'Slaappil voor oudere moet in de ban'
Ouderen moeten van de slaappillen af. Gebruik leidt jaarlijks nog altijd tot duizenden valpartijen en botbreuken, waarschuwt een hoogleraar medicatieveiligheid.
Delen per e-mail
Artsen, schrijf ze niet langer voor, maar zorg voor een goede voorlichting over beter slapen
Slaappillen, benzodiazepines genaamd, maken ouderen suf en wankel op de benen, waardoor ze hun evenwicht kunnen verliezen en met botbreuken in het ziekenhuis belanden. Bij de zevenduizend 65-plussers die jaarlijks na zo'n valpartij worden opgenomen, is de grootste boosdoener slaapmedicatie.
Dat blijkt uit nieuw onderzoek naar medicatieveiligheid, dat is uitgevoerd onder leiding van het Erasmus MC. De slaapmedicijnen worden te snel voorgeschreven door huisartsen en (verpleeghuis)artsen, leiden tot ongelukken en kunnen na twee weken al verslavend zijn, zegt onderzoeker en hoogleraar medicatieveiligheid Patricia van den Bemt aan het academische ziekenhuis in Rotterdam.
In de ban
De hoogleraar wil de slaappil in de ban. ,,Artsen, schrijf ze niet langer voor, maar zorg voor een goede voorlichting over beter slapen'', zegt ze. Ook het Trimbos Instituut waarschuwt al jaren voor de gevaren van slaappillen. In de Nationale Drug Monitor 2016 wijst het op een onderzoek in Canada waaruit bleek dat het slikken van slaappillen met een derde afnam door patiënteneducatie.
Sinds 2009 zit de vergoeding van benzodiazepines niet in het basispakket. Daardoor daalde het gebruik al met een kwart. Maar nog altijd slikken 1,7 miljoen Nederlanders deze geneesmiddelen, onder wie 580 duizend 65-plussers. Gemiddeld neemt een gebruiker 180 tabletten per jaar, blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen. De hoogleraar: ,,Hoe ouder je wordt, hoe slechter je slaapt. En daar kunnen veel mensen niet mee omgaan, zeker als ze overdag al zoveel tijd hebben. Dan is een pilletje snel genomen.''
Kortdurende slaapmedicatie kan een patiënt net uit een dip trekken
Alleen bij hoge nood
Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) erkent het probleem, maar vindt 'het te ver gaan' om de pillen in de ban te doen. ,,Kortdurende slaapmedicatie kan een patiënt net uit een dip trekken'', zegt een woordvoerder. De NHG scherpte zijn richtlijn in 2014 aan. Hierin staat dat huisartsen de slaappillen alleen zou moeten uitschrijven bij hoge nood, en dan een paar dagen of tijdelijk elke derde nacht.
Het Erasmus MC deed onderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid. Het ministerie probeert het aantal ziekenhuisopnames na problemen met medicatie al jaren tevergeefs terug te dringen, maar het aantal steeg van 39 duizend mensen in 2009 naar 49 duizend in 2013.
Niet alleen slaappillen leiden bij ouderen tot veel onnodige opnames, ook bloeddrukverlagers. Laatstgenoemden moeten een herseninfarct of -bloeding voorkomen, maar maken gebruikers ook vaak duizelig waardoor ze (flauw)vallen. ,,Wat is dan erger: het middel of de kwaal?'' vraagt hoogleraar Van Den Bemt. ,,Als huisartsen en apothekers beter rekening zouden houden met leeftijd, gewicht en conditie van hun patiënten, zouden veel ongelukken met medicijnen kunnen worden voorkomen.''
Voorlichtingsmateriaal
Afgelopen jaar onderzocht Het Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen & Verslaving in acht huisartsenpraktijken hoe patiënten hun slaapmedicatie het beste kunnen afbouwen. Ze kregen voorlichtingsmateriaal opgestuurd, gingen op gesprek en hielden in dagboekjes hun afbouwschema bij. Hoewel het onderzoek nog niet afgerond is, constateren de onderzoekers dat weinig mensen lijken te stoppen.
Afkicken is moeilijk, stelt ook slaapdeskundige Hans Hamburger van het Amsterdam Slaap Centrum in het Boerhaave MC. ,,Slaappillen onderdrukken de droomslaap. Wanneer je stopt, komen die dromen heviger terug. Daar worden mensen angstig van en nemen gauw weer een pilletje.''
Volgens hem geven de benzodiazepines de gebruiker wel het gevoel dat ze doorslapen, maar winnen ze hooguit twintig minuten extra slaaptijd. Ouderen zouden er beter aan doen veel te bewegen, regelmatig te eten, minder alcohol te drinken en belangrijk: overdag geen dutjes. ,,Die tijd wordt genadeloos van de nachtrust afgetrokken.''
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
VIDEO Experts pleiten voor hard ingrijpen: Avondklok, visiteverbod en strenger handhaven
Met het oog op de Britse variant - die nu nog smeult, maar mogelijk ontaardt in een grote brand - is verlenging van de lockdown niet voldoende, stellen critici. Het moet nog véél strenger: langer afwachten kan volgens hen resulteren in een grote derde golf. Maar wat kunnen we nog doen? -
PREMIUM
Cees (87) sprong van negen hoog: ‘Liever dood dan weer de eenzaamheid van een lockdown’
Nabestaanden van de 87-jarige Cees hebben vanwege zijn zelfmoord vragen neergelegd bij ouderencentrum de Mantel in Voorburg vanwege een rigide bezoekverbod in de eerste lockdown, eenzame opsluiting, geestelijke verwaarlozing en onzorgvuldige communicatie van corona-maatregelen. -
PREMIUM
Voor jou getest Daglichtlampen getest: ‘Goed licht is net zo belangrijk als gezond eten en frisse lucht’
De winterdip: een kwart van de Nederlanders heeft er last van. Veel daglicht kan helpen, het maakt je energieker, blijer en gezonder. Wie niet hele dagen buiten kan zijn, kan een lichttherapielamp aanschaffen. Maar helpt die? Ons panel testte er vijf. -
PREMIUM
Stiekem toch een dagje naar kantoor: ‘Ik verkoop beter als ik je echt aan kan kijken’
Werk thuis, zegt Rutte. Maar doen we dat ook? In de avondschemer is het eenvoudig koppen tellen achter de verlichte kantoorramen. Sommigen werken op locatie uit noodzaak, anderen omdat ze er mentaal naar snakken om even het huis uit te zijn. -
HMC Bronovo opent weer operatiekamers na afname coronapatiënten
-
Joe Biden heeft een haat-liefdeverhouding met auto's
De man die vandaag wordt beëdigd als president van de Verenigde Staten komt uit een autofamilie en is een echte petrolhead. Helaas speelde een auto ook de hoofdrol in het meest tragische hoofdstuk uit zijn leven. -
PREMIUM
Interview Els (30) overleefde schipbreuk: ‘Na acht uur zwemmen besefte ik dat we het zouden redden’
Het verhaal van de schipbreukeling Els Visser klinkt als een filmscenario. Na acht uur zwemmen wacht ze op een eiland een nacht lang op redding. Wat doet het met je als je zo’n ramp overleeft? ,,Het is goed om zo nu en dan dat moment van doodsangst te doorvoelen.” -
Wetenschappelijk Bewezen Deze factoren bepalen of je iets lekker vindt of ergens van walgt
In de videoserie (W)etenschappelijk Bewezen beantwoorden hoogleraren brandende vragen over ons eten. In deze aflevering legt hoogleraar Kees de Graaf uit hoe het komt dat de een iets heel lekker vindt terwijl de ander ervan gruwt.