Moet ik de prik nemen als ik al corona heb gehad? En 17 andere vaccinatievragen
videoLezers reageerden massaal op de oproep om vragen over het coronavaccin voor te leggen aan experts. We hebben de meestvoorkomende vragen samengevat, en van antwoord voorzien. ,,Twee verschillende vaccins nemen? Zou ik niet doen!’’
De geraadpleegde experts:
- Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
- Patricia Bruijning, kinderarts-epidemioloog en hoofddocent Infectieziekten en epidemiologie aan het UMC Utrecht.
- Ger Rijkers, medisch immunoloog in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg en professor Biomedical and Life Sciences aan het Roosevelt University College in Middelburg.
1. Heeft het zin om een vaccin te nemen als ik al corona heb gehad? En wat als ik daar nu nog steeds klachten van heb?
Huckriede: ,,Ook als je besmet bent geweest, kan een vaccin nuttig zijn. Het is immers niet duidelijk hoeveel antistoffen je na een besmetting hebt opgebouwd. Dat verschilt enorm per persoon en per infectie. Waarschijnlijk hebben mensen die niet heel ziek worden van corona, weinig antistoffen opgebouwd. Door het vaccin is er een grotere kans dat je lichaam voldoende antistoffen heeft om weerstand te bieden tegen corona.”
Rijkers: ,,Ook mijn advies is om toch te vaccineren. Ten eerste omdat het een extra boost geeft aan je bescherming. En ten tweede: je weet niet waarom je wel corona hebt gehad en bijvoorbeeld je buurman niet. Misschien werkt je immuunsysteem niet zo goed. Dan is het helemaal raadzaam om het vaccin alsnog te nemen.”
NB: Het kabinet onderzoekt of mensen die al corona hebben gehad naar achteren geschoven worden in de volgorde van vaccineren, omdat zij al antistoffen hebben opgebouwd.
2. Wat gebeurt er als je corona hebt op het moment dat je het vaccin krijgt toegediend?
Rijkers: ,,Als je vermoedt dat je corona hebt, moet je je sowieso eerst laten testen en de vaccinatie uitstellen. Ook omdat het in dat geval moeilijker is om vast te stellen of je bijwerkingen hebt na de prik.”
Huckriede: ,,Maar een besmetting tijdens de prik heeft geen invloed op de werking van het vaccin. De vaccinatie zorgt er ook niet voor dat het ziekteverloop heftiger wordt.”
3. Kan het kwaad als je bij de tweede prik een ander vaccin krijgt toegediend? Dus bijvoorbeeld eerst Pfizer en dan Moderna?
Huckriede: ,,De kans dat zoiets gebeurt, is nihil. Er gaat juist zoveel tijd in de voorbereiding zitten om er zeker van te zijn dat alle administratie op orde is en iedereen twee prikken van dezelfde farmaceut krijgt.”
Rijkers: ,,Het kan zo zijn dat de combinatie van twee vaccins goed werkt, maar het kan ook zo zijn dat het veel minder goed werkt. Het is simpelweg niet onderzocht. Dus dan moet je het niet doen. De kans dat het gevaarlijk is, is klein.”
4. Ik wil geen mRNA-vaccins, zoals die van Pfizer en Moderna. Kom ik dan voor een ander vaccin in aanmerking?
Reactie ministerie van Volksgezondheid: ,,Nee. Mensen krijgen het vaccin aangeboden dat het beste past bij de doelgroep en dat op dat moment in voldoende aantallen beschikbaar is.”
5. Is er al onderzoek gedaan naar de gevolgen van het vaccin als je probeert zwanger te worden of zwanger bent?
Bruijning: ,,Om ongeboren baby’s te beschermen, zijn zwangere vrouwen uitgesloten van de vaccinstudies. Tijdens de onderzoeken zijn er wel vrouwen zwanger geraakt. Zij hebben geen nadelen van vaccinatie ondervonden voor zichzelf of het ongeboren kind en bleken goed beschermd. Dat is al een hele geruststelling. Op basis van de vaccinsamenstelling is er ook geen enkele reden om te denken dat het vaccin voor hen gevaarlijk is. Hetzelfde geldt voor vrouwen die borstvoeding geven. Maar omdat slechts een beperkt aantal vrouwen tot nu toe is onderzocht, zijn de aantallen nog te klein om al een algemene aanbeveling te doen voor vaccinatie van zwangeren.”
