Koppen heeft impact op geheugen

Voor het eerst is via een groot Schots onderzoek aangetoond dat een gewone koptraining het brein al direct aantast. De geheugenprestaties van de spelers namen zelfs 'significant' af, al ebde dat effect binnen 24 uur weg. Toch maken onderzoekers zich zorgen over de gevolgen op de langere termijn.

Een groep voetballers kopte tijdens meerdere sessies twintig keer achter elkaar een bal die werd afgevuurd door een machine die is ontworpen om een hoekschop te simuleren. Voor en na de sessies werden deze voetballers getest en de verschillen zijn opmerkelijk.

Er was duidelijk een impact op de hersenen, blijkt uit de kersverse studie van de Schotse universiteit voor Sporting Excellence, onder leiding van de Nederlandse neurowetenschapper Magdalena Ietswaart. Het geheugen presteerde, afhankelijk per speler, na afloop zelfs tussen de 41 en 67 procent minder.

Het is nog niet duidelijk wat dit betekent voor herhaalde blootstelling aan kopballen over een periode van vele jaren. Dat moet verder worden onderzocht. Desondanks zegt Ietswaart: ,,,Hoewel de veranderingen tijdelijk waren, zijn wij van mening dat ze zeer belangrijk zijn voor de gezondheid van de hersenen. Mensen moeten zich er bij het koppen bewust van zijn wat er gebeurt in het brein en van het blijvend effect dat dit kan hebben.''

Kinderen
De onderzoekster wil zich niet uitspreken over de vraag of kinderen extra risico lopen, aangezien hun hersenen niet volgroeid zijn. Psycholoog Arend de Kloet (Sophia Revalidatie en De Haagse Hogeschool), die onderzoek deed naar niet-aangeboren hersenletsel bij kinderen, geeft wél aan dat koppen door jonge mensen momenteel beter vermeden kan worden.

De Kloet: ,,We weten hoe kwetsbaar het brein is, daarom is onderzoek naar de gevolgen van kopballen op lange termijn zeker nodig.'' Hij denkt overigens dat de nieuwe opzet van het jeugdvoetbal, kleinere veldjes en minder spelers, al minder koppen zal betekenen.

De Amerikaanse voetbalbond verbiedt sinds vorig jaar het koppen voor spelers jonger dan 10 jaar, vooral uit juridische overwegingen. Onze bond ziet vooralsnog geen reden voor een ban in Nederland.

Volgens Edwin Goedhart, bondsarts bij de KNVB, gaat het hier om een 'maatschappelijk issue, ingefluisterd door angst'. ,,Maar ik ben er niet huiverig voor. Want in een gemiddelde training kop je geen twintig keer. Met genoeg hersteltijd en een goede techniek is koppen geen probleem'', aldus Goedhart.

Ook voor kinderen valt het risico wel mee, gelooft de arts. ,,Als koppen gebeurt in een voetbalomgeving, dan wordt iedereen ineens angstig. Terwijl de impact echt 'summier' is, zeker als het goed gebeurt.'' Toch vindt Goedhart het prima als er meer onderzoek wordt gedaan naar de gevolgen op langere termijn. ,,We willen zeker niet doen aan struisvogelpolitiek.''

Verbod
PvdA-parlementariër Tjeerd van Dekken schrikt van de resultaten. ,,De KNVB moet zich nu beraden of en hoe dit onderzoek wordt vertaald naar het dagelijkse voetbal.'' Een verbod op koppen voor alle kinderen vindt de PvdA'er vooralsnog wel 'te radicaal'. De VVD ziet sowieso niks in het aan banden leggen van koppen bij het voetbal. ,,De samenleving, dus ook de sport, is nu eenmaal niet risicoloos'', aldus Kamerlid Rudmer Heerema.

Wereldwijd wordt voetbal gespeeld door meer dan 250 miljoen mensen. In het afgelopen seizoen had voetbalbond KNVB ruim 1,2 miljoen leden.