Jaren gesteggel over goedkeuren nieuw medicijn: in Duitsland gebeurt dat in één maand

Vier jaar geleden duurde het nog 315 dagen voordat innovatieve medicijnen in Nederland goedgekeurd waren. Die termijn is opgelopen tot 510 dagen, blijkt uit nieuwe cijfers van onderzoeksbureau BS Health in opdracht van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG). Directeur Gerard Schouw: ,,Voor duizenden Nederlandse patiënten is het zeer frustrerend dat zij zo’n medicijn niet kunnen krijgen.’’

Het is volgens de VIG ‘niet uit te leggen’ dat mensen in de grensstreek die amper 20 kilometer van elkaar wonen, ‘ongelijke kansen hebben op herstel’. Het gros betreft dure medicijnen tegen ernstige ziektes, zoals kanker, maar het gaat ook om middelen tegen een zeldzame spierziekte en migraine. De organisatie wijst erop dat het gaat om goedgekeurde medicijnen, die jarenlang volgens de strengste procedures uitvoerig zijn getest op tienduizenden mensen, en al een registratie ontvingen van het Europese medicijnagentschap EMA.

Daarom start VIG de campagne ‘#terugnaar100'. Die campagne beoogt de tijd die een patiënt moet wachten op een nieuw, goedgekeurd medicijn terug te brengen tot maximaal honderd dagen. In een land als Duitsland, met ongeveer hetzelfde niveau van welvaart en geneesmiddelenprijzen, gaat dat binnen dertig dagen. ,,Patiënten zitten in Nederland onnodig lang in de wachtkamer voor cruciale medicijnen. Omdat er geen termijnen zijn, kunnen we hier vergaderen tot we een ons wegen’’, aldus Schouw. 

Hij krijgt bijval van directeur Nelleke Cools van Hoofdpijnnet. ,,Er is een nieuw middel tegen migraine, en daar wordt al drie jaar over gesteggeld. Ik krijg veel verdrietige en boze reacties, omdat mensen niet weten waar ze aan toe zijn.’’

De nieuwe geneesmiddelen vallen een stofje (‘CGRP’) aan dat vrijkomt bij een migraineaanval, waardoor het bij een deel van de patiënten voorkomt dat je migraine krijgt. In plaats van vijftien dagen hoofdpijn per maand, heb je dan bijvoorbeeld maar drie dagen hoofdpijn. De kosten bedragen zo'n zesduizend euro per jaar.

De minister voor Medische Zorg kan een kostbaar nieuw medicijn in de zogeheten ‘sluis’ plaatsen, voor prijsonderhandelingen. Expert Jan Benedictus van de Patiëntenfederatie Nederland: ,,Voor sommige patiënten is zo’n middel van levensbelang. Maar het is niet alleen maar halleluja. Zo moet je bijvoorbeeld van een nieuw middel duidelijk krijgen: voor wie werkt het nou wel en voor wie niet?’’

Belangenbehartiger Geneesmiddelen Pauline Evers bij de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) roept de farmaceutische industrie op om te verantwoorden waarom nieuwe geneesmiddelen zo duur zijn. ,,Geld dat we uitgeven aan farmaceuten, kunnen we niet uitgeven aan andere dingen.’’

Zorginstituut Nederland verklaart er ‘voortdurend aan te werken’ dat patiënten zo snel mogelijk toegang krijgen tot nieuwe geneesmiddelen. ,,Maar omdat we als samenleving met elkaar de rekening betalen, moet je wel zeker weten of nieuwe geneesmiddelen meerwaarde hebben voor de patiënt. We moeten zorgvuldig bepalen of nieuwe middelen de vaak enorm hoge prijzen wel echt waard zijn’’, aldus adviseur Lonneke Timmers. Het kan volgens haar sneller als de farmaceutische industrie volledig onderzoek aanlevert over de effectiviteit. ,,En het helpt als ze bereid zijn iets te doen aan de soms enorm hoge prijzen.’’ 

Voor patiënten kan de lange onderhandelduur schrijnend uitpakken. Controller Ellen (48) en ondernemer Peter (68) over het lange wachten op nieuwe medicijnen. Lees hun verhalen onder de foto.