NB: Het RIVM adviseert de meeste zwangere vrouwen om het vaccin pas na de bevalling te nemen. Zwangere vrouwen die kampen met overgewicht, hart- of longklachten of die door hun werk vaak in contact komen met coronapatiënten, krijgen het advies om de prik wel te nemen.
6. Mijn dochter (19) twijfelt. Ze leest op sociale media dat het vaccin mogelijk invloed heeft op haar vruchtbaarheid. Hoe kan ik haar alsnog overtuigen?
Bruijning: ,,Je vraagt je af waar dat soort berichten toch vandaan komen. Het heeft geen enkele wetenschappelijke basis. Ik kan zeggen: het coronavaccin is op méér mensen getest dan bij andere vaccins ooit is gebeurd. Met dezelfde procedures, dezelfde zorgvuldigheid. Ik snap dat het nieuw is. Maar het is veilig, en goed onderzocht. Dat vertrouwen mogen mensen echt hebben. Misschien helpt het om jongeren te vertellen dat hoe meer mensen gevaccineerd zijn, hoe sneller ze terug kunnen naar hun normale leven. Als één groep daar naar snakt, zijn het wel de jongeren. ”
7. Ik heb een auto-immuunziekte. Kan vaccinatie gevaarlijk zijn voor mijn ziekteverloop?
Rijkers: ,,Er zijn argumenten te bedenken waarom dat zo zou zijn. Het vaccin maakt je immuunsysteem sterker, en dat zou bij mensen met een auto-immuunziekte als reuma nadelig kunnen uitpakken. Maar bij andere vaccins is daar nooit iets van gebleken. En ook in de studie met het Pfizer-vaccin zijn dit soort effecten niet opgetreden, mensen met auto-immuunziekten deden namelijk ook mee. Het vaccin werkt ook bij deze mensen.”
8. Ik ben allergisch en loop met een epipen op zak. Kan dit vaccin voor mij gevaarlijk zijn?
Huckriede: ,,In landen waar de vaccins al grootschalig worden ingezet, wordt nauwgezet bijgehouden hoeveel gevaccineerden een allergische reactie krijgen. De kans daarop lijkt ongeveer één op de honderdduizend. Bij alle prikposten zijn voor de zekerheid epipennen aanwezig, om een allergische reactie meteen in de kiem te smoren. In het onwaarschijnlijke geval dat je een allergische reactie krijgt, kan direct ingegrepen worden.”
NB: Het RIVM adviseert mensen die een ernstige allergie hebben voor een van de bestanddelen van een vaccin om af te zien van vaccinatie.
9. Ik heb longklachten, een zwak hart, een darmaandoening (we kregen deze vraag in vele tientallen varianten binnen, red.) of krijg chemotherapie. Kan ik het vaccin wel nemen?
Bruijning: ,,Al deze mensen hoeven zich geen zorgen te maken. Voor hen is het vaccin niet gevaarlijk. Als je chemotherapie krijgt en je immuunsysteem is daardoor tijdelijk niet zo sterk, is het voor de werkzaamheid misschien beter om de prik uit te stellen. In dat geval zou ik zeggen: overleg het met je arts.”
Rijkers: ,,In Nederland zijn we altijd voorzichtig met mensen die een zeer zwak immuunsysteem hebben. Zij krijgen geen vaccins die verzwakt menselijk virus bevatten. Dat is het geval bij de vaccins voor bof, mazelen en rode hond. Het verzwakte virus dat die vaccins bevatten, kan voor mensen met een zwak immuunsysteem toch al te veel zijn, zij kunnen daardoor toch ziek worden. Maar de vaccins die nu in aantocht zijn bevatten geen levend menselijk virus.”
10. Ben ik na de eerste prik meteen beschermd?
Rijkers: ,,Nee. Na tien dagen zien we de eerste mate van bescherming. In het geval van het Pfizer-vaccin is die meteen heel behoorlijk. De tweede prik is nodig om de bescherming nog beter te maken, en waarschijnlijk ook langduriger. Het zorgt ervoor dat je in je lichaam nog meer cellen krijgt die kunnen reageren als ze in aanraking komen met het coronavirus.”
