Rotterdamse onderzoekers ontdekken verjongingskuur

Tot nu toe kon bioloog Peter de Keizer van het Erasmus MC rustig even weg om een kopje koffie te halen en dan zat zijn muis nog op precies dezelfde plek op tafel, sloom voor zich uit starend. Maar na een kuur met het nieuwe wondermiddel Proxofim gebeurde er iets wat De Keizer nog amper kan geloven: de bejaarde muizen – in mensenjaren ongeveer 80 jaar oud – kregen een vollere vacht, renden twee tot drie keer zoveel in hun loopwieltje en hun nierfunctie verbeterde. En wat voor muizen geldt, geldt vaak ook voor mensen: ons genetisch materiaal komt voor 80 procent overeen met dat van de diertjes.

,,Dat zou prachtig zijn, maar dat durf ik niet te zeggen. We zien dat bij de muizen de tijd wordt teruggedraaid – ze worden daadwerkelijk jonger – maar we weten niet of ze hierdoor ook langer leven. Gemiddeld gaan ze na twee jaar dood, maar de meeste leven nu nog. Er is dus meer onderzoek nodig om die vraag te beantwoorden.”

,,Onze cellen lopen elke dag schade op. Het gros repareren we zelf, maar dat lukt niet bij allemaal. Rond ons 65ste zijn steeds meer cellen blijvend beschadigd. In die 'foute' cellen zitten twee eiwitten aan elkaar gekleefd, die ervoor zorgen dat de cel allerlei rommel uitscheidt die weefsels sneller doen verouderen en onze organen aantasten. Vergelijk het met een auto: een beetje roest is niet erg, maar op een gegeven moment functioneren bepaalde onderdelen niet meer. Wij hebben Proxofim ontdekt, een stofje dat de verbinding tussen die twee eiwitten verbreekt en de foute cel doodt. Als gevolg daarvan herstelden sommige weefsels en werden de muizen fitter.”

,,We kunnen niet zomaar ouden van dagen aan het infuus leggen. Er bestaat een risico dat zij een overdosis krijgen, waardoor ook gezonde cellen kapotgaan. Bovendien weten we nu nog niet of het stofje überhaupt bijwerkingen geeft. Muizen kunnen je niet vertellen of ze ergens pijn hebben. Dat moeten we goed uitzoeken, eerst op andere proefmodellen, zoals varkens, daarna in de kliniek. We hopen over een jaar of twee, drie het onderzoek uit te breiden naar patiënten met agressieve vormen van kanker. In een nog later stadium willen we dan onderzoek doen naar ouderdomskwalen.”

,,Het stofje Proxofim lijkt ook goed te werken tegen bepaalde uitbehandelde vormen van kanker. De cellen van kankerpatiënten hebben vaak zoveel schade opgelopen door chemo- of radiotherapie, dat ze ook die twee eiwitten aanmaken die Proxofim opruimt. We hopen dat het de groei van bepaalde hersentumoren kan stoppen. Het gaat om patiënten die nog maar een half jaar te leven hebben en zo ziek zijn, dat zij de mogelijke bijwerkingen zoals diarree en overgeven op de koop toenemen. Op deze manier kunnen we hopelijk de patiënten helpen, maar ook uitvinden welke bijwerkingen het middel heeft voordat we er een omaatje van 90 jaar aan blootstellen.”

,,Tja, dat zou mooi zijn. Ik ben 36 jaar en heb er ook al last van. We kijken nu of Proxofim ook in de vorm van een crème kan worden toegepast. Als je het stofje namelijk injecteert, komt het overal terecht, ook in je kleine teen, en daar wil je geen haargroei. Bovendien: wanneer er bijwerkingen zijn, is zo’n lokale toediening veiliger. Máár: we kunnen met dit stofje nog heel veel kanten op, denken wij. En is haargroei dan het meest urgent, als je ook hersentumoren kunt behandelen?”

,,Iedereen denkt ook dat wij streven naar het eeuwige leven, maar ons hoofddoel is langer leven in goede gezondheid. Als we honderd worden en pas op ons 99ste ziek worden, zou dat al geweldig zijn. Dat maakt het leven een stuk leuker en het scheelt ook nog eens veel ziektekosten in die laatste levensjaren.”