Het onderzoek onder ruim 9000 mensen is een initiatief van patiëntenfederatie NPCF, het landelijk platform GGZ en gehandicaptenorganisatie Ieder(in). Volgens de NPCF zien met name mensen met een beperking of psychische problemen af van een vervolgbehandeling, zoals een bezoek aan een specialist, een laboratoriumonderzoek of pillen bij de apotheek. Een woordvoerder: ,,Mensen met chronische ziekten als diabetes maken gegarandeerd hun eigen risico op, maar deze groepen - met toch al een kleine portemonnee - niet. Hun zorg beperkt zich veelal tot de huisarts."

Volgens de patiëntenkoepels levert het onderzoek bewijs dat het eigen risico wel degelijk zorgmijding in de hand werkt, in tegenstelling tot wat minister Schippers (Zorg, VVD) tot nu toe beweert.

Ook concluderen zij dat van Schippers' roep om transparantie in de praktijk weinig terechtkomt. Want ondanks dat mensen willen weten hoeveel zorg kost (86 procent) en ook inzicht hebben in hun rekeningen (91 procent), snappen ze er nauwelijks iets van (42 procent). Zo klagen ze over medische termen en zeggen de informatie niet aan genoten behandelingen te kunnen koppelen.

Inzicht
De patiënten zeggen niet alleen meer inzicht te willen omdat ze dan weten hoeveel ze zelf moeten bijbijbetalen aan eigen risico en eigen bijdragen, maar ook de totale nationale zorgkosten te willen drukken.

Het liefst hebben ze om die reden vooraf zicht op de te verwachten kosten. Zo kunnen ze de impact op hun eigen risico inschatten, maar ook of behandeling eigenlijk überhaupt wel noodzakelijk is. De helft van de chronisch zieken en gehandicapten zegt voorschriften van de arts beter te gaan volgen als ze weten hoeveel het advies kost.

De koepels willen dat zorgverzekeraars nog beter hun best doen om patiënten te voorzien van begrijpelijke informatie. Een woordvoerder van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) zegt daar volop mee bezig te zijn, maar wel de zorgverleners nodig te hebben: ,,Met de ziekenhuizen zijn we al een heel eind doordat zij sinds vorig jaar meer informatie over de geleverde zorg op hun declaraties vermelden. Ook zijn we bezig om hen vooraf informatie over de kosten te laten verstrekken. Maar bij de GGZ is dat lastig, zij melden niet meer dan een bedrag en een naam op een nota achteraf."

Fraude
ZN zegt patiënten juist zoveel mogelijk inzicht te willen geven in de zorgkosten, omdat dat ook moet bijdragen in een vermindering van fraude. Gisteren maakten de zorgverzekeraars bekend door aangescherpte controles in 2014 liefst 18,7 miljoen euro - het dubbele van 2013 - aan bewuste fraude te hebben opgespoord, met name bij behandelaars in de GGZ en bij bureaus die zorg inkopen met persoonsgebonden budgetten (PGB's).