango geven. Het is bedoeld als attentie, als lichtpuntje.''

Herstelt een patiënt ook sneller van een ‘mangomoment’? Vanhaecht twijfelt hoorbaar. ,,Dat kan ik wetenschappelijk natuurlijk nooit bewijzen. Maar uit de verhalen van patiënten die we verzameld hebben, blijkt wel dat ze hun zorgverlener nadien meer vertrouwen.'' Vanhaecht refereert aan een patiënt met een sportblessure. ,,Als die patiënt een positieve chemie heeft met de fysiotherapeut, zal hij zijn oefeningen beter doen. Een mangomoment is dus geen medicijn, maar kan wel net een duwtje in de rug geven.''

Soms sterven mooie initiatieven overigens in schoonheid. Zo was er in een Brabants ziekenhuis een patiënte die elke dag haar lievelingsvrucht – een kiwi - bij het ontbijt kreeg. Maar door haar verlamming kon ze de kiwi niet schillen. Op het dieptepunt lagen er drie kiwi’s, onaangetast, op haar nachtkastje.

Maar als het wel goed gaat, is het geluk groot, weet Viviane Coolen (52), de dame van dat allereerste mangomoment. ,,Dat moment heeft mij zo’n boost  gegeven. Ik had weken aan de sondevoeding gelegen en mocht eindelijk weer iets eten. Ik vind het ook fantastisch dat ik zorgpersoneel heb kunnen inspireren met mijn verhaal.'' Sterker nog, Coolen wordt geregeld herkend sinds de uitzending van vier jaar geleden. ,,Laatst, in de supermarkt, keek een oud vrouwtje in mijn mandje. ‘Koopt u geen mango’ vroeg ze. Nee, zei ik, dat moet speciaal blijven.''

* Heeft u ook een mango-moment meegemaakt? Deel dit met ons via mango@persgroep.nl .Een selectie verschijnt op deze site en onze krant.