11. Wordt het vaccin straks elk jaar opnieuw aangeboden, zoals de griepprik?
Huckriede: ,,Dat weten we nog niet. Het vermoeden is dat de antistoffen tegen corona relatief lang in het lichaam blijven. Tegelijkertijd weten we dat antistoffen na verloop van tijd langzaam afnemen. We moeten dat dus goed in de gaten houden.”
Rijkers: ,,In de studies van Pfizer is al bewezen dat de bescherming na drie maanden nog steeds heel goed is. Ik zou tevreden zijn als het uiteindelijk een jaar standhoudt, maar mijn gevoel zegt dat het wel eens langer zou kunnen zijn.”
Huckriede: ,,Daarnaast hangt de levensduur van een vaccin af van mutaties. Ieder virus muteert, zoals we nu ook zien met de Britse variant van het virus. Daarom is ook ieder jaar een griepprik nodig. Tegelijkertijd is het nog onduidelijk hoeveel het coronavirus kan muteren, daar zit namelijk ook een grens aan. Het is denkbaar dat het maximum bij het coronavirus eerder wordt bereikt dan bij griep, maar dat moet onderzoek uitwijzen.”
12. Wat als je geen enkele bijwerking voelt na de prik? Betekent dat dat het vaccin ook minder goed werkt en daarom minder goed beschermt tegen corona?
Huckriede: ,,Een bijwerking is niets meer of minder dan het immuunsysteem dat in actie komt, waardoor je een lichamelijke reactie voelt. Zelfs als het even vervelend voelt, is het dus goed nieuws. Dat betekent niet per definitie dat je bij geen bijwerkingen géén immuunrespons opwekt. Kijk naar de griepprik: het ene jaar heb je direct erna even last, het andere jaar voel je niets. Je kan daar geen conclusies aan verbinden.”
13. Waarom worden kinderen niet gevaccineerd?
Bruijning: ,,Omdat kinderen relatief weinig ziek werden van corona, is ervoor gekozen om het vaccinonderzoek om volwassenen te richten. Bij Pfizer is gekozen voor de categorie 16-plus. Dat betekent niet dat vaccins niet bij kinderen zouden kunnen werken, het is gewoon nog niet onderzocht. Dat zal nog gaan gebeuren.”
14. Mijn kind van 16 loopt stage in het verpleeghuis. Krijgt hij of zij een vaccin?
Reactie ministerie van Volksgezondheid: ,,Nee. Alleen mensen boven de 18 komen in aanmerking voor een vaccin.”
15. Wie zegt mij dat het vaccin op de lange termijn geen bijwerkingen geeft?
Bruijning: ,,Het is heel, heel zeldzaam. Als er risico’s zijn, dan zijn ze heel, heel klein. Een vaccin is maar kort aanwezig in je lichaam. Dus het fenomeen bijwerkingen op lange termijn past daar gewoon niet bij. Als je dat bedenkt en je kijkt naar het risico van een coronabesmetting, ook bij jongere mensen, dan is dat laatste risico echt veel groter.”
Rijkers: ,,De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat je dat nooit met honderd procent zekerheid kan zeggen. Dat zeg ik alleen omdat je het niet uit kunt sluiten, omdat het bewijs pas in de toekomst geleverd wordt.”
Bruijning: ,,Er zijn in het verleden ook enkele gevallen geweest van enhancement. Dat is iets anders dan een langetermijnbijwerking. Bij enhancement wordt de ziekte bij gevaccineerden juist erger als ze in aanraking kwamen met het virus. Het is vroeger gebeurd bij het vaccin voor het RS-virus, een verkoudheidsvirus bij kinderen. Dat is heel nauwkeurig uitgezocht, en daar is veel van geleerd. Daardoor zijn vaccins nu juist beter dan vroeger.
16. Ik ben jong. Waarom zou ik het vaccin überhaupt nemen?
Rijkers: ,,Simpel. Als 70 procent van Nederland beschermd is, kunnen we de coronamaatregelen loslaten en terug naar normaal. Dan kan het inmiddels beroemde R-getal niet meer boven de 1 komen.”
17. Ik ben tussen de 60 en 75 jaar oud en heb een medische medicatie. Waarom heb ik dan geen voorrang op gezonde leeftijdsgenoten? Bij mensen van 18 tot 60 jaar wordt er wél onderscheid gemaakt!
Reactie ministerie van Volksgezondheid: ,,Mensen van 60 jaar en ouder lopen sowieso al een hoger risico, los van de vraag of er sprake is van onderliggend lijden. Vandaar dat ervoor is gekozen in deze groep dit onderscheid los te laten. In de groep 18 tot 60 jaar is dit onderscheid wel relevant.”
18. De nu goedgekeurde coronavaccins voorkomen bij de meeste mensen dat ze ziek worden. Maar voorkomt het ook dat je iemand anders besmet?
Rijkers: ,,Dat is in de studies die tot nu toe zijn gedaan, nog niet onderzocht. Dat zou ook ontzettend bewerkelijk zijn. Je zou van 40.000 mensen continu hun contacten moeten monitoren. Vaccins uit het verleden laten op dit gebied verschillende resultaten zien. Maar het lijkt realistisch dat iemand die gevaccineerd is, minder snel iemand anders besmet. In plaats van heel verkouden ben je met vaccin straks misschien een heel klein beetje snotterig, omdat virusdeeltjes zich bijvoorbeeld heel lokaal nog in je neus nestelen. Dan is het niet uit te sluiten dat je iemand besmet, maar de kans lijkt veel minder groot. Andersom kun je ook niet zeggen dat het zeker is dat je niemand meer besmet. Dus zolang de pandemie nog niet is uitgedoofd, kun je je beter nog aan de coronaregels houden.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Veel meer huidkanker in plaatsen langs de kust: ‘In Australië gaat niemand zonder petje op naar buiten’
Mensen die langs de kust wonen, krijgen veel vaker huidkanker. Volgens kankercentrum IKNL is er nog genoeg te doen om de ziekte terug te dringen. ,,In andere landen gaan kinderen niet zonder petje op de zon in.’’ -
VIDEO
Eerste prik met coronavaccin in Nederland gezet: ‘Waanzinnig moment’
De 39-jarige verpleeghuismedewerkster Sanna Elkadiri is vanochtend in Veghel als eerste in Nederland ingeënt met het coronavaccin. Minister Hugo de Jonge was erbij toen de eerste prik werd gezet. ,,Ik zou zeggen: mouwen opstropen en gaan!’’, leidde hij het moment in. -
PREMIUMeigen tuin eerst
Dit moet je weten over snoeien: ‘Bomen en struiken hebben geen voordeel bij het afhakken van ledematen’
Snoeien, stekken, planten, verpotten, zaaien en schoffelen. Tuingoeroe Romke van de Kaa helpt een handje. -
Extra personeelstekorten op helft scholen door griep
Bijna de helft van de scholen (49,5 procent) heeft momenteel extra personeelsproblemen door de griepgolf die in Nederland heerst. Dat blijkt uit een peiling van de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS), waarvan de resultaten woensdag verschijnen. -
Honderden huisartsen, verpleegkundigen en jeugdartsen nodig: ‘Zorg voor meer opleidingsplekken’
Er zijn veel meer huisartsen, jeugdartsen, tandartsen en verpleegkundig specialisten nodig, maar het blijkt lastig om genoeg mensen op te leiden. Jaarlijks is er een tekort van honderden nieuwe studenten. Zij kiezen niet automatisch voor deze vervolgopleidingen of er zijn onvoldoende opleidingsplekken.
-
Beter Eten
Maca-poeder zou wonderen doen in de slaapkamer, maar ‘sekskroket’ werkt misschien beter
In de rubriek Beter Eten schrijft gezondheidsjournalist Tijn Elferink over wat hem opvalt op het gebied van eten en drinken. Een Peruaans poedertje zou zorgen voor een boost van je libido. Waarom je een spannende avond toch beter met een sekskroket kunt beginnen. -
-
-
PREMIUM6
Waarom het loont om toch even het eerste loonstrookje van 2023 te checken
Het eerste salaris van 2023 staat op je rekening. Waarschijnlijk zie je een hoger nettosalaris dan vorig jaar, want veel werkenden in loondienst gaan er dit jaar op vooruit. Maar dat is niet het enige wat dit jaar anders kan zijn. Experts leggen het uit. -
PREMIUMDag van het Handschrift
Met hand schrijven is goed voor je hoofd: ‘De rest van het leren gaat er ook door vooruit’
Vroeger schreven we met de hand, nu gaan alle schrijfsels via een toetsenbord. Jammer, want met de hand schrijven is goed voor de creativiteit, de fijne motoriek en je geheugen.