Klinieken schieten tekort bij registratie van zaaddonoren

Dat concludeert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) na onderzoek onder 17 vruchtbaarheidsklinieken.

Het onderzoek is een gevolg van misstanden bij Medisch Centrum Bijdorp in Barendrecht. De kliniek, die in 2009 dicht moest,  sjoemelde met donorgegevens en mengde zaad van verschillende donoren.

Ook zijn er vermoedens dat de directeur zelf sperma doneerde. Ouders en donorkinderen willen de directeur aanklagen.

Stichting Donorkind, Defence for Children en Fiom vinden dat de overheid in het toezicht gefaald heeft. Ze willen een landelijk controlesysteem en willen dat het aantal kinderen per donor wettelijk wordt vastgelegd.

De inspectie is misstanden als in Bijdorp niet bij andere klinieken tegengekomen. Die houden hun administratie redelijk goed bij, maar de gegevens worden niet uitgewisseld met andere klinieken.
Daardoor kan één spermadonor nog steeds in acht verschillende klinieken tegelijk sperma doneren, en in theorie wel 200 nakomelingen hebben.

,,De inspectie concludeert dat wel per kliniek, maar niet op landelijk niveau controle bestaat op het aantal kinderen per donor'', aldus het rapport.

,,Daardoor bestaat een kans dat het aantal kinderen van een donor een veelvoud is van de 25 die volgens de norm het maximum is.'' Eén kliniek overschreed bij een aantal donoren dat aantal van 25 'ruimschoots'.

De waarheid
Sinds 2004 is het wettelijk verboden om anoniem te donoren. Klinieken moeten alle gegevens over de donor en eventuele zwangerschappen aanmelden bij de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (SDKB).

Of de gegevens in het register betrouwbaar en compleet zijn, wordt niet gecontroleerd. ,,De inspectie concludeert dat een betere informatie-uitwisseling tussen de klinieken en de SDKB noodzakelijk is.''
Donoren wordt bij aanmelding wel gevraagd of ze ook bij andere klinieken donoren. Als dat het geval is, worden ze geweigerd, stelt de inspectie. ,,Maar er is geen controle op of de donor de waarheid heeft gesproken.''

Ook wisten sommige klinieken niet of vrouwen uiteindelijk zwanger waren geworden, of hoe de zwangerschap was afgelopen. Ook spreken klinieken niet altijd een bewaartermijn van het donorzaad af, leven ze die termijn niet na of verzuimen zaad te vernietigen na die termijn.

De inspectie maakt zich daarnaast grote zorgen om het gebruik van buitenlandse spermadonoren en de screening van 'eigen donoren', mannen die wensouders zelf hadden gevonden.

Het is onduidelijk hoeveel kinderen met 'buitenlands sperma' verwekt zijn en hoe betrouwbaar het sperma is. Eén kliniek gebruikte zelfs sperma dat in het land van herkomst geblokkeerd was vanwege een erfelijke aandoening. Ook wordt vermoed dat veel vrouwen buitenlands donorzaad gebruiken voor thuisinseminatie, maar hoe vaak dat gebeurt, is onbekend.