Staatssecretaris Martin Rijn (rechts) en staatssecretaris Jetta Klijnsma tijdens het debat in de Tweede Kamer over de aanhoudende betalingsproblemen met het persoonsgebonden budget (pgb).

Van Rijn gaat alternatieven van pgb-uitbetalingen wegen

UpdateStaatssecretaris Martin van Rijn gaat de verschillende manieren om het zorggeld van het persoonsgebonden budget (pgb) uit te betalen onderzoeken en wegen. Dat betekent dat zowel een vernieuwing van het systeem van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) alsook decentralisatie van de betalingen aan bod komen. In de zomer moet een besluit worden genomen over een levensvatbare toekomstige uitvoering van de zorgtaak, zo stelde de politicus dinsdagavond in het debat over de heikele kwestie met de Tweede Kamer.

Door: Edwin van der Aa 08-03-16, 21:51 Laatste update: 20:52

In welk model je ook zit, je blijft bezig met verschillende spelers
Staatssecretaris Martin van Rijn

De Tweede Kamer ging dinsdagavond opnieuw in debat over het pgb-debacle, en dan meer in het bijzonder over de vraag wie de uitbetaling en controle van de zorgbudgetten in de toekomst voor zijn rekening moet en kan nemen.

Verdeeldheid
Begin deze week al kwam naar voren dat een ruime meerderheid af wil van de SVB als verwerker van de pgb's. Die organisatie lijkt er, ondanks verbeterplannen, niet toe in staat om de uitbetaling op orde te krijgen.
De coalitiepartijen achten de kans klein dat de SVB, die 'op grote achterstand' staat, nog de aangewezen partij is. Zij denken eerder aan partijen dichtbij de budgethouders, zoals zorgkantoor of gemeente.

Een D66-plan om de burger weer zelf te laten beschikken over de pgb-gelden, lijkt niet op genoeg steun te kunnen rekenen. Vooral de VVD wil koste wat kost niet tornen aan het huidige trekkingsrecht; direct uitbetalen aan de zorgverlener.

De verschillende alternatieven voor een toekomstige uitvoering van de zorgtaak kwamen ook dinsdagavond in de Tweede Kamer aan bod. De verdeeldheid tussen de partijen bleef.

Onderzoek
Waar staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken bleef volhouden dat de SVB op haar taak is berekend en deze naar behoren uitvoerde, zei staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid een meerderheid van de Kamer toe de verschillende alternatieven (van een andere uitvoering door de SVB tot decentralisatie en alle vormen daarbij horend) te zullen onderzoeken en wegen.

Wel heeft hij, net als Klijnsma, er nog steeds vertrouwen in dat de SVB deze taak aankan. Van Rijn wees erop dat het pgb-systeem ingewikkeld is en blijft, omdat het over veel schijven gaat. ,,In welk model je ook zit, je blijft bezig met verschillende spelers.'' Hij wil wil in de nieuwe opzet, net als de Kamer, veel rekening houden met de mensen die een pgb hebben.

In de zomer moet duidelijk worden welke van de alternatieven levensvatbaar zijn en zal er over de toekomstige uitvoering van de pgb-betalingen een besluit moeten worden genomen. Tot die tijd zullen investeringen in een nieuw ICT-systeem van de SVB worden stilgelegd.

Knetterhard
Omdat het enige tijd duurt voordat een ander manier van uitbetalen een feit zal zijn, zal er in 2016 wel ,,knetterhard'' moeten worden gewerkt aan verbeteringen van het huidige systeem, aldus Van Rijn, die zei te hopen dat de zoektocht naar alternatieven gaat brengen 'waarnaar we allemaal op zoek zijn'.

Staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. © anp

Misgegaan
Waarom is de operatie bij Sociale Verzekeringsbank überhaupt de mist ingegaan? De politiek stond vooraf nog te juichen bij het idee om de budgetten vanaf 2015 direct over te laten maken naar zorgverleners (het trekkingsrecht). De Nationale Ombudsman omschreef in augustus het falen helder. ,,De invoering van het pgb-trekkingsrecht door de SVB is een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Er is onvoldoende oog geweest voor de te verwachten problemen en de gevolgen voor de kwetsbare burger."

Simpel uitgelegd, uitkeringsfabriek SVB moest en zou de forse klus klaren. De organisatie had een goede reputatie, het zelfvertrouwen was groot. Waarschuwingen over problemen werden genegeerd, it-systemen opgepoetst en een servicecentrum uit de grond gestampt. Het bleek te veel en te snel. De gevolgen waren desastreus. Duizenden kwetsbare mensen die hun zorg vergoed wilden krijgen en zorgverleners met een rekening, stuitten bij de SVB op een muur. Ze kwamen maandenlang zonder geld te zitten. Of ze kregen te veel uitbetaald. Tot de dag van vandaag.

Staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. © anp

Klappen
Staatssecretaris Van Rijn ving vooralsnog de klappen op van de woedende Tweede Kamer en gaf de SVB opdracht om zonder controle pgb-gelden uit te betalen. Dat is vele tienduizenden keren gebeurd. Vorige week werd bekend dat die stap financieel onverantwoord was. Het gaat inmiddels niet veel beter met de it-problemen van de SVB na alle verbeterstappen die zijn aangekondigd, schreef de hoogste automatiseringsbaas van het Rijk rond de jaarwisseling. Sterker nog, het project is gedoemd te mislukken.

Daar zijn twee bewindslieden politiek verantwoordelijk voor. Van Rijn gaat over de samenwerkende partijen rond het pgb, collega Jetta Klijnsma is de baas van de Sociale Verzekeringsbank. Gedeeld leed dus, maar woordvoerders van beide departementen (Volksgezondheid en Sociale Zaken) deden afgelopen weken hun best om telkens uit te leggen waarom het probleem op het bordje van de ander ligt.

Pgb's uitbetalen is echt geen rocket science. Een commercieel bedrijf, zoals salarisverwerker Raet of PinkRoccade, kan het ook
ICT-expert René Veldwijk

Overgang
De Kamer is na alle ellende vooral op zoek naar een 'warme overgang' voor een nieuwe uitvoering van het trekkingsrecht. Daarin moeten de belangen van budgethouders en behoud van het pgb voorop staan. De VVD stelt een transitie voor naar controle en uitbetaling dichtbij, door de gemeente of het zorgkantoor. D66 wil dat de regie terug gaat naar de budgethouder, waarbij vooraf controle plaats vindt om fraude tegen te gaan.

ICT-expert René Veldwijk ziet dat er al gemeenten zijn die zo'n rol met verve vervullen. Maar hij kijkt ook naar de markt. ,,Pgb's uitbetalen is echt geen rocket science. Een commercieel bedrijf, zoals salarisverwerker Raet of PinkRoccade, kan het ook. Het duurt anderhalf jaar voordat de systemen bij de SVB verbouwd zijn. Gebruik die tijd dan om het trekkingsrecht succesvol over te hevelen naar een marktpartij."

Per Saldo, de belangenvereniging van budgethouders, benadrukt: wat er ook wordt besloten, een uitbetalingschaos met persoonsgebonden budget moet absoluut worden voorkomen. ,,Niemand wil een nieuw fiasco." De club schaart zich achter het voorstel van D66.