Ruim een half miljoen tieners tussen 13 en 18 jaar hebben sinds het najaar een prik tegen meningokokken type W gehaald. © Gemeente Den Haag

Opmars dodelijke bacterie meningokok lijkt gestuit sinds inentingscampagne

De opmars van de dodelijke bacterie meningokok lijkt gestuit. In de eerste helft van dit jaar zijn er vijf mensen aan overleden, fors minder dan vorig jaar. Heel 2018 eiste de dodelijke bacterie nog 23 mensenlevens. Het RIVM is ‘opgetogen’.

Marcia Nieuwenhuis 10-07-19, 03:00 Laatste update: 07:47

Het nieuws over het oprukken van de dodelijke bacterie sloeg in mei 2018 in als een bom. De sterfte aan de tot dan toe amper voorkomende bacterie, was extreem hoog. Van de mensen die ernstig ziek werden, overleed bijna een kwart. De meningokok kan zich razendsnel verspreiden, bloedvergiftiging veroorzaken en het hersenvlies aantasten, waardoor iemand binnen 24 uur kan komen te overlijden.

Het RIVM reageert ‘opgetogen’ op de daling. ,,Er zijn gewoon minder ziektegevallen dan verwacht’’, verklaart het hoofd van het rijksvaccinatieprogramma, Hans van Vliet. De bacterie verspreidt zich via de mond en de keel. Daar is die voor veel mensen ongevaarlijk, maar áls hij in de bloedbaan terechtkomt, dan is de situatie meteen extreem levensbedreigend.

_{Lees door onder de grafiek}

Meningokokken
Infogram

45 doden

In vier jaar tijd overleden er in Nederland 45 mensen aan. Omdat de snel oprukkende bacterie steeds meer slachtoffers eiste in Nederland, besloot het kabinet om naast peuters ook jongeren te gaan vaccineren.

Sinds het najaar heeft ruim een half miljoen tieners tussen de 14 en 18 jaar de prik gehaald, blijkt uit nieuwe cijfers. De totale opkomst ligt daarmee op 83 procent. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft geen enkele ingeënte tiener de ziekte opgelopen. ,,Er zijn nul tieners ziek geworden na vaccinatie. Dus het vaccin werkt goed en beschermt tot nu toe 100 procent’’, aldus de leider van het rijksvaccinatieprogramma.

40 procent minder

Menigokokken
Infogram

In bijna alle leeftijdsgroepen komt de extreem dodelijke bacterie minder voor. In totaal zijn er in de eerste zes maanden van 2019 nog 39 patiënten gemeld. Dat is 40 procent minder dan in dezelfde periode in 2018. Toen werden er nog 65 mensen door de ziekte geveld.

Alleen onder 80-plussers en 19 tot 24-jarigen kwam de ziekte wél iets vaker voor. ,,Voor de rest van de bevolking verwachten we het effect van de vaccinatie later’’, zegt microbioloog en baas van het Nederlands Referentielaboratorium voor Bacteriële Meningitis Arie van der Ende. ,,Het feit dat ruim tachtig procent van de jongeren zich heeft laten vaccineren biedt goed perspectief voor de rest van de bevolking. Door die groep te vaccineren voorkom je dat de ziekte zich snel verder verspreidt.’’

Ook jonge, gezonde mensen kunnen in korte tijd zeer hard achteruit gaan. Zo overleed een 14-jarig meisje uit Wijk bij Duurstede in 2018. Ook Liza (23) werd getroffen en kroop door het oog van de naald. De bacterie kostte haar haar onderbenen.

‘Goede hoop’

Experts hebben ‘goede hoop’ dat de grootschalige inentingscampagne eraan bijdraagt dat de meningokok op zijn retour is. Meningokokken-expert Arie van der Ende: ,,Het zou erop kunnen wijzen dat het vaccinatieprogramma al effect heeft, maar we zijn wel wat voorzichtig met conclusies omdat de ontwikkeling van meningokokken vaak met pieken en dalen gaat.’’

Van de 132.000 14-jarigen die in het najaar zijn uitgenodigd, heeft 87 procent de prik gehaald. Het opkomstpercentage varieert per regio. In de ene regio bleef de opkomst steken op 77 procent, in andere gebieden werd 92 procent behaald.

Van de 485.000 jongeren tussen 14 en 18 jaar die in maart en april 2019 zijn uitgenodigd, is het voorlopige opkomstpercentage 82 procent. Een deel van die 87.000 tieners die de prik niet hebben gehaald, krijgt dit najaar nog een herinnering thuisgestuurd. Het blijft volgens experts van belang die prik te halen. ,,Het is goed dat we vaccineren, want we zijn er nog niet vanaf’’, betoogt RIVM’er Van Vliet. ,,Je doet dit niet alleen voor jezelf, maar ook voor je vrienden, je opa, je oma en je schoonmoeder.